شکست استراتژیک آمریکای ترامپ

اجلاس سران گروه 7 در «کبک» کانادا به صحنه‌ای برای نمایش انزوای مطلق آمریکای ترامپ تبدیل شد. شش کشور عضو گروه 7 قبل از تشکیل اجلاس، مواضع یکپارچه‌ای را علیه آمریکا اعلام کردند و تصریح نمودند که زیربار سیاست‌های یکجانبه گرایانه آمریکا نخواهند رفت و در مقابل آن خواهند ایستاد.
امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه که در آغاز ریاست جمهوری ترامپ وعده می‌داد اجازه نخواهد داد آمریکا منزوی شود، اکنون مواضع تهاجمی‌تری نسبت به دیگران در قبال ترامپ دارد و نه تنها مواضع خود را بر علیه سیاست‌های اقتصادی – تجاری آمریکا به وضوح اعلام کرده که حتی از دیگر اعضای گروه 7 می‌خواهد جداً در مقابل ترامپ بایستند حتی پا را فراتر گذاشته و پیشنهاد تشکیل گروه 6 یعنی حذف آمریکا از گروه 7 را هم صراحتاً مطرح کرده است. اگرچه این مواضع مکرون با خط مشی معمول فرانسه نه تنها انتقادی را به دنبال نداشت بلکه حتی به نشانه انزوای آمریکا مرتباً «باز تکثیر» شد.
اعتراضات ضدآمریکائی در حاشیه گروه 7 و متن آن محدود به مکرون نبوده و سایر اعضای گروه 7 را هم دربر گرفته است. شدت و دامنه اعتراضات علیه ترامپ به حدی بود که وی فقط چند ساعت در اجلاس حضور یافت و از همه دیرتر وارد کانادا شد ولی زودتر از همه و حتی قبل از پایان رسمی اجلاس، به بهانه سفر به سنگاپور برای دیدار با رهبر کره شمالی، کانادا را ترک گفت درحالی که تا دیدار با کیم جونگ اون 3 روز فرصت داشت و کاملاً آشکار بود که ترامپ در واقع از اجلاس سران گروه 7 فرار کرده است. چنین انزوای زجردهنده‌ای برای یک رئیس‌جمهور آمریکا در طول 5 دهه اخیر بی‌سابقه بوده و نشانگر خشم و اعتراض نزدیکترین متحدین آمریکا در اوج تکروی‌های ترامپ است.
ترامپ در یک دوره 17 ماهه حکومتش دو بار در اجلاس سران گروه 7 در انزوا قرار گرفته و این بار به خاطر شدت و دامنه مخالفت‌ها، ناچار به خروج از اجلاس شد. خروج از جمع و بی‌اعتنائی به دیگران، برای ترامپ به یک امر عادی و پرتکرار تبدیل شده است. خروج از پیمان آب و هوائی پاریس، خروج از پیمان «نفتا» خروج از برجام و حالا خروج از اجلاس سران گروه 7 به زنجیره‌ای از تکروی‌های منجر به انزوای مطلق ترامپ تبدیل گردیده است و شاید با خروج ترامپ از کاخ سفید، این زنجیره تکمیل شود.


اتحادیه اروپا و همچنین کانادا از برقراری تعرفه 25 درصدی بر فولاد و تعرفه 10 درصدی بر آلومینیم وارداتی به آمریکا شکایت دارند و درصدد برقراری تعرفه‌های بیشتری بر کالاهای وارداتی آمریکا هستند تا این جنگ تجاری که به «جنگ تعرفه ها» مشهور شده، در دو سوی آتلانتیک به اوج خود برسد. ترامپ تصریح کرده که ترسی از شکل گیری جنگ تجاری با هیچ کشوری ندارد ولی فعالان اقتصادی – تجاری هشدار می‌دهند که تا همین جای قضیه بازارهای بورس آمریکا حداقل یک تریلیارد دلار به خاطر سیاست‌های تهاجمی و تکروی‌های ترامپ زیان دیده‌اند.
اعتراضات گروه 7 صرفاً منحصر به جنگ تعرفه‌ها نیست. آنها خاطر نشان می‌کنند که «سیاست اول آمریکا» و تلاش برای قربانی کردن استقلال برای رای و استقلال عمل سایر کشورها و تعمیم سیاست‌ها و قوانین فرامرزی آمریکا اگرچه در کوتاه مدت به زیان سایر کشورها و عمدتاً شرکت‌های غیرآمریکائی می‌شود ولی در میان مدت و دراز مدت زمینه‌های زیان مستمر برای آمریکا را فراهم می‌سازد. خروج غیرقابل توجیه ترامپ از اجلاس گروه 7 چند معنی و مفهوم را به طور همزمان منعکس کرد. نخست آنکه گروه هفت دیگر موضوعیت خود را از دست داده و ایجاد یک اجماع موثر و کارآمد برای ایجاد و حفظ یکپارچگی، وحدت عمل و وحدت رویه در این 7 کشور، دیگر موضوعیت ندارد چرا که فعلاً به جنگ اعضا در زیر یک سقف تبدیل شده است.
نکته دوم بی‌اعتباری، انزوا و سرخوردگی آمریکا در اجلاس گروه 7 را به وضوح در بر می‌گیرد و نشان می‌دهد که ترامپ با خروج از اجلاس، عملاً پذیرفته است که نقش و جایگاهی در گروه 7 ندارد و می‌داند که دیگران در مقابلش قرار دارند و «گارد» گرفته‌اند.
نکته سوم اینکه سایر اعضای گروه 7 نه تنها از خروج ترامپ ناراحت و برآشفته نشده‌اند بلکه حتی در استقلال از خروج ترامپ می‌گویند حل و فصل مسائل و مواضع خود را مهم‌تر از حضور در کنار ترامپ می‌دانند.
البته این پدیده و به ویژه پیامدهای آن برای آمریکای ترامپ هم قطعاً پرهزینه خواهد بود. ترامپ تقریباً همین مواضع را در قبال چین، مکزیک و برخی دیگر از کشورها نیز عیناً تکرار کرده و عدم همراهی نزدیکترین متحدین آمریکا قطعاً بر پایداری و مقاومت سایر کشورها در برابر زیاده خواهی‌های ترامپ می‌افزاید و به آنها این پیام را می‌رساند که ترامپ در این اقدام خود ناچار به عقب نشینی خواهد بود.
بازخورد سیاست‌های عجولانه و غیرکارشناسی ترامپ و معدود مشاورین باقیمانده در اطرافش هرچه باشد، انزوای مطلق آمریکا از این پس تاثیرات ماندگار خود را به هر قیمت ممکن به دنبال خواهد داشت. نومحافظه کاران و تندروهای بی‌منطق شاید چندان به عواقب و هزینه‌های عملکرد خود اهمیتی ندهند و بخواهند سلطه مطلق آمریکا را ولو به قیمت از دست دادن حمایت نزدیکترین متحدین واشنگتن هم برقرار سازند که اگر قابل تحقق نباشد، حداقل مورد آزمون قرار گرفته باشد. با این حال، شاید نخستین نشانه‌های «عقب نشینی مشروط» ترامپ در این مقوله را در حاشیه همین اجلاس بتوان ردیابی کرد، آنجا که ترامپ در توئیت خود وعده داد که در صورت تجدیدنظر سایر کشورها در میزان تعرفه‌های برقرار شده، او هم در تعرفه‌ها تجدیدنظر خواهد کرد. این نکته از آن جهت اهمیت دارد که پیشتاز برقراری تعرفه‌های بیشتر و تاثیرگذارتر، آمریکای ترامپ بوده و دیگران در واقع مقابله به مثل کرده‌اند و در یک اقدام تلافی جویانه سعی کرده‌اند به ترامپ بفهمانند که آنها هم اهرم‌های فشار لازم را در اختیار دارند. این نکته را سران 6 کشور صنعتی دیگر به وضوح مورد تاکید قرار داده‌اند و خاطرنشان ساخته‌اند که «بازار 6 کشور دیگر به مراتب وسیع‌تر و پرجاذبه‌تر از بازار آمریکا است».
شاید ترامپ با توسل به شگردهای تبلیغاتی نخ نما شده، باز هم خود را برنده این بازی رسوا معرفی کند ولی فرارش از اجلاس سران 7 کشور صنعتی با هر توجیهی که مطرح باشد، یک شکست بزرگ استراتژیک و غیرقابل جبران برای کشوری است که می‌خواست دیگران را هم به دنبال خود بکشاند ولی در همه صحنه‌ها تنها و منزوی شد.