روزنامه فرهیختگان

ویــــران کن و نجـــات نده

موصل، شهری که ابوبکر بغدادی خلیفه خودخوانده داعش در مسجد معروف آن، النور، از آغاز خلافت خود خبر داد، سال گذشته شاهد نبرد نهایی برای حذف داعش بود؛ شهری درهم‌کوبیده‌شده که جز ویرانه چیزی از آن باقی نمانده است. خیابان‌های موصل مملو از سنگ، آجر و آهن‌پاره‌هایی است که نشان از برخورد بمب، موشک و ترکش دارد.

در یکی از محله‌های قدیمی شهر گویی گرد مرگ پاشیده شده است و بیشتر خانه‌ها زخمی شده‌اند، اما محله هنوز نشانه‌هایی از زندگی را به خود می‌بیند، صدایی توجه‌مان را جلب می‌کند. به سمت محل صدا کشیده می‌شویم، از دالانی عبور می‌کنیم و به محوطه‌ای باز می‌رسیم که گویا قبلا حیاط یک خانه بوده است. صدا قطع می‌شود و مردی که خود را عبدالرحمن معرفی می‌کند به سمت ما می‌آید. عبدالرحمن که چهره‌ای آفتاب سوخته دارد، در حالی که عینک آفتابی‌اش را روی سر قرار می‌دهد به ما خوشامد می‌گوید. او که از ساکنان قدیمی این محله است در حال حاضر وظیفه کمک کردن به هم محله‌ای‌ها را برعهده گرفته است؛ هر شخصی در محله کمکی نیاز داشته باشد، از تعمیرات جزئی تا پیدا کردن دارو، او اولین نفری است که به کمکش می‌شتابد. محلی‌ها، عبدالرحمن را به‌عنوان شهردار محله انتخاب کرده‌اند و به او لقب «مختار» داده‌اند.  با پیشروی نیروهای عراقی، تروریست‌های داعش که کار را تمام‌شده می‌دیدند مسجد 850 ساله النور را با مواد منفجره منهدم کردند و در حال حاضر از آن مسجد قدیمی یک ساختمان مخروبه و یک حیاط باقی مانده است. اتومبیل‌های زنگ‌زده که روی هم انباشته شده‌اند و مردانی که چرخ دستی به دست در گوشه و کنار در پی قطعات قابل بازیافت می‌گردند، به چشم می‌خورد. چهره شهر از تخریب گسترده‌ای خبر می‌دهد؛ تخریبی که به گفته عبدالرحمن، داعش مسئول همه آنها نیست.



  خاطرات پردرد یک شهر موصل سال 2003 از تهاجم آمریکایی‌ها جان سالم به در برد، در پی آن یک دهه شورش و جنگ داخلی خونین را تجربه کرد و سه سال هم تحت خلافت داعش به سر برد. نبرد 9 ماهه برای نجات دادن شهر از اشغال داعش، با حضور نیروهای تحت حمایت ایالات متحده، منجر به کشته ‌شدن هزاران غیرنظامی شد. در سراسر عراق میلیون‌ها آواره در کمپ پناهندگان زندگی می‌کنند که بسیاری از آنها اهل موصل هستند. سه سال حضور داعشیان، تاریخچه شهر و نمادهای قرن شانزدهمی آن را از بین برد، اما آسیبی که در آن 9 ماه کذایی به شهر وارد آمد در 14 سال اخیر بی‌سابقه بوده است. امروزه مردم در مورد ساکنان قبلی شهر با خجالت و به تلخی صحبت می‌کنند؛ اغلب آنها زندگی‌هایی را به چشم دیده‌اند که در یک چشم برهم زدنی ناپدید شده است؛ خانواده و دوستانی که از دست داده‌اند. هیچ‌کس نمی‌داند چه مدت طول خواهد کشید و چقدر زمان خواهد برد تا این شهر قدیمی دوباره زنده شود؛ اکثر تخمین‌ها می‌گویند سا‌ل‌ها طول خواهد کشید. این روزها مهم‌ترین پرسش ساکنان شهر این است که چه کسی هزینه بازسازی شهر را خواهد پرداخت؟ پاسخ روشن نیست مگر آن بخشی که مربوط به آمریکا می‌شود. کشوری که به دلیل کاربرد بمب‌های غول‌پیکر مسئولیت و سهم عمده‌ای از تخریب شهر را برعهده دارد. اکنون که حکومت داعش سرنگون شده است برنامه‌ای برای آنچه بعد از آن قرار است اتفاق بیفتد وجود ندارد.

  برآورد هزینه بازسازی عراق برآوردها حاکی است که عراق برای بازسازی آثار جنگ علیه داعش 88 میلیارد دلار نیاز دارد. چشم امید دولت و مردم عراق به کمک‌های مالی و وامی بود که گفته می‌شد اهداکنندگان خارجی در کنفرانس بین‌المللی در ماه فوریه به پرداختش متعهد شده بودند. برخلاف تصور اما این کشورها فقط 30 میلیارد دلار از این مبلغ را تقبل کردند که آن هم به‌ جای کمک‌های مستقیم به صورت وام و سرمایه‌گذاری خارجی خواهد بود. آمریکا مدعی شده است که «به جای کمک مستقیم، روند توسعه را از طریق شیوه‌ای از سرمایه‌گذاری خارجی پیگیری خواهد کرد.» به گفته تحلیلگرانی که در کنفرانس کویت حضور داشتند اصلی‌ترین نکته‌ای که رکس تیلرسون وزیر خارجه وقت آمریکا در رابطه با کمک به عراق به آن اشاره کرد کمک به ایجاد کسب‌وکار خصوصی و شرکت‌های آمریکایی بود که در عراق سرمایه‌گذاری خواهند کرد.  اما حتی همین وعده‌های تیلرسون هم تو خالی بود، چراکه بانک صادرات واردات آمریکا و شرکت سرمایه‌گذاری خصوصی در خارج از کشور که تیلرسون به‌عنوان سرمایه‌گذار بالقوه در آینده عراق به آنها اشاره کرد در رابطه با هرگونه پروژه‌ای در عراق اظهار بی‌اطلاعی کردند. به گفته تحلیلگران 15 سال قبل که آمریکا به عراق حمله کرد دولت این کشور را از بین برد و یک دولت موقت تاسیس کرد که در واقع آغاز تصمیمات فاجعه‌باری بود که به جنگ داخلی انجامید؛ جنگی که ابتدا دامن خود آمریکا را گرفت و درنهایت منجر به تقابل شیعیان و سنی‌ها شد. تصمیمی که برای آمریکا در حدود دو تریلیون دلار هزینه در پی داشت و پس از آن بود که حل و فصل وضعیت عراق فقط از طریق استراتژی نظامی و نه اقتصادی امکان‌پذیر بود. «هریت القراوی»، یکی از اعضای ارشد شورای آتلانتیک در این رابطه می‌گوید: «هنگامی که با مقامات ایالات متحده صحبت می‌کنیم، تاکید مداوم آنها بر این ایده است که ما به عراق کمک کردیم. اکنون وقت آن است که خودشان به خودشان کمک کنند. در حال حاضر هم ترامپ معتقد است که کشورش نباید پول بیشتری در خاورمیانه صرف کند و البته در این بین هزینه‌های ارتش را مستثنی می‌کند. ترامپ در بودجه سال 2018 از کنگره برای ادامه ماموریت علیه داعش در عراق و سوریه کمک 15.3 میلیارد دلاری را درخواست کرده است که یک افزایش 18 درصدی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد.»   قتل غیرنظامیان توسط نیروهای ائتلاف جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا بعد از پایان یافتن نبرد با داعش گفته بود که در تاریخ جهان هیچ جنگی نبوده است که در آن توجه بیشتری به محدود کردن تلفات غیرنظامیان شده باشد؛ دقتی که ما برای پیشگیری از مرگ بی‌گناهان در میدان جنگ کردیم در تاریخ بی‌نظیر بوده است. «درواقع دقتی که ماتیس از آن سخن می‌گوید منجر به رخ دادن بزرگ‌ترین تلفات غیرنظامیان در جریان نبرد موصل شد که احتمالا بیشترین تعداد کشتار آنان از زمان حمله آمریکا به عراق در سال 2003 بوده است. در 17 مارس نیروهای ائتلاف آمریکایی دو تک تیرانداز داعش را روی سقف یک ساختمان سه طبقه در منطقه الجدیده در غرب موصل شناسایی می‌کنند، در حالی که صدها غیرنظامی در طبقات پایین‌تر و زیرزمین آن پناه گرفته بودند. با این حال فرمان حمله هوایی صادر و یک بمب 500 پوندی توسط جنگنده آمریکایی روی ساختمان انداخته شد و ساختمان را با خاک یکسان کرد و 213 غیرنظامی را به قتل رساند. نیروهای امدادی برای روزها قادر به وارد شدن به منطقه نبودند و آسیب وارده به حدی فاجعه‌بار بود که بیرون کشیدن تمام اجساد هفته‌ها طول کشید. تحت فشارهای بین‌المللی، نیروهای ائتلاف تحت رهبری آمریکا مسئولیت این جنایت را پذیرفتند، اما مدعی شدند مواد منفجره داعش منجر به تخریب شده است. این در حالی بود که مقامات عراقی و مردم محلی در ناحیه الجدیده این ادعا را مورد بررسی قرار دادند و گفتند که آنها هیچ مدرکی از مواد منفجره پیدا نکرده‌اند. به گفته رسانه‌های مستقل این اتفاقات در الجدیده موردی استثنایی نبود و بارها از این حوادث رخ می‌داد. قتل عام الجدیده در ماه مارس بود و بعد از آن همه چیز با اظهارات «ماتیس» بدتر شد، جایی که گفت: «نیروهای ائتلاف تاکتیک‌های نابودی را در موصل تغییر داده‌اند.» به نوشته «آسوشیتدپرس»، بررسی گورها و قبرستان‌های شهر موصل نشان می‌دهد که در حدود 9 تا 11 هزار غیرنظامی در موصل کشته شده‌اند که در این بین نیروهای ائتلاف مسئول مرگ بیش از 3200 نفر از آنها هستند. اما این تنها برآوردی است در زمینه هرج و مرج جنگ، دشوار است که مطمئن شوید کیست که کشته می‌شود. تحقیقات «نیویورک تایمز» روی تصاویر ماهواره‌ای که اولین مطالعه سیستماتیک روی تلفات غیرنظامیان حملات هوایی ائتلاف محسوب می‌شود، نشان می‌دهد که از هر پنج حمله نیروهای آمریکایی یک حمله به مرگ غیرنظامیان منتج شده؛ آماری که 31 برابر بیش از گزارش نیروهای ائتلاف است.

  هیچ راه دیگری وجود ندارد عبدالرحمن می‌گوید که برنامه‌های بزرگی برای محله‌اش دارد. او می‌خواهد یک مدرسه و کتابخانه بسازد. در حال صحبت دستانش را تکان می‌دهد و رویاهای خود را در هوا نقاشی می‌کند. اما او نمی‌تواند روحیه کل محله را بالا ببرد؛ محله‌ای که از آسیب‌های جمعی عمیق رنج می‌برد و ابزار لازم برای بازیابی را در اختیار ندارد. او در حال حاضر با دو بچه کوچک که از جنگ جان سالم به در برده‌اند، زندگی می‌کند و نمی‌داند که چگونه از آنها حمایت خواهد کرد. با خود می‌گوید چطور می‌توانم اینجا زندگی کنم؟ و به خودش جواب می‌دهد هیچ راه دیگری وجود ندارد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
یمن با یک موشک اسرائیل را بی‌دفاع کرد (جوان) ۲ مدیر دولتی و خصوصی بازداشت شدند (شهروند) اخبار ویژه (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
رژه میانمایه های چینی در خیابان ها خانه های مجردی اجباری! تله طرح ترافیک برای مسافرکش‌های مهاجر آقای وزیر! کمی ظریف‌تر آقای دغدغه‌ساز چرا در سینمای امروز دنیا تهیه‌کننده‌ها مهم هستند؟ ویــــران کن و نجـــات نده عرضه 2 هزار عنوان کتاب جدید دانشگاه آزاد اسلامی در نمایشگاه کتاب باید پاسخگوی نظرات‌مان به بزرگان اصلاحات باشیم طرح «برنامه‌های علمی» در دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران اجرایی می‌شود «تلفات قابل پذیرش» و «اشتباهات غیرقابل پذیرش» دلار ۴۲۰۰ تومانی نیاز به بازنگری و اصلاح دارد
قیمت لحظه ای ارز دیجیتال