دولت و گرفتاری‌هایش

تصویری که امروزه از دولت دوازدهم دیده می‌شود، تصویری دلچسب و تحسین‌برانگیز نیست، زیرا رئیس آن با شعار امید و کلیدی در دست آمد تا قفل مشکلات را باز کند، اما عمده‌ترین مشکلات همچنان پشت درهای قفل شده منتظر کلید ماندند. علت چیست؟ ۱-دکتر حسن روحانی در جریان تبلیغات انتخاباتی به‌گونه‌ای سخن گفت که گوئی همه مشکلات را دولت قبل از او ایجاد کرده بنابراین دولت جدید می‌تواند بر همه مشکلات داخلی و خارجی فائق آید، در صورتی که می‌دانیم نقاط دیگری هم بوده‌اند که در این موضوع نقش ایفا کرده‌اند. حسن روحانی با سابقه طولانی حضور در متن ماجرا، بسیار بهتر از ما می‌داند که پیچیدگی امور در چنبره اداره جامعه 80‌میلیون نفری ایران، چنان نیست که رئیس دولت، آن هم دولتی که مخالفان جدی، سرسخت، ناآرام و قدرتمند دارد، بتواند در حل تمامی آنها موفق بشود. اگر به مسائل و حوزه فرهنگ و اندیشه که مطالبه‌ای مهم در همه جای دنیاست نگاه کنیم، می‌توان سوال کرد که آیا این خواست و نیاز توسط دولت برآورده شده یا زمینه‌های بروز آن می‌تواند به آسانی فراهم شود؟ چنین است که سخن گفتن در مواردی می‌تواند به آسانی مانند شعار به‌نظر برسد که تا عرصه عمل راه طولانی در پیش دارد و به سرعت مقصود حاصل نمی‌شود. نمونه روشن و تازه دیگر تلگرام است. دولت چقدر وعده داد؟ آیا توانسته است که برنامه‌های خود را برای گسترش فضای مجازی پیاده کند؟ آیا توانسته است از حساسیت‌هایی که در اطراف آن وجود دارد کم کند؟ در حال حاضر کسانی که از این ابزار برای کسب‌و‌کار استفاده می‌کردند بیش از دیگران مغبون شده‌اند. در چنین احوالی است که جامعه متوجه دولت می‌شود و او را مقصر می‌داند و به همین خاطر انتظار اقدام موثر و فراتر از کلام دارند. در موضوع مسدود کردن تلگرام و تبعات آن، حرف‌های زیادی هست که لازم است در یادداشت جداگانه‌ای به آن پرداخت. ۲- در حوزه سیاست خارجی و تعاملات و رفتارهای منطقه‌ای جمهوری اسلامی، گفتنی‌هایی هست که باعث مشکل و گرفتاری برای دولت شده و متاسفانه دولت تاکنون نتوانسته از آن مشکلات عبور کند. برجام و نتایج این توافق بین‌المللی بسیار مهم در تاریخ دیپلماسی ایران، در شرایط خاصی قرار گرفته و دولت به‌تنهایی نمی‌تواند در آن نقش صددرصدی داشته باشد. رسیدن به پیچ سخت، دولت را در معرض امتحان قرار داده و تصویر نامعینی از این توافق به وجود آمده است و روشن کردن این تصویر نا روشن از جمله مشکلات دولت است. انتظار از دکتر روحانی این است که برای عموم مردم از تقسیم نقش‌ها بگوید که مثلا دولت این نقش را دارد، فلان وزارتخانه نقش دیگر؛ این گروه مشاور چنین است و آن نهاد چنان. به بیان دیگر، نقش‌ها را برای مردم شفاف کرده شرح دهد. از رئیس‌جمهور فعلی آمریکا که نمی‌توان انتظار داشت دست از دیوانگی بردارد، اسرائیل غاصب هم که غیراز شرارت، هنر دیگری ندارد. همسایگان عرب ما، که در طول تاریخ در کنار هم بوده‌ایم و با هم ارتباط دوسویه داشته‌ایم، به دلایلی که وصفش در این یادداشت مقدور نیست، نگاه دیگری دارند. آیا دولت بدون کمک گرفتن از دیگر بخش‌های کشور می‌تواند بر این سه عامل تشنج‌آفرین غلبه کند؟ روشن است که پاسخ منفی است، اما مجموعه دولت می‌توانند در شرح تقسیم وظایف به همه بخش‌ها و پاسخ به انتظارات مردم نقش موثری داشته باشد. در بسیاری از زمینه‌ها قصور و کوتاهی به پای دولت نوشته نمی‌شود، اما در عین حال می‌توان با نظر به حمایت مردم از رئیس‌جمهور، آن هم برای دوبار، از او در برقراری ارتباط موثر بین بخش‌های کشور انتظاری معقول داشت تا آقای روحانی از طریق گفت‌وگوهای درون حاکمیتی به راه‌حلی مناسب، همراه با حکمت و مصلحت دست پیدا کند و نتیجه آن را به آگاهی مردم برساند. در این صورت هم فشارهای اجتماعی کم می‌شود و هم دشمنان بیرونی ایران در محاسبات خود تجدیدنظر می‌کنند زیرا آنها فقط دولت را به رسمیت می‌شناسند و اگر بینند در میان دولت و دیگران اختلافی نیست و همه پشتیبان دولت هستند، قطعا عقب‌نشینی می‌کنند.
ادامه صفحه 3