در تنگناى ظلمات

مسعود خوشابى - طبق گزارش بانک مرکزى، شاخص رشد نقدینگى از آذر ١٣٩۴تا آذر ١٣٩۶ معادل ۵٢٠ هزار میلیارد تومان بوده است یعنى از ٩٢۵ هزار میلیارد تومان به ١۴۴۵ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. (ابتکار:11/4/97)
به نظر نمى‌رسد برآورده شدن این انتظار که اگر به‌عنوان یک شهرومند در حد بضاعت دانش اقتصادى‌مان پرسش‌هایى در این خصوص ذهنمان را مشغول کرده است، توسط مسئولى پاسخ داده شود، امرى بیهوده باشد.
تا آنجا که ما اطلاع داریم، رشد نقدینگى یعنى چاپ اسکناس. ارقام فوق نشان مى‌دهند در مدت دو سال به حجم نقدینگى بیش از ۵۶ درصد افزوده شده است. اگر این درصد رشد هنگفت اسکناس بدون پشتوانه ارزشى باشد، به این معنى است که افزایش انفجارى بهاء ارز، سکه و طلا بى‌دلیل نیست، این رشد باید ضرر ناشى از کاهش روزانه ارزش ریالى موارد برشمرده را نیز جبران کند .
این قابل قبول است که رشد نقدینگى در اکثر جوامع صنعتى پیشرفته امرى معمول است که متناسب رشد اقتصادى‌شان با منظور کردن محاسباتى دقیق رُخ مى‌دهد، حتى این هم پیش مى‌آید که بنا به بروز معضلات مالى- پولى بعضا دولتى موقتا دست به چاپ اسکناس بدون پشتوانه بزند و به محض رفع مشکل، آن میزان افزوده را تدریجا یا دفعتا از دور خارج کند .


ما که الحمدالله، نه از رشد صنعتى‌اى بر خورداریم؛ نه نظام مالى- پولى کارآمد و سالمى داریم؛ نه توان صادراتى مطرحى داریم، نه روابط اقتصادى قابل اعتبار و اعتمادى با دنیا ساخته‌ایم، نه از توانایى‌هاى نظامى مورد ادعایمان صنّارسه‌شاهى عایدى نصیبمان شده؛ تنها امیدمان به فروش ارثى است که تصادفا نصیب‌مان شده که همان خام‌فروشى ذخایر زیرزمینى‌مان است که با تکنولوژى کاملا مدرنیزه نشده، همراه با کسرى بودجه‌اى که متاسفانه با وام‌هایى که از نظام بانکى داخلى دریافت مى‌کنیم و در استرداد اقساط آن‌ها در سررسیدهاى مقرر ناتوانیم، روزگار سراسر دلهره و چه کنم چه کنم را که اظهر من الشمس است را سپرى مى‌کنیم؛ انگشت به دهان وامانده‌ایم که ضرورت پمپاژ این حجم نقدینگى- چه با پشتوانه، چه بى پشتوانه- طى دو سال مذکور چیست؟
نگرانى از چند و چون این رفتار زمانى بیشتر مى‌شود که با خبر مى‌شویم، صاحب‌نظر با ارزشى چون دکتر مسعود نیلى مشاور ارشد اقتصادى رئیس ‌جمهوری بیش از ده ماه است که استعفاء داده‌اند و به نظر نمى‌آید گوش‌هایى براى شنیدن توصیه‌هاى دکتر بایزید مردوخى‌ها، فریدون برکشلى‌ها و پروفسور محسن مسرت‌ها، آمادگى داشته باشند .