روزنامه قانون
1397/04/23
در محضر داور
پرونده امیرانتظام با موافقان و مخالفانی مواجه بوده است ولي بي‌شك حقيقت با مرگ وي خاك شد و اميدواريم روزي تمام زواياي آن روزهايي كه عده‌اي سعي كردندبا دستكاري آن ابهاماتي را در اصل ماجرا ايجاد كنند با شهادت‌هاي عده‌اي روشن شود
عباس‌امیرانتظام،سخنگوی‌دولت بازرگان و از اولین دیپلمات های ایرانی پس از انقلاب درگذشت؛ خبری کوتاه که نام عباس امیرانتظام را بار دیگر به صدر اخبار بازگرداند. در روزهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی شاید کمترکسی تصور می کرد این دیپلمات انقلابی کمتر از يك سال بعد از انقلاب، بازداشت و به زندان محکوم شود ولي دست تقدیر با همراهی جوانان پرشروشورانقلابی سال‌های نخستین پیروزی انقلاب ایران، که سفارت آمریکا را که بعدها به لانه جاسوسی معروف شد تسخیر کرده بودند، امیرانتظام را به زندانی طولانی مدت فرستاد. امیرانتظام متولد 1311 در تهران و دارای مدرک کارشناسی ارشد مهندسی برق و ماشین از دانشکده فنی دانشگاه تهران در سال ۱۳۳۴ وکارشناسی ارشد در سازه ساختمان از دانشگاه برکلی آمریکا(۱۳۴۳–۱۳۴۵) بود. عباس امیرانتظام از یاران دكتر محمد مصدق شمرده می‌شد و پس از کودتای سال 1332 به نهضت مقاومت ملی علیه شاه پیوست و از همان سال‌ها ارتباطات گسترده وی با مهدی بازرگان از رهبران به نام جبهه ملی آغاز شد و تاآخرین روز نیز ادامه داشت. وی بعدها ابتدا معاونت نخست وزیری در دولت موقت را برعهده داشت و کمی بعدتر نیزبه عنوان سخنگویی دولت موقت رسید.
اميرانتظام در زمان تسخیر سفارت نیز به عنوان سفیر در دولت بازرگان خدمت می‌کرد و پس از آن بود که به تهران فراخوانده و بازداشت شد. دادگاه وی یکی از جنجالی‌ترین دادگاه های سال‌های نخستین انقلاب بود و مهدی بازرگان یکی از کسانی بود که به نفع وی در دادگاه شهادت داد ولي در نهايت به زندان رفت. او در اوایل آذر سال 1375 برای بار نخست از زندان آزاد میشود. کمی بعد اما با شکایت خانواده شهید لاجوردی از عباس امیرانتظام تعلیق حکم حبس ابد امیرانتظام به علت ارتکاب جرم جدید لغو میشود و در سال 1379 بار دیگر به زندان باز می‌گردد.در همان زمان و در حالی که دولت اصلاحات به روی کار آمده است الهه امیرانتظام، همسر عباس امیرانتظام در نامه ای از رییس جمهور وقت می‌خواهد که برای این موضوع پادرمیانی کند و کمی بعد نیز ابراهیم یزدی در گفت‌وگو با روزنامه «صبح امروز» می‌گوید که شخص ريیس قوه یعنی آیت‌ا... یزدی در دیدار با او و بازرگان، گفته بوده است ما می‌خواهیم او را آزاد کنیم اما در خواست عفو نمی‌کند. امیرانتظام در سال81کتاب دوجلدی «آن سوی اتهام » را توسط نشر نی منتشر و روانه بازار کتاب می‌کند؛ خاطراتی که به دوران بازداشت و محاکمات و انتشار مستندات محاکمه وی می‌پرداخت اما تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین جدال‌های قلمی بین دو عباس میشود، از سویی عباس امیرانتظام و در مقابل عباس عبدی که معتقد بود اتهامات طرح شده علیه وی در این کتاب جعلی است و صحت ندارد. عباس امیرانتظام با همه اماو اگرها ، با همه منتقدان و موافقانش صبح روز پنجشنبه 21 تیر در حالی که دچار تشنج میشود، تلاش تیم پزشکی که برای نجات وی در محل حاضر شده اند بی نتیجه می‌ماند و به گفته همسرش در راه بیمارستان دارفانی را وداع می‌گويد. حال عباس امیرانتظام در پیشگاه حضرت حق حاضر است تا قضاوت بزرگ‌ترین قاضی برای او و همه منتقدان و همراهانش چه بر کارنامه آخر نقش بزند.
