ترامپ و صدام دو روی یک سکه

سرانجام دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا با خروج از توافقنامه برجام ثابت کرد که آمریکا به هیچ‌یک از تعهدات بین‌المللی خود پایبند نیست و نمی‌تواند طرف مورد اعتمادی باشد. سوالی که اکنون مطرح است این است که چه فرقی میان صدام حسین دیکتاتور معدوم عراق که زمانی توافقنامه 1975 الجزایر را در برابر دوربین‌های تلویزیونی پاره کرد و اقدام اخیر دونالد ترامپ در خروج از برجام وجود دارد؟ در سال 1980 دیکتاتور معدوم عراق توافقنامه الجزایر را که خود در سال 1975 با شاه ایران امضا کرده بود پاره کرد و اکنون جهان با دیکتاتور دیگری به نام دونالد ترامپ مواجه است که ادبیاتی کابوئی و رویکردی کاملا دیکتاتورمآبانه دارد. توافقنامه برجام در حقیقت یک توافقنامه بین‌المللی است و نتیجه سال‌ها مذاکره نفسگیر و فشرده بین ایران و 6 قدرت مهم جهانی حاصل شده و در دبیرخانه سازمان ملل به‌عنوان یک سند رسمی ثبت شده است. ‌خروج آمریکا از برجام نشان داد که جهان در پرتو حاکمیت دونالد ترامپ بر ایالات متحده آمریکا با چیرگی قانون جنگل بر‌ قوانین و تعاملات بین‌المللی مواجه است که این امر می‌تواند روابط دولت‌ها در حوزه بین‌المللی ‌را تحت تاثیر قرار دهد. جهان در واقع با اقدام اخیر دونالد ترامپ در خروج از برجام دچار بهت و حیرت شده زیرا تنها در حوزه روابط بین‌المللی و منطقه‌ای تنها یک بار این حادثه رخ داده بود و آن اقدام صدام حسین دیکتاتور سابق بغداد در لغو توافقنامه الجزایر بین ایران و عراق، بود. ترامپ که از قبل سیاست‌های خود را با لابی صهیونیستی و رژیم اسرائیل هماهنگ کرده بود بلافلاصله پس از لغو توافقنامه برجام دستورالعمل اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران را امضا کرد. تا قبل از سخنرانی ترامپ این گمانه وجود داشت که رئیس جمهوری آمریکا در آستانه مذاکره با کره‌شمالی یک راه‌حل میانی را انتخاب خواهد کرد و با تمدید کوتاه‌مدت توافقنامه برجام حداقل وانمود می‌کرد که آمریکا توافقات بین‌المللی را محترم می‌شمارد، اما یک روز قبل از خروج آمریکا از توافقنامه برجام وزیر اطلاعات رژیم صهیونیستی با قاطعیت کامل اعلام کرد که دونالد ترامپ از برجام خارج خواهد شد . نمایش مضحک بنیامین نتانیاهو و اتهام‌زنی وی علیه ایران نشان داد که یک هماهنگی کاملی بین کاخ سفید و رهبران رژیم صهیونیستی صورت گرفته بود. رقص شمشیر مقامات سعودی و جشن مشترک مقامات امارات و بحرین و موشک پرانی رژیم صهیونیستی به سوی یک پایگاه نظامی سوریه در حومه دمشق پس از خروج دونالد ترامپ از برجام ثابت کرد که این رژیم‌ها منافع مشترکی در لغو برجام دارند. اما صرف نظر از پیامدهای خروج آمریکا از برجام حداقل این حقیقت برای ملت‌های آزاده جهان روشن شد که ایران با حسن نیت به تمام تعهدات خود در قبال جامعه جهانی عمل کرد و گزارش مدیر کل آژانس بین‌المللی موید این حقیقت ‌است ،اما مشکل آمریکا با ایران تنها منحصر به موضوع هسته‌ای جمهوری اسلامی نیست بلکه نفوذ روزافزون و معنوی ایران در منطقه خشم دونالد ترامپ و رهبران رژیم‌های سعودی و اسرائیل را بر انگیخته است. اکنون دایره مانور سیاسی ایران در مقایسه با گذشته افزایش یافته زیرا ایران حسن نیت خود را به جهان ثابت‌کرد و از این امتحان سخت بین‌المللی سر افرازانه خارج شد. ایران پس از خروج آمریکا از برجام چند گزینه در پیش دارد: نخست به‌صورت مشروط تعامل خود را با اتحادیه اروپا و چین و روسیه ادامه خواهد داد و در آن صورت از شکاف موجود میان این کشورها و آمریکا به خوبی استفاده خواهد کرد و گزینه دیگر این است که ایران بار دیگر به نقطه قبل از توافقنامه برجام بازگردد و فعالیت غنی‌سازی خود را با قدرت بیشتری از سر گیرد و هیچ ‌قدرتی ‌نخواهد توانست ایران را به خاطر این اقدام مورد سرزنش قرار دهد. خروج آمریکا از برجام یک اشتباه استراتژیک و تاریخی از سوی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا، تلقی می‌شود زیرا با این اقدام در حقیقت آمریکا در میان هم‌پیمانان غربی خود منزوی شده و در مقابل، حقانیت ایران برای افکار عمومی کاملا آشکار شده است.
* کارشناس روابط بین‌الملل