روزنامه آفتاب یزد
1397/02/24
سهشنبه حساس
آفتاب یزد- گروه سیاسی: با رسیدن محمد جواد ظریف به چین دور تازه تلاشها برای ادامه برجام آغاز شده است. ظریف حدودسه سال پیش وقتی مناقشه هستهای میان ایران و غرب را که قدمتی بالغ
بر 10 سال داشت به سرانجام برجام رساند، در ایران با القابی نظیر مصدق یا امیرکبیر زمان مورد استقبال گرفت. او حالا این روزها با موقعیت گذشته خود فاصله ندارد به ویژه اینکه تصمیم دونالد ترامپ در خروج ایالات متحده از برجام موجب شده تا محافظهکاران فشار بالایی را بر دولت روحانی تحمیل کنند. حالا ظریف وظیفهای دشوار برعهده دارد. او یک بار در تولد برجام نقشی چشمگیر داشت و حالا باید برای بقای این توافق تلاش کند. خیلیها منتظرند تا تصمیم اروپا را ببینند. اتحادیه اروپا بارها تاکید کرده که از برجام محافظت خواهد کرد اما اینکه آنها میتوانند استقلال خود از ایالات متحده را در عمل اثبات کنند، قابل پیش بینی نیست. ماجرا به جنگ جهانی دوم بازمیگردد؛ زمانی که اروپا تحت هجوم هیتلر با چالشی جدی مواجه و حتی فرانسه به کشوری اشغال شده تبدیل شده بود. اما حضور آمریکا در جبهه متفقین وزنه آنها را بالا برد تا سرانجام بریتانیا، فرانسه و آمریکا بتوانند اروپا را از شر هیتلر خلاص کنند. ایالات متحده بعد از این نیز با کمکهای مالی خود تحت عنوان طرح مارشال به بازسازی قاره سبز کمک کرد. همزمان با افزایش قدرت، کاخ سفید توانست دلار را به عنوان واحد پول جهانی که مبنای تجارت است، تبدیل کند. در این نقطه بود که در واقع اروپا و مابقی جهان در پیوند اقتصادی خاصی با ایالات متحده قرار گرفتند. حالا اما سران اروپا از تصمیم یکجانبه دونالد ترامپ انتقاد دارند. آخرین بار درباره جنگ با عراق چنین اختلافی وجود داشت هرچند در آن زمان بریتانیا نیز همراه ایالات متحده بود اما امروز چنین نیست. چشم خیلیها به این است که تصمیم اروپا
چه خواهد بود.
به دنبال تضمین
اما فعلا پیش از رسیدن به اروپا، دیپلماسی ایران از شرق آسیا شروع شده است. محمد جواد ظریف که در آغاز سفر خود به چین سفر کرده، گفت: «خوشحالم که سفرم برای رایزنی با پنج کشور را از چین شروع میکنم. امیدواریم در این سفرها تصویر روشنتری از آینده برجام را بتوانیم به دست آوریم.» ظریف ادامه داد: «بین چین و ایران در شرایط مختلف دشوار و آسان روابط نزدیک و مشارکت جامع راهبردی مورد توجه رهبران دو کشور بوده است.» وزیر امور خارجه ایران اظهار کرد:
«خوشحالم امروز قبل از مذاکرات ما، درباره گسترش هر چه بیشتر
روابط دو جانبه صحبت کردند چرا که چین شریک اول تجاری ایران است.» در این دیدار همچنین وزیر خارجه چین گفت: «مطمئن هستم سفر جنابعالی برای دفاع از حقوق ملت ایران و صلح و ثبات منطقه مهم است.» وانگ یی وزیر خارجه چین که به تازگی به شورای دولتی چین راه پیدا کرده است در دیدار با همتای ایرانی خود افزود: «از اینکه چین را به عنوان اولین مقصد سفر خود انتخاب کردید خرسندم. چین به همراه دیگر کشورها میتوانند آشنایی بیشتری با نظرات ایران پیدا کنند.» وزیر خارجه ایران در بدو ورود به چین نیز گفته بود: «سفرم به سه کشور مهم است. ما سفرمان را با چین و روسیه که همواره با مردم ایران قبل و بعد از تحریمها همراه بودند شروع کردیم. روابط مان با چین و روسیه حساس بوده و بعد از تحریمها مهم خواهد