چشم انتظار یک توضیح ساده

از روز سقوط هواپیمای تهران-یاسوج زمان زیادی نگذشته است. انگار 29 بهمن غمبار، همین دیروز بود. در این تاریخ پرواز شماره ۳۷۰۴ هواپیمایی آسمان که از تهران به سمت یاسوج حرکت می‌کرد، پس‌از 50 دقیقه از آغاز پرواز در حوالی شهر سمیرم به کوه دنا برخورد و سقوط کرد. تعداد سرنشینان این هواپیما 59 نفر بود که با خلبان و کارکنان به 65 نفر می‌رسید. در این سانحه همه‌ آن‌ها از مسافر گرفته تا خدمه پرواز جان باختند. این هواپیما چندان نو نبود و علت سقوط آن نقص فنی عنوان شد. حامد جوادی پژوهشگر صنعت هوانوردی و خلبان در گفت‌وگو با برنا در این خصوص گفته بود: «سن هواپیما خیلی نمی‌تواند در این موضوع دخیل باشد.
آفتاب یزد – سمیرا نوری: از روز سقوط هواپیمای تهران-یاسوج زمان زیادی نگذشته است. انگار 29 بهمن غمبار همین دیروز بود. در این تاریخ پرواز شماره ۳۷۰۴ هواپیمایی آسمان که از تهران به سمت یاسوج حرکت می‌کرد، پس از 50 دقیقه از آغاز پرواز در حوالی شهر سمیرم به کوه دنا برخورد و سقوط کرد. تعداد سرنشینان این هواپیما 59 نفر بود که با خلبان و کارکنان به 65 نفر می‌رسید. در این سانحه همه‌ آن‌ها از مسافر گرفته تا کارکنان جان باختند. این هواپیما چندان نو نبود و علت سقوط آن نقص فنی عنوان شد. حامد جوادی پژوهشگر صنعت هوانوردی و خلبان در گفت‌وگو با برنا در این خصوص گفته بود: «سن هواپیما خیلی نمی‌تواند در این موضوع دخیل باشد. این هواپیما متعلق به سال 1993 است که از آن هواپیما پیرتر هم برای پرواز کردن داریم. اما سن هواپیما مسئله‌ای نیست که بخواهیم سقوط هواپیما را به آن وصل کنیم. باید موضوع را از لحاظ مادی و معنوی بررسی کرد. شرایط جوی و آب و هوایی، وضعیت تمرکز خلبان و ... در رخ داد یک حادثه هواپیمایی تاثیرگذار است.» اما چندی بعد گفته شد که نقص فنی در کار نبوده است. در این خصوص در 19 فروردین امسال، محمدرضا رضایی‌کوچی رئیس کمیسیون عمران مجلس به ایسنا گفت: «براساس اطلاعات جعبه سیاه، خلبان مقصر است، اما ما در حال بررسی زمینه‌ها و عواملی هستیم که باعث اشتباه خلبان شده است. اینکه چرا خلبان اشتباه کرده و آیا خلبان روند عادی خود و مراحل مختلف را طی کرده، آیا خلبان به لحاظ جسمی و روحی آمادگی داشته یا خیر. یا اینکه اصلا هواپیما مناسب پرواز برای شرایط بحرانی بوده است؟ بنده مکالمات جعبه سیاه را گوش کردم. در لحظه آخر کمک خلبان به خلبان می‌گوید هوا خراب است و از او می‌خواهد که برگردد اما متاسفانه خلبان اصرار به ادامه مسیر به سمت مقصد را دارد. به دنبال آن ارتفاع هواپیما را کاهش داده و هواپیما پایین‌تر از حد معمول می‌آید و باعث برخورد با کوه و بروز سانحه می‌شود.»

حتی انتخاب واژه سخت بود


این‌که چرا این هواپیما سقوط کرد مسئله‌ بسیار مهمی است که اگر به درستی و دقت به آن پرداخته شود، می‌تواند از بروز حوادث این‌چنینی جلوگیری کند. اما نکته مهم و نقطه غم‌انگیز چنین اتفاقاتی، سختی پیدا کردن کالبد جان‌باختگان است؛ مشکلی که در مورد ساختمان پلاسکو و کشتی سانچی هم وجود داشت. به گزارش ایسنا، مدیر عامل جمعیت هلال احمر استان اصفهان محسن مومنی در اسفند ماه 96 در این خصوص گفت: «در حادثه سقوط هواپیما نزدیک به 65 نفر از هموطنان جان خود را از دست دادند و حتی انتخاب واژه‌ها برای اطلاع رسانی سخت و دشوار بود. نمی‌دانستیم باقی مانده‌های اجساد را جسد بنامیم یا قطعه یا بافت انسانی. با توجه به شدت برخورد هواپیما با دیواره و همچنین شیب کوه در آن نقطه که موجب شده است هواپیما بعد از برخورد، ارتفاعی را نیز به پایین پرتاب شود و همه این مسائل احتمال زنده ماندن افراد در لحظه سقوط را به صفر مطلق رسانده است. تا کنون قطعاتی از 45 نفر شناسایی شده است.» ارتفاعات دنا و حجم زیاد برف عملیات کشف و انتقال پیکرها را با مشکلات زیادی روبه‌رو کرده است. با این که اکنون در فصل بهاریم ولی همچنان برف بسیار زیادی در آن مناطق وجود دارد.
به گزارش ایسنا، مرتضی سلیمی رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر در فروردین امسال در اینباره گفت: «بر اساس تقسیم بندی‌ای که صورت گرفته است تا هفته اول اردیبهشت از هر استان 20نیروی تخصصی به محل اعزام می‌شود و در دو روز گذشته به دلیل بدی آب و هوا و عدم امکان پرواز بالگرد، عملیات متوقف شده بود. باید به این موضوع اشاره کنم که انجام عملیات فقط از طریق بالگرد امکان پذیر است. امدادگران تا هفته اول اردیبهشت با برنامه‌ریزی‌ای که انجام شده در منطقه حضور پیدا می‌کنند و با تجهیزات کامل این کار را انجام می‌دهند حتی در حین عملیات تعدادی از چادرهایی که مخصوص دمای منفی 30 درجه هستند از بین رفت و آن‌ها را جایگزین کردیم ... تاکنون بیش از 75 درصد پیکرها تحویل داده شده است و تلاش می‌کنیم که باقی آنها نیز زودتر منتقل شود.»

چشم انتظاری سخت است
نیمه اول اردیبهشت را هم رد کردیم و به هفته‌ آخر آن رسیدیم. اما خانواده‌های جان‌باختگان سانحه‌ هوایی تهران-یاسوج همچنان چشم به راه پیکرهای عزیزان‌شان هستند. دیروز بعضی از این خانواده‌ها مقابل سازمان مدیریت بحران تجمع کردند و پلاکاردهایی به همراه داشتند. در این پلاکاردها نوشته بود: "پس از گذشت چند ماه هنوز منتظر تحویل پیکر عزیزان‌مان هستیم." آفتاب یزد در این خصوص با یکی از اعضای خانواده‌ یکی از این جان‌باختگان به گفت‌وگو نشست. خانم ناهید احمدی همسر‌هادی فهیمی فعال محیط زیست که در این هواپیما حضور داشت چنین می‌گوید: «ما پیکر‌هادی جان را تحویل گرفتیم. برای او مراسم خاکسپاری انجام دادیم. اما هنوز بسیاری از خانواده‌ها چشم انتظارند. شاید این خانواده‌ها متوجه شرایط سخت و ارتفاع زیاد دنا نیستند، اما چشم انتظاری از هر چیزی سخت‌تر است. مشکل این است که کسی پاسخگو نیست. شاید نیاز باشد که نیروی بیشتری را برای جست‌وجو بفرستند. خانواده‌های داغ‌دیده حق دارند که توقع داشته باشند که کسی به مشکل‌شان رسیدگی کند. خانواده‌ها بسیار تحت استرس و فشار روحی هستند. متاسفانه روز به روز هم موضوع کمرنگ‌تر می‌شود و کسی قصد رسیدگی ندارد. مدیریت بحران چندان جدی به موضع نمی‌پردازد. تا همین جا هم که جلو آمدیم به همت هلال احمر و نیروهای کوهنورد است.»

برف جست‌وجو را سخت کرده است
هیچ کس نمی‌تواند خود را جای خانواده‌های داغ‌دیده بگذارد. هر چقدر هم که عملیات جست‌وجو سخت باشد ولی این خانواده‌ها نیاز به شنیدن اخباری از عزیزان‌شان دارند. جلال چشمه قصابان یکی از کوهنوردانی که در عملیات جست‌وجو حضور داشت به آفتاب یزد چنین می‌گوید: «در زمانی که ما در آن‌جا فعالیت می‌کردیم، هفت پیکر را که به واسطه‌ مدارک‌شان قابل شناسایی بودند با هلی‌کوپتر پایین آوردیم. اما به دلایلی از ادامه‌ همکاری منصرف شدیم. بعد از آن هلال احمر هم تلاش‌هایی کرد و پیکرهای قابل شناسایی را پیدا کرد. هنوز عده‌ای از جان‌باختگان پیدا نشده‌اند. کار جست‌وجو خیلی سخت است و شما یک لیوان شیشه‌ای را نظر بگیرید. وقتی این لیوان بشکند در ابتدای امر تنها می‌توانید تکه‌های درشت را جمع کنید. تکه‌های ریزتر با جست‌وجوی بیشتر پیدا می‌‌شود. الان هم ماجرا به همین شکل است. افزون بر آن، منطقه هم برفی است و پیکرها در منطقه پراکنده شده‌اند. برف‌ها باید آب شود.»

چرا کسی پاسخگو نیست
در همین خصوص حسام‌الدین نراقی رئیس هیئت مدیره انجمن امداد ایرانیان به آفتاب یزد می‌گوید: «من در عملیات نبودم. سازمان امداد و نجات باید درباره‌ عملیات پاسخ دهد. امداد و نجات هم که می‌گوید آب‌وهوا بد است. مشکل این است که چرا کسی پاسخگو نیست. عده‌ای از خانواده‌ها هم
دو سه هفته پیش مقابل جمعیت هلال احمر تجمع کرده بودند. این‌ها می‌خواهند فقط یک نفر بگوید که مشکل چیست. سازمان مدیریت بحران چهار سال است که قانون ندارد. مشکل ما عدم سخنگویی و عدم اطلاع‌رسانی است. می‌گویند پاره‌هایی از پیکر‌ها را پیدا کردیم که نیاز به آزمایش و تعیین هویت است. برای این کار تجهیزاتی لازم است. اگر تجهیزات مشکل دارد، آن را ارتقا دهند.» داغی که به دل این خانواده‌ها مانده هیچگاه خاموش نمی‌شود. اما کاش با تسریع در عملیات جست‌وجو و تحویل پیکرهای عزیزان‌شان، اندکی از این رنج و اندوه‌شان را می‌کاستیم.