روزنامه قانون
1397/04/12
نا جی معتمد
این روزها، دیپلماسی تدبیر و امید دوباره فعال شده و علاوه بر وزیر خارجه، رییس جمهور نیز در قامت یک دیپلمات قدیمی و بین المللی در قلب اروپا به رایزنی های اقتصادی سیاسی مشغول است.اما دیروز ظریف در حاشیه خلیج فارس و نزدیکی اقیانوس هند، میهمان عمانی ها بود تا مهم‌ترین تحولات منطقه ای و بین المللی را مرور کند.
عمان در طول سال های اخیر یکی از کشورهای عربی اعتدالی، منطقی و قابل احترام بوده و در جهت دیپلماسی صلح و آرامش قدم برداشته است. عمانی ها آن‌قدر شخصیت و وجهه بین‌المللی دارند که در برخی موارد میزبان مذاکرات مخفیانه آمریکا و ایران در دوره باراک اوباما بودند. آن‌ها به یک میزبان قابل اطمینان برای تهران و واشنگتن تبدیل شده بودند و می‌توانستیم روی میانجی‌گری آن‌ها حساب باز کنیم.
سفر وزیر خارجه کشورمان به عمان در برهه حساس کنونی بسیار مهم و قابل تامل بود. اینکه چرا در این مقطع زمانی، ظریف راهی مسقط شد جای بحث دارد اما به نظر می رسد باز کردن مجرای ارزی از دالان عمان به‌جای امارات یا دادن پیغام های محرمانه به طرف های مقابل ایران ، دلایل احتمالی سفر رییس دستگاه دیپلماسی به عمان بوده باشد.
به هر حال عمان روابط سنتی خوبی با آمریکا داشته و دارد و جزو معدود کشورهای عربی منطقه است که همزمان با روابط سیاسی امنیتی خوب با آمریکا، عین همان مدل روابط را با ایران نیز دارد. این کشور پتانسیل تبدیل به یک مرجع بی طرف برای حل اختلافات و موضوعات بین المللی ایران و سایر کشورهای جهان را دارد.
سلطان قابوس، پادشاه عمان در این کشور بسیار محبوب است و سیاست هایش بر عکس حاکمان سعودی، اماراتی و بحرینی همواره مبتنی بر عقلانیت و حرفه ای گری بوده است. او اهل جنجال نیست و مثل برخی حاکمان جنوب خلیج فارس، توهم رهبری منطقه را ندارد. سلطان قابوس، خود را وقف صلح و آرامش مردم کشور خود کرده و در منطقه خاورمیانه هم بین رهبران کشورها از احترام قابل توجهی برخوردار است. سفر ظریف به مسقط و دیدار و رایزنی او با همتای عمانی اش احتمالا بخش‌هایی پنهانی و محرمانه هم دارد که شاید ماه ها و بلکه سال‌ها زمان نیاز باشد تا رسانه ای شود.
دیدار ظریف با بن علوی
وزیر امور خارجه ایران در چارچوب مشورت های منظم دو جانبه‌با یوسف بن علوی دیدار و در خصوص روابط دو جانبه و مسائل منطقه ای گفت وگو کرد.
به گزارش خبرگزاری العمانیه، محمد جواد ظریف و هیات همراه در شهر صلاله با یوسف بن علوی دیدار کرد.دو طرف در این دیدار همکاری‌های مشترک دو کشور در زمینه های مختلف و شیوه های تقویت و گسترش آن را مورد بررسی قرار دادند و درباره موضوعات منطقه‌ای و بین المللی مورد اهتمام دو کشور تبادل نظر کردند.
این دیدار با حضور شماری از مسئولان دوکشور برگزار شد.
روابط ایران و عمان از قاجاریه تا امروز
روابط سیاسی و نظامی عمان و ایران در اواخر حکومت قاجاریه به‌صورت کامل قطع شد و در جریان شورش ظفار و شرکت ایران در این جنگ که در حمایت کامل از این کشور پادشاهی بود روابط دو کشور دوباره آغاز شد.
عمان در طول 40 سال گذشته به‌جز سه سال ابتدایی انقلاب ایران در ۱۳۵۷ شمسی، همواره روابط خوبی با ایران داشته و در وقایع و بحران مختلف بین ایران و کشورهای غربی به عنوان میانجی عمل کرده‌است. سلطان قابوس پس از انقلاب ایران برای اولین بار بعد از انتخابات سال ۱۳۸۸ به عنوان رییس دولت به ایران آمد تا بتواند از بسته شدن سفارت انگلیس جلوگیری کند. همچنین عمان در ادامه مذاکره هسته‌ای ایران با کشورهای اروپایی و آمریکا نقش موثری داشت.
اهمیت روابط استراتژیک ایران و عمان وجود تنگه هرمز بین دو کشور است. طول این تنگه ۱۰۰۰ مایل دریایی است که در شمال آن ایران و در جنوب آن کشور عمان قرار دارد. حدفاصل دو کشور ۲۱مایل دریایی است که هر کدام از دو کشور ادعای ۱۲ مایل را دارند که با هم تداخل پیدا می‌کند و لذا دو کشور توافق کرده‌اند که یک خط منصف بین دو کشور ترسیم کنند. در طول جنگ ایران و عراق بر خلاف بسیاری از همسایگان در خلیج فارس، عمان موفق به حفظ روابط دیپلماتیک با هر دو طرف جنگ ایران-عراق طی۱۹۸۰–۱۹۸۸ شد و از قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد برای پایان دادن به جنگ حمایت می‌کرد. در طول جنگ مذاکرات مخفی آتش‌بس بین دو طرف متخاصم در مسقط برگزار شد و اگر چه هرگز در طول این مذاکرات به توافقی نرسیدند اما بی‌اعتمادی را در هر دو طرف کاهش داد. علاوه بر این، پس از جنگ، عمان با وساطت بین ایران و عربستان سعودی مذاکرات برای برقراری روابط دیپلماتیک بین این دو کشور و همچنین ایران و انگلستان را انجام داد.
عمان دوباره میانجی معتمد ایران
به نظر می رسد آنچه این روزها نمی توان از آن خبر داشت، دیپلماسی و گفت‌وگوهای پشت پرده است. براي مثال شاید علاوه بر دیداری که ظریف با یوسف بن علوی داشت، موضوعات فرا ملی نیز در دستور کار قرار داشته و پیام های خاص کشورهای دیگر از طریق عمانی ها به وزیر خارجه ایران رسانده شده باشد!
همان طور که پیشتر هم این اتفاق افتاده است؛ به هر حال، عمان به‌عنوان کشوری که در مباحث روابط بین الملل، مثل متحدان غیرقابل اطمینان دیگر برای کشورمان، به دنبال منافع خود نیست سعی دارد درست مثل یک میانجی واقعی عمل کرده و طرف های دچار مشکل را در نتیجه گرایی صلح آمیز، کمک کند. این وجه تمایز اصلی و متمایز عمان نسبت به سایر ماینجی های منطقه ای و بین‌المللی است!