بود. با توجه به این که کشورهای اتحادیه بیشترین درخواست را از ایران داشتند که با خارج شدن آمریکا از برجام در این توافق بمانیم باید ببینیم چگونه کشورهای اروپایی میخواهند تضمین کنند که منافع ایران از برجام با وجود خروج آمریکا از این توافق حفظ و تامین میشود. مهمترین اقدامات ما گرفتن تضمین است و همانطور که رئیس جمهور گفتند برای همه انتخابها آمادگی داریم اما اگر قرار باشد برجام ادامه پیدا کند باید منافع مردم ایران هم از برجام تضمین شود.» در همین حال حسن روحانی صبح دیروز با اشاره به اینکه اساس سیاست خارجی ایران بر مبنای اخلاق، اعتماد و توجه به مقررات بینالمللی است، اظهار کرد: «جمهوری اسلامیایران در هر توافقی که آن را امضا کرده کاملا به تعهدات خود پایبند بوده است با این وجود شاهدیم که آمریکا از برجام خارج شده است و این به معنای زیر پا گذاشتن اخلاق، سیاست، دیپلماسی و مقررات بینالمللی است.» رئیس جمهور در ادامه افزود: «در صورتی که پنج کشور دیگر عضو برجام به تعهدات خود عمل کنند و به ایران تضمین دهند که منافع ایران با ادامه برجام، تضمین میشود، این توافق باقی میماند.»
اروپا در تناقض
اظهارات مقامهای ایرانی درحالی است که در اروپا نیز برجام موضوع اول است. سران این کشورها بر برجام تاکید میکنند هرچند گاه جملات متناقضی نیز شنیده میشود. با این همه هنوز معلوم نیست آنها چگونه اقدام خواهند کرد. در شرایطی که ظریف به زودی به اروپا سفر خواهد کرد تا با وزرای خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان دیدار کند، شاید بتوان امیدوار بود تصمیم اروپاییها نیز در عمل روشن شود. اتحادیه اروپا از زمانی که تشکیل شده تلاش کرده به عنوان مجموعهای از قدرتهای اروپایی، خلا نبود یک کشور اروپایی در سطح ابرقدرت جهان را بپوشاند. اگرچه روزگاری بریتانیا و یا فرانسه ابرقدرت جهان بودند اما امروز در طبقه بندی قدرتها از این دو کشور به عنوان قدرت جهانی نام برده میشود. به نظر میرسد پیامهایی که از آلمان مخابره میشود نشان میدهد در این کشور چندان امیدی به مقابله با تصمیم ترامپ نیست.هایکوماس وزیرامورخارجه آلمان گفت: «برلین قصد دارد به شرکتهایی که به تجارت در ایران پس از خروج آمریکا از توافق هستهای ادامه میدهند، کمک کند اما محافظت از آنها در برابر تحریمهای آمریکا ممکن است دشوار باشد.» اما در ادامه رایزنیهای اروپا با ایالات متحده، مکرون و ترامپ گفت و گوی تلفنی داشتند. دفتر امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه اعلام کرد مکرون که مخالف خروج آمریکا از این توافق است، در این گفتوگو تاکید کرده: «نسبت به تاثیر این اقدام بر تنشهای منطقه خاورمیانه بسیار نگران است.» دو طرف همچنین در این تماس تلفنی درباره مسائل تجاری رایزنی کردهاند. دولتهای اروپایی در تلاشاند تا میلیونها دلاری که از تجارت با ایران در نتیجه اجرای توافق هستهای به دست میآورند را حفظ کنند. این درحالی است که رئیس جمهور آمریکا با انتشار پیامیدر صفحه توئیتر خود مدعی شد: «بودجه نظامیایران از زمانی که اوباما توافق هستهای را به دست آورد، 40 درصد افزایش یافته است. این یک نشانه دیگر از این است که این توافق یک دروغ بزرگ بود اما دیگر نیست.» اما روزنامه نیویورک تایمز نیز پس از ارزیابی سخنان ترامپ، این ادعا را غلط توصیف کرد.
نشستی حساس
درحالی که شرایط فعلا چندان قابل پیش بینی نیست و باید گفت توافق هسته ای درهالهای از ابهام قرار گرفته است، بیش از آنکه توپ در زمین ایران باشد این اروپا است که باید تکلیف خود را مشخص کند. از روزگاری که کشورهای قاره سبز، یکه تاز میدان قدرت جهانی بودند حدود یک قرن میگذرد اما اتحادیه اروپا تمایلی ندارد همچون نیمه دوم قرن بیستم تحت لوای واشنگتن باشد. در همین زمینه یک استاد دانشگاه به آفتاب یزد گفت: «اینکه اروپا بارها اعلام کرده خواهان حفظ برجام است تا حد زیادی به دلیل نمایش پرستیژ خودشان است، در پارلمان اروپا نیز پیش از این و حتی قبل از آنکه دونالد ترامپ در آمریکا به رئیس جمهوری برسد تاکید شده بود که اروپا باید استقلال خود را نسبت به تصمیمات آمریکا در سطح بین المللی بازیابی کند. چنین تمایلی با توجه به ریاست جمهوری ترامپ و تصمیمات یکجانبه او بیشتر دیده میشود.» علی بیگدلی افزود: «اگرچه مناسبات مالی میان اروپا و آمریکا حدود هزار میلیارد دلار است اما آنها نمیخواهند در تصمیمات بین المللی در سایه واشنگتن قرار گیرند. چندی پیش نیز دونالد ترامپ گفته بود اروپا دیگر پیر شده است که برای سران کشورهای اتحادیه اروپا سنگین بود.» او تصریح کرد: «سفر رئیس جمهور فرانسه، صدراعظم آلمان و وزیر خارجه بریتانیا به واشنگتن پیش از تصمیم اخیر ترامپ نیز با بی مهری کاخ سفید مواجه شد. چنین مواردی موجب شده آنها نهایت تلاش خود را برای بقای برجام انجام دهند.» از این تحلیلگر مسائل بین الملل درباره سفر محمد جواد ظریف به چین، روسیه و اروپا پرسیدیم که پاسخ داد: «البته این سفر با چین آغاز شده درحالی که ما مشکلی با چین نداریم و از طرفی چین نمیتواند به چالشهای اقتصادی ما در دوره جدید کمکی کند، علاوه بر این روسیه نیز در همین ردیف قلمداد میشود اما باید گفت مهمترین و حساس ترین نشست در روز سهشنبه میان وزرای خارجه ایران و سه کشور آلمان، بریتانیا و فرانسه برگزار میشود که میتواند بسیاری از ابهامات را روشن کند.» بیگدلی ادامه داد: «البته آنچه اروپاییها اعلام خواهند کرد روشن است که بر لزوم حفظ برجام تاکید کنند اما به نظر میرسد برای حفظ تعادل در روابط خود با آمریکا برخی موضوعات دیگر نیز مطرح شود.» او خاطرنشان کرد: «گفته شده که ابتدا وزرای اروپایی با یکدیگر گفت و گو میکنند و بعد مذاکره با ظریف آغاز خواهد شد.
لحظه حساسی است، اختلافات بسیار است اما هردو طرف خواهان
ماندن در برجام هستند.» بیگدلی در پایان گفت: «به نظر میرسد در دیدار آخر میان ترامپ و مکرون برخی نقاط مشترک وجود داشته است از جمله اینکه ترامپ با این موضوع مخالف نیست که اروپا در برجام بماند چرا که رئیس جمهور ایالات متحده نمیخواهد تمام منافذ بسته شود. با این حال به نظر میرسد برای دست یابی به شرایطی با ثبات، اروپاییها از ایران تقاضا برای رفع برخی اختلافات را داشته باشند که باید دید سرانجام این اختلافات چه میشود.»