تاريخ شفاهي غمناك
اما در ماه های اخیر تنها خبر روز پنجشنبه نبود که نام امیرانتظام را به صدر اخبار برد. تنها چند روزمانده به عید سال 97 پخش اولین قسمت از سری جدید خشت خام که کاری از حسین دهباشی و با مجوزهای وزارت ارشاد است ، نام عباس امیرانتظام را پس از چندین دهه به صدر اخبار برده بود. در روزهایی که شورو هیجان نوروز بر فضای جامعه مستولی بود، بخش‌هایی از گفت وگوی عباس امیرانتظام و همسرش الهه امیرانتظام با حسین دهباشی، فضای‌مجازی و رسانه‌های اجتماعی را درنوردید. بخش‌هایی از مصاحبه امیرانتظام با خشت خام، به سرعت در فضای مجازی کشور تکثیر و گستردگی آن باعث حیرت همگان شد. گويي بخش زیادی از نسل‌های جوان کشور با این گفت وگو بود که با عباس امیرانتظام آشنا می‌شدند.معجزه این فيلم شاید بی بدیل بود. هر چند حدود دو سال قبل ماهنامه اندیشه پویا گفت و گویی با عباس امیرانتظام به بهانه دیدار ابراهیم اصغرزاده (از دانشجویان اشغال کننده سفارت ) کرده بود و آن دیدار می‌توانست یکی از عجیب‌ترین دیدارها میان امیرانتظام و یکی از ملاقات کنندگانش باشد اما آن گفت‌وگو و دیدار تکان دهنده که با همدلی ابراهیم اصغرزاده و عذرخواهی از بابت اینکه دیر به سراغ امیرانتظام رفته است نتوانست به اندازه خشت خام افکار عمومی را درگیر خود کند. پس از پخش این برنامه بود که محسن میردامادی یکی دیگر از دانشجویان حاضر در تسخیر سفارت آمریکا نیز گفت وگویی با تارنمای تاریخ ایرانی انجام داد. میردامادی در بخشی از این گفت وگو گفت :« موضوع آقای امیرانتظام و مشکلاتی که برای ایشان پیش آمد دغدغه ذهنی من و امثال من بوده است. به همین دلیل من اسناد سفارت آمریکا در رابطه با امیرانتظام را که پس از اشغال سفارت منتشر شد بار دیگر مطالعه کردم. در شرایط فعلی که آن هیجان‌زدگی فضای عمومی دوران انقلاب و به‌خصوص ماه‌های پس از اشغال سفارت دیگر وجود ندارد، منصفانه‌تر می‌توان در این‌گونه موارد قضاوت کرد. من در این اسناد هیچ مطلبی که بر جاسوس‌بودن امیرانتظام دلالت کند، ندیدم. در بررسی‌هایی که کردم، پس از ارائه اسناد سفارت به مراجع ذی‌ربط و گروهی که مسئول بررسی آن اسناد و انجام تحقیقات از آقای امیرانتظام شده بودند نیز در همان زمان به این نتیجه رسیده بودند که اتهام جاسوسی متوجه ایشان نیست. درواقع از همان سال‌های اول انقلاب بحث اتهام جاسوسی نسبت‌داده‌شده به ایشان مورد پرسش و ابهام بوده است ولی امروز در فضای کنونی خیلی قاطع‌تر می‌توان گفت که اتهام جاسوسی درست نبوده است. این نوع نگاه به شیوه عملکرد افراد عمدتا متاثر از حال‌وهوا و فضای به‌شدت انقلابی آن سال‌ها بوده است ولی جاسوسی معنای روشن و مشخصی دارد که شرایط زمانی یا حال‌وهوای انقلاب آن معنا و مفهوم را تغییر نمی‌دهد و نمی‌توان با تعاریفی متغیر و غیرحقوقی چنین اتهامی را به افراد وارد کرد». کمی بعد از این سخنان و انتشار آن بود که عباس سلیمی‌نمین يكي از شخصيت‌هاي سياسي محافظه‌كار كه دستي در تاريخ‌نگاري دارد به میردامادی و سایر مدارک ارائه شده واکنش نشان داد، استناد سلیمی نمین به گفته‌های پیشین عباس عبدی بود.سلیمی‌نمین در بخشی از جوابیه خود به روزنامه شرق اشاره کرد که «آقای امیرانتظام محاکمه شده و به قول آقای عباس عبدی سزای اعمال خود را دیده است».
دستكاري تاريخي و ايجاد ابهام
به نظر می‌رسد موضوع عباس امیرانتظام و پرونده وی در سال‌های نخست پیروزی انقلاب موضوعي نبوده و نیست که بتوان به سادگی از آن گذشت. هر چند کتاب دو جلدی وی با عنوان «آن سوی اتهام» نیز شرحی بود که زندگی و دفاعیات وی که پس از چاپ اول هر بار که تجدید چاپ شد با توضیحات عباس عبدی در ابتدای کتاب همراه بود. در این کتاب عباس امیرانتظام روند دادگاه و اتهامات و دفاعیات خود را شرح می‌دهد ولی چه در آن سال‌های زندان ومحاکمه و چه در سال‌های اخیر پرونده امیرانتظام با موافقان و مخالفانی مواجه بوده است ولي بي‌شك حقيقت با مرگ وي خاك شد و اميدواريم روزي تمام زواياي آن روزهايي كه عده‌اي سعي كردند با دستكاري آن ابهاماتي را در اصل ماجرا ايجاد كنند با شهادت‌هاي عده‌اي روشن شود.
سایر اخبار این روزنامه
دخالت آمريكايي
بي‌پولي دولت و كرسي‌هاي خالي مجلس
پلیس می‌گوید نمی‌تواند جلوی نفتکش‌ها را بگیر د
دانشجـو، مسئول جامعه اش باشد
هيركاني؛ قرباني جديد سدسازان
در محضر داور
بهروزِ فوتبـال اير ان
بيداد بي‌غـذايي
وزير بماند يا برود؟
تاثیر مثبت واقع گرایی بر دیپلماسی
ایران به درخواست سوریه و عراق درآن کشورها حضور مستشاری دارد
