ترك عادتي كه موجب مