حسین شریعتمداری در بن‌بست تئوری‌پردازی

آفتاب یزد- گروه سیاسی: وقتی فارغ از تحولات پرشتاب دنیای سیاست قرار باشد خود را دانای کل قلمداد کرد و مدعی این شد که نوسترادموس هستیم سرنوشت این روزهای روزنامه کیهان انتظار هر کسی را خواهد کشید. کیهان این روزها خوشحال است که دونالد ترامپ به وعده اش عمل کرد و از برجام خارج شد. اما این روزنامه درحالی از عملی شدن وعده رئیس جمهور آمریکا بر طبل شادانه می‌کوبد که ماه‌ها بر این موضوع تاکید می‌کرد که برجام به نفع ایالات متحده است و کاخ سفید هرگز از آن خارج نمی‌شود. در مجموع عادت کرده ایم که قلم‌ها در این روزنامه سبکی از نگارش را ارائه دهند که گویی همه چیز را می‌دانند! شاید اینکه این روزنامه به برخی خبرها در داخل ایران دست می‌یابد چنین توهمی را ایجاد کرده که می‌توانند از تصمیمات در کاخ سفید هم مطلع شوند! فردای خروج ترامپ از برجام در گزارشی با نام پیش‌بینی‌های کیهانی از نقل قول‌های مدیرمسئول این روزنامه نوشتیم:« شریعتمداری فروردین ۹۵: عاقلانه‌ترین برنامه «ترامپ دیوانه» پاره کردن برجام است، شریعتمداری ۲۳ آبان‌ماه ۹۵: ترامپ عاقل‌تر از آن است که برجام را پاره کند، شریعتمداری ۲۸ آبان‌ماه ۹۵: نترسید! ترامپ دودستی برجام را حفظ می‌کند، شریعتمداری اردیبهشت‌ماه ۹۶: آمریکا هرگز از برجام خارج نمی‌شود، شریعتمداری مهرماه ۹۶: برجام برای ترامپ ارزشمند است، شریعتمداری ۲۳دی‌ماه ۹۶: برجام یک کلاه گشاد است، ترامپ این امتیاز را از دست نمی‌دهد، شریعتمداری فروردین‌ماه۹۷: محال است آمریکا از برجام خارج شود، شریعتمداری ۴ روز قبل: برجام یک دستاورد طلایی برای آمریکاست، آنها کنار نمی‌کشند.»

استدلال به سبک کیهان!
حالا حسین شریعتمداری که بیش از یک سال و نیم دلیل می‌آورد که ترامپ از برجام خارج نمی‌شود یادداشتی نوشته و گفته چرا ترامپ از برجام خارج شد. او که برای بیش از ۱۸ ماه استدلال می‌آورد که راهبرد آمریکا ماندن در برجام است حالا می‌گوید یک جمله از حسن روحانی در شورای اداری مشهد استراتژی ایالات متحده را تغییر داده است! پیش از آنکه بیشتر در این باره بگوییم می‌توان به بخشی از یادداشت مدیرمسئول کیهان رجوع کرد، حسین شریعمتداری نوشته: «توضیح آنکه وقتی احتمال خروج آمریکا از برجام قوت گرفت، دولت در واکنش به خروج احتمالی آمریکا از برجام پای دو گزینه را به میان کشید، اول؛ خروج ایران از برجام و گزینه دوم؛ ادامه برجام بدون حضور آمریکا! در آن هنگام نوشتیم: «مگر برجامی باقی مانده که‌ برای خروج از آن‌ استخاره می‌کنند»؟! در آن مقطع هنوز هم احتمال خروج آمریکا از برجام وجود نداشت چرا که حریف هنوز مطمئن نبود که ایران کدام یک از دو گزینه را انتخاب خواهد کرد؟ خروج از برجام یا ادامه حضور منهای آمریکا؟ زیرا اگر اطمینان پیدا می‌کرد که در صورت خروج از برجام، ایران هم از برجام خارج خواهد شد، آمریکا هرگز به خروج از برجام و از دست دادن این سند طلایی تن نمی‌داد و اما در صورتی که به این نتیجه می‌رسید چنانچه از برجام خارج شود جمهوری اسلامی به حضورش در برجام ادامه خواهد داد، دیگر دلیلی نداشت که از برگ خروج از برجام استفاده نکند! متاسفانه آقای روحانی در سفر چند روز قبل خود به خراسان رضوی(ع) و در جلسه شورای اداری مشهد مقدس، اطمینانی را که آمریکا بی‌صبرانه در انتظار آن بود به ترامپ داد و اعلام کرد «اگر اهداف ما از برجام بدون آمریکا محقق شود چه بهتر»! این سخن آقای رئیس‌جمهور که هنوز معلوم نیست به چه علت بیان شده است پیامی بود که دغدغه مقامات آمریکایی از پیامدهای خروج از برجام را برطرف کرد و به ترامپ اطمینان داد که با خروج آمریکا از برجام این سند طلایی دست نخورده باقی می‌ماند! و جمهوری اسلامی ایران با ادامه حضور خود در برجام، اجازه نمی‌دهد کمترین خدشه‌ای بر آن وارد شود! بنابراین چرا باید نگران از دست‌دادن این کلاه گشادی باشد که بر سر ایران گذاشته‌اند؟!»



واقعیات چیست؟
اما ذکر چند نکته جالب است؛ اول اینکه به کیهان حق می‌دهیم بعد از یک سال و نیم تکرار این جمله که :«ما می‌دانیم برجام به نفع آمریکا است و ترامپ خارج نمی‌شود» حالا با بن بست تئوری پردازی رسیده اند و باید راهی برای فرار می‌یافتند. اما نکته دوم اینکه برجام به عنوان یک توافق بین‌المللی قلمداد می‌شود، شکی نیست که ترامپ از همان ابتدای کار نیز به دنبال خروج از این توافق بود اما او برخلاف آنکه برخی اصرار دارند که دیوانه است، به دنبال این بود که در موقعیتی حساب شده چنین اقدامی را انجام دهد. اصرارهای اروپا بر حفظ این توافق، برخی مخالفت‌ها در کنگره آمریکا، بحرانی شدن موضوع کره شمالی و حضور برخی مخالفان خروج در کابینه او این تصمیم را به تعویق انداخت. دونالد ترامپ در اکتبر ۲۰۱۷ برجام را تایید نکرد اما تحریم‌ها بازنگشت چرا که رئیس جمهور ایالات متحده فرصتی را به کنگره داد تا تغییراتی در برجام را تصویب کند. او در مهلت بعدی یعنی ژانویه ۲۰۱۸ وقتی در کنگره تصویب نشده بود اعلام کرد برای بار "آخر" است که تعلیق تحریم‌های ایران را امضا می‌کند و تا ماه می‌(۲۲ اردیبهشت) به شرکای اروپایی خود مهلت داد تا ایران را به انجام تغییرات در برجام راضی کنند. بنابراین وقتی چنین اتفاقاتی رخ نداد بالاخره تصمیم خود را نهایی کرد با این استدلال که اروپا و کنگره نتوانستند راه به جایی ببرند. علاوه بر این در همین مدت ترامپ، رکس تیلرسون وزیر خارجه خود را که موافق برجام بود عزل و مایک پامپئو یکی از مخالفان برجام را به جای او انتخاب کرد. همین سرنوشت برای هربرت مک مستر مشاور امنیت ملی رئیس جمهور آمریکا نیز رقم خورد تا جان بولتون که به سیاست‌های ضد ایرانی شهره است به کابینه اضافه شود. بنابراین مجموعه ای از دلایل گرد هم آمدند تا او تصمیم خروج از برجام را اعلام کند و ماه‌ها برای چنین تصمیمی سیاست صبر را پیشه کرد. در واقع عجیب است که کیهان تصور می‌کند یک استراتژی مهم کشوری همچون ایالات متحده با یک جمله از حسن روحانی در شورای اداری مشهد تغییر می‌کند!

وعده ای که عملی شد
اتفاقا برعکس باید گفت روحانی زمانی این جمله را گفت که طرف اروپایی اعلام کرد دیگر امیدی به ماندن ایالات متحده در برجام ندارد. از جمله امانوئل مکرون وقتی از سفر به واشنگتن برمی گشت رسما اعلام کرد نتوانسته ترامپ را برای ماندن در توافق هسته ای راضی کند و رئیس جمهور آمریکا به زودی از برجام خارج خواهد شد. درحالی که در آن زمان نه روحانی سخنی گفته بود و نه سفر مشهدی درکار بود. نکته آخر اینکه خروج از برجام یکی از وعده‌های ترامپ بود. او از ابتدا این توافق را به نفع ایران و فاجعه ای برای آمریکا می‌دانست و سرانجام نیز به وعده انتخاباتی‌اش عمل کرد. همانطور که وعده داده بود سفارت آمریکا در اسرائیل را از تل آویو به قدس منتقل کند و بعد از دو بار تعلیق چنین کرد. حال باید از حسین شریعتمداری پرسید این تصمیم ترامپ هم ناشی از سخنان اسماعیل هنیه در شورای اداری غزه است؟!