مقتدی صدر آچمز می شود ؟

پارلمان عراق کم کم دارد شکل خود را پیدا می کند. هر چند به گفته کمیساریای انتخابات عراق نتایج نهایی امروز اعلام می شود اما به نوشته بغدادالیوم ، ائتلاف"السائرون" وابسته به مقتدی صدر، با کسب 54کرسی پارلمانی در صدر قرار دارد. فهرست "النصر" وابسته به حیدر العبادی نخست وزیر عراق که پیش بینی‌ها از پیروزی وی در انتخابات حکایت داشت ، با کسب 52 کرسی  بعد از السائرون در مرتبه دوم قرار دارد. فهرست "الفتح" وابسته به هادی العامری رئیس سازمان بدر نیزبا کسب 49 کرسی جایگاه سوم را به خود اختصاص داده است.نخستین انتخابات عراق پس از داعش در حالی برگزار شد که پایین ترین نرخ مشارکت در میان همه انتخابات های این کشور را رقم زد. 18 درصد کمتر از انتخابات 2014 و 36 درصد کمتر از انتخابات نخست نشان می دهد، نارضایتی مردم عراق از نظام سیاسی این کشور به تدریج در حال افزایش و عملا شکاف میان توده ها و سیاستمداران، با وضعیت موجود در حال بیشتر شدن است.هرچند کاهش مشارکت مردم در انتخابات پیش بینی می شد اما این عدد باعث غافلگیری برخی از سیاستمداران نیز شد. دلایل چندی را می توان برای نرخ مشارکت پایین مردم عراق مطرح کرد. فساد گسترده، وضعیت ضعیف خدمات، وجود چهره های تکراری سیاسی که مردم، آن ها را بخشی از فساد موجود می دانند، دعوت به تحریم انتخابات توسط برخی رسانه ها و شبکه های اجتماعی و رفع تکلیف شرعی از مردم برای شرکت در انتخابات توسط مرجعیت را می توان از دلایل کاهش مشارکت قلمداد کرد.همین کاهش مشارکت را می توان یکی از دلایل غافلگیری دوم انتخابات این دوره دانست. در حالی که پیش از انتخابات بسیاری ائتلاف نصر وابسته به حیدر العبادی را برنده اصلی و پیشتاز می دانستند، پیروزی ائتلاف السائرون وابسته به مقتدی صدر، برای نخستین بار شگفتی بزرگ تری را رقم زد. در حالی که گروه های  شیعیان عراق هنوز در کشاکش تحریم یا حضور در انتخابات بودند و حتی بیانیه مرجعیت عالی نجف که برای نخستین بار تکلیف شرعی را برای شرکت در انتخابات از دوش شهروندان عراقی برداشت و آن را امری اختیاری قلمداد کرد، صدری ها ، بدون هیچ سرگردانی و با عزم تمام بنای شرکت در انتخابات را گذاشته بودند.بنابراین علاوه بر کاهش مشارکت مردمی، شمار آرا و کرسی های دیگر گروه ها و احزاب کاهش یافت. از این رو هم ائتلاف نصر ، هم دولت قانون و حتی جریان حکمت شاهد کاهش اقبال به خود بودند. اما سوال اصلی طی چند روز اخیر و با اعلام نتایج غیر رسمی انتخابات این بوده است که تکلیف دولت آینده عراق چه خواهد شد ؟ آیا   با توجه به تمرکز  فضای رسانه ای بر پیروزی غیر منتظره ائتلاف سائرون به رهبری مقتدی صدر  می توان گفت که این ائتلاف نقشی کلیدی و اجتناب ناپذیر در تشکیل دولت آینده نیز خواهد داشت؟ پاسخ دقیق به این سوال با توجه به پیچیدگی های ساختار قومی ،مذهبی و سیاسی عراق بسیار مشکل است اما با توجه به چند مولفه شاید بتوان گفت که  ائتلاف صدر اگرچه در صدر ائتلاف های پیروز دراین انتخابات قرار گرفته اما اولا این پیروزی بسیار ضعیف است و فاصله خیلی کم پنج کرسی با ائتلاف های بعدی یعنی النصر وابسته به حیدر العبادی و الفتح  به رهبری هادی العامری دارد که عملا اکثریت قابل توجهی به این ائتلاف برای تصمیم گیری نمی دهد. ثانیا نوع شعارها و مواضع مقتدی امکان ائتلاف با دو ائتلاف بزرگ یعنی الفتح و قانون و اتحادیه میهنی را عملا غیر ممکن کرده است و حتی العبادی نیز با توجه به سوابق قبلی مقتدی صدر و چرخش های او احتمالا به سختی  با تشکیل ائتلاف پارلمانی با وی برای تشکیل دولت کنار بیاید .ثالثا با توجه به رای سال 2010 دادگاه عالی عراق درباره تشکیل دولت توسط ائتلاف پیروز انتخابات که تصریح می کند :آن ائتلافی که بیشترین کرسی را به دست آورده الزاما مامور تشکیل دولت نخواهد شد بلکه آن گروه هایی که بتوانند در اولین جلسه پارلمان بزرگ ترین فراکسیون را تشکیل دهند و اعلام موجودیت کنند، مامور تشکیل دولت خواهند شد  بنابراین ائتلاف مقتدی صدر با توجه به این که خودش نیز متشکل از گروه های کمونیست و سکولار است احتمالا راه دشواری برای تشکیل فراکسیون بزرگ پارلمانی که 168 کرسی پارلمان را در اختیار داشته، در پیش خواهدداشت . ضمن این که باید توجه داشت که پیروزی جریان صدر در انتخابات به معنای اقبال مردم به این گروه و حتی بالا رفتن جایگاه آنان نیست. صدری ها پایگاه اجتماعی مشخص در مناطقی مشخص از عراق دارند وحتی در این دوره نیز کرسی های کمتری نسبت به دوره قبل کسب کرده اند.صدری ها در دوره گذشته 34کرسی کسب کردند. هرچند در این دوره 54 کرسی توسط  ائتلاف السائرون کسب شده اما تنها ۲۰ کرسی آن متعلق به صدری هاست ، ۱۳ کرسی متعلق به کمونیست ها و بقیه نیز متعلق به بقیه گروه های زیر چتر السائرون قرار دارد. اکنون و پس از روشن شدن حداکثری نتایج انتخابات، گمانه ها درباره ائتلاف احزاب و گروه های سیاسی درخصوص تشکیل بزرگ ترین ائتلاف برای تعیین نخست وزیر آغاز شده است. نتایج بسیار نزدیک ائتلاف ها به یکدیگر عملا چگونگی و شکل ائتلاف ها را پیچیده و سخت می کند. ائتلاف برنده در صورتی که کرسی های فراوانی را از آن خود می کرد، می توانست با خیالی آسوده تر، به دنبال شرکای سیاسی باشد اما این فاصله کم نمی تواند ضمانتی برای آن ها باشد.  از این رو جریان صدر با این که برنده انتخابات شده است اما نمی توان الزاما آن را به عنوان تعیین کننده نهایی برشمرد. حتی این احتمال که ائتلاف حیدر العبادی با توجه به این که سابقه کار با دیگر گروه های شیعه را داشته است در توافقی با فتح و دولت قانون و... بتواندنخست وزیری خود را استمرار بخشد، دور ازانتظار نیست . اکنون همه احزاب و گروه ها به دنبال آن هستند تا نقشی برای خود ایفا و حتی در صورت امکان نخست وزیری را از آن خود کنند. در عین حال  این موضوع نیز به تنهایی آفتی برای یکپارچگی و یک دستی دولت آینده خواهد بود. زیرا تعدد احتمالی احزاب ائتلاف کننده، علاوه بر آن که سهم خواهی آنان را از نخست وزیر بیشتر خواهد کرد، امکان تشتت دولت را نیز به دنبال دارد و کنترل نخست وزیر را بر کابینه ای یک دست کم خواهد کرد.