دیروز همچنین درخبرها آمده بود که رئیس جمهور احتمالا در نیمه ماه تیر به اروپا سفر خواهد کرد. اتریش و سوئیس مقصد سفر حسن روحانی خواهند بود. مجموعه دولت نشان داده میتواند راه توافق و تفاهم را
بدست آورد. نشانی بر این ادعا را باید شرایط امروز دانست که جز اسرائیل، ایالات متحده و عربستان سایر کشورها از خروج ترامپ ناراضی هستند و هرکدام به نحوی مخالفت خود را با این تصمیم اعلام میکنند.
*** اولتیماتوم ایران به اروپا:
برای برجام، 2 ماه فرصت دارید
روزگذشته جلسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامیبا حضور عباس عراقچی معاون وزیر خارجه برای بررسی برجام و آینده آن برگزار شد. نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در توضیح این جلسه، گفت: طبق توضیحات آقای عراقچی، ترامپ به شدت به سه حوزه فعالیت موشکی، عدم دسترسی به حوزه نظامیایران و زمان کوتاه محدودیت ایران در برجام اعتراض داشت به همین جهت این توافق را بد میدانست. وی افزود: آقای عراقچی در این جلسه به این موضوع نیز اشاره داشت که خیمه شب بازی نتانیاهو نیز در همین راستا انجام شده، ترامپ به شدت از هزینههای سنگین خروج از برجام نگران بود لذا تلاش میکرد که ایران از برجام خارج شود اما تیرش به سنگ خورد. توسل به کنگره و اروپاییها هم نتیجه نداد و بالاخره خودش اقدام به خروج کرد. نقوی حسینی افزود: طبق توضیحات ارائه شده، خروج از برجام و NPT و استفاده از مکانیزم کمیسیون مشترک راهحلهای پیشروی ایران بعد از خروج آمریکا از برجام است. در طول مذاکرات با اروپاییها بارها گفته شده بود که آیا اروپا میتواند منافع ایران در قبال خروج آمریکا از برجام را تامین کند تا همان راه سوم ما مبنی بر ماندن در برجام را در پیش بگیریم؟ به گزارش ایسنا، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس افزود: در همین باره آقای ظریف درخواست تشکیل کمیسیون مشترک را داد که بدون حضور آمریکا باید این کمیسیون تشکیل شود. این فرصت ۴۵ روز الی دو ماه طول خواهد کشید. طی این مدت یا اروپاییها تضمینهای لازم جهت تامین منافع ایران و جبران خسارت خروج آمریکا علیه ایران را خواهند داد یا اینکه قادر به این اقدام نخواهند بود. اگر اروپاییها تضمین ندادند، تصمیمگیری نسبت به آینده به عهده مقامات ارشد نظام است. درهمین راستا خبرگزاری فرانسه به نقل از مایک پامپئو وزیرخارجه آمریکا گزارش داد که وی با هدف رسیدن به توافقی جدید در باره ایران، روی همکاریهای سخت و فشرده با کشورهای اروپایی حساب باز کرده است.پامپئو در گفت وگو با شبکه تلویزیونی فاکس نیوز افزود:به منظور تصحیح رفتار ایران درمنطقه و با هدف رسیدن به توافقی جدید با ایران، بر روی همکاری کشورهای اروپایی حساب باز کرده ام.
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
خیرالله سام دلیری
تهران را به قدر نامپولا دوست دارم
در دیدار رئیس جمهوری سریلانکا:
سهشنبه حساس
پشت پرده ادعای مخالفت احمدینژاد با مذاکرات عمان
فراموش نکنیم برجام تصمیم نظام بود
بازار در گرانی از خودروسازان پیشی گرفته است
محسن افشانی سفیر نیست
سید علیرضا کریمی سردبیر
حمایت اصلاحطلبان از شهردار جدید
حسین شریعتمداری در بنبست تئوریپردازی
چشم انتظار یک توضیح ساده