در انتظار تغيير ديرهنگام كابينه

آرمان- هستی قاسمی: یکسال از عمر دولت دوازدهم گذشته است و رئیس‌جمهور حداقل دو بار از مدیران و وزرای خود انتقاد کرده است و این انتقادات، ابهاماتی مبنی بر نارضایتی حسن روحانی نسبت به عملکرد برخی از وزرا به وجود آورده است. او نخست، در اول اردیبهشت‌ماه در نشست هم‌اندیشی مدیران ارشد دولت تدبیر و امید، گفت: «مدیران دولتی روزه سکوت نگیرند، طبق شرع و قانون باید به وظیفه عمل کرد. مدیری که در انجام وظایفش از اخم و تلفن دیگران می‌ترسد، کنار برود بهتر است.» چند روز پس از این اظهارات، رئیس‌جمهور یکبار دیگر لب به گلایه از وزرایش گشود و در مراسم روز کارگر گفت: ‌«من وزرا را در دولت به دو دسته تقسیم می‌کنم که البته هر دو دسته پرتلاش هستند. ولی یک دسته از اول سال نوای ناامیدی می‌دهند که بودجه کم است، نفت ارزان شد، مالیات چه شد، خشکسالی و کاهش بارندگی داریم و تمام صحبتشان نا امیدی است. یک عده هم امیدوارانه حرف می‌زنند و می‌گویند بارندگی کم است، پس باید الگوی کشت را عوض کنیم؛ یعنی هم پیشنهاد می‌دهند و هم امیدواری.» از این رو، انتقادات روحانی از وزرایش این پرسش را به وجود می‌آورد که آیا این انتقادات را باید یک هشدار نسبت به برخی از وزرا تلقی کرد و یا انتقادات رئیس‌جمهور زمینه تغییر در ساختار دولت است یا اینکه روحانی می‌خواهد بگوید من از برخی از وزرا راضی نیستم و امکان تغییر هم نیست؟ بر این اساس، روز گذشته محمدباقر نوبخت در واکنش به اظهارات رئیس‌جمهور و انتقادات موجود نسبت به گلایه‌های بدون عمل روحانی گفت: «آقای رئیس‌جمهور بسیار آدم زیرکی هستند از مدیران خود شناخت دارد و اگر نیازی به تغییر و اصلاح باشد در هر شرایطی انجام می‌دهد، این رفتار ناشی از تعهد اخلاقی رئیس‌جمهور است و باتوجه به پیمانی که سال گذشته با مردم بسته‌اند، پیگیر مطالب هستند».
گرفتن جلوی ضرر
بر اساس این گزارش، رئیس‌جمهور نسبت به دولت اول خود، در کابینه فعلی، تغییراتی ایجاد کرد که در مجموع نه‌تنها حامیان انتخاباتی او را راضی نکرد بلکه در مواردی حتی این تغییرات، به عنوان یک عقبگرد تعبیر شد. از این رو، انتقادات رئیس‌جمهور واکنش‌هایی درپی‌ داشت مبنی بر اینکه اگر روحانی از وزرای خود راضی نیست چرا تنها گلایه می‌کند و دست به تغییر آنها نمی‌زند؟ رئیس دفتر دولت اصلاحات، محمدعلی ابطحی طی پیامی در کانال تلگرامی‌اش نوشت: «آقای روحانی به جای گلایه‌های علنی از وزرایش، باید هرچه سریع‌تر کابینه‌اش را ترمیم کند. همان که رهبران اصلاح‌طلب از ابتدا در مورد این چینش کابینه ابراز نگرانی می‌کردند. البته اگر ترمیم به دلایل گوناگون به حذف اقلیت معتقد به شعارهای روحانی منجر نشود. روحانی در سه سال آینده به کابینه‌ای نیاز دارد که حامی شعارهای او در ایام انتخابات باشد. جلوی ضرر را از هرکجا که بگیریم سود است».
روحانی و اختیار تغییر


واکنش‌ها تنها به اینجا ختم نشد بلکه سیدحسین مرعشی رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران نیز درباره انتقاد روحانی از وزرایش اظهار کرد: «دست رئیس‌جمهور برای تغییر كابینه باز است و این موضوع مهم موضوع پیچیده‌ای نیست. رئیس‌‌جمهور طبق قانون اساسی هر اختیاری را دارا نباشد، اختیار تغییر وزرا را دارد. من فكر نمی‌كنم تغییراتی در راه باشد، زیرا اگر نیاز به تغییرات باشد رئیس‌‌جمهور با استفاده از اختیارات قانونی خود این كار را انجام می‌دهد و دیگر نیازی به سخنرانی‌هایی از این دست نیست. در صورت بروز تغییرات، رئیس‌‌جمهور باید علت تغییر را به مردم گزارش دهد. من خیلی دلم می‌خواهد آقای روحانی همین جدیتی كه در بیان مطالب دارند را در عمل هم داشته باشند و از آن استقبال می‌كنم. اگر فردی ناامید یا ناتوان است، رئیس‌جمهور باید او را بركنار كند.
ترامپ با ‌رقص شمشیر!
عبدا...ناصری درباره تغییرات احتمالی در کابینه که اخیرا در سخنان رئیس جمهور متبلور شده، گفت: جامعه رأی، نخبگان و کنشگران جامعه مدنی که در زمره رای دهندگان به روحانی هستند، این انتظار را از آقای روحانی دارند. زیرا اولین مشخصه یک کابینه این است که میان گفتمان رئیس جمهور فعلی و نامزدی‌اش در دوره انتخابات تناسب وجود داشته باشد. به جرأت می‌توان گفت که این دولت، اولین دولت پس از انقلاب اسلامی است که تناسبی میان گفتمان انتخاباتی و ماهیت افراد در آن نمی‌بینیم. در همین حال اکبر ترکان مشاور رئیس‌جمهوری با تأکید بر اینکه امروز به مدیرانی نیاز داریم که مشکلات را به جان بخرند و کشور را به جلو ببرند، گفت: «اگر کسی بخواهد اینجا متکی به کتابچه مقررات حرکت کند و هرجا کتابچه مقررات علامت منفی می‌دهد کار را تعطیل کند، کار جلو نمی‌رود. ما شرایط عادی نداریم و در این شرایط کار کردن بسیار پرریسک است و باید مدیران خطرپذیر باشند و دل به دریا بزنند». او در پاسخ به این سؤال که شرایط امروز به شرایط 6 ماه پیش که حسن روحانی کابینه دوازدهم را می‌چید چه تفاوتی کرده، تاکید کرد: «آن زمان ترامپ رقص شمشیر نکرده بود. ترامپ با رقص شمشیر و ترامپ بدون رقص شمشیر متفاوت است.»
استقبال مجلس از تغییر
علیرضا رحیمی عضو هیات رئیسه فراکسیون امید در واکنش به صحبت‌های رئیس‌جمهور درباره لزوم تزریق امید به جامعه و پاسخگو ‌بودن مدیران گفت: به‌نظر می‌رسد سخنان رئیس‌جمهور حکایت از وجود گلایه‌های متقابل بین وزرا و رئیس‌جمهور وجود دارد که باید این گلایه‌ها در درون کابینه حل شود. نباید گلایه‌های درون کابینه باعث تشتت و ناامیدی مردم شود بلکه باید رئیس‌جمهور در مرحله تصمیم نسبت به آنها تعیین تکلیف کند. او با بیان اینکه «رئیس‌جمهور برای تغییرات احتمالی در کابینه منتظر تعیین تکلیف لوایح تفکیک وزارتخانه‌هاست» گفت: مجلس از ترمیم کابینه استقبال می‌کند چون هر تغییری باعث بهتر شدن وضعیت می‌شود. وی افزود: مجلس از ترمیم کابینه استقبال می‌کند چون تقاضای استیضاح و سوالات متعدد از وزرا نشان از مطالبه مجلس برای تغییر در کابینه دارد.
رئیس‌جمهور؛ پیگیر
سخنگوی دولت درباره انتقاد رئیس‌جمهور به برخی مدیران و اینکه آیا این نقدها زمزمه تغییر است، گفت: «برخی ممکن است نگران باشند که کاری انجام نشود، برخی به‌دلیل توانایی‌ها در مهار مشکلات ممکن است بگویند نگران نباشیم ما با برنامه‌های خود می‌توانیم مشکلات را حل کنیم.» نوبخت با بیان اینکه در هیات دولت داشتیم افرادی را که می‌گفتند مشکلات را حل می‌کنند ولی شش ماه بعد مشاهده می‌کردیم که اتفاقی نیفتاده است، تصریح کرد: «آقای رئیس‌جمهور بسیار آدم زیرکی است از مدیران خود شناخت دارد و اگر نیازی به تغییر و اصلاح باشد در هر شرایطی انجام می‌دهد. این رفتار ناشی از تعهد اخلاقی رئیس‌جمهور است و باتوجه به پیمانی که سال گذشته با مردم بسته‌اند، پیگیر مطالب هستند.» وی ادامه داد: «مشکلات زیاد است و باید برطرف شود، در حال حاضر هم اطلاعی ندارم که تغییراتی در کابینه در حال رخ دادن است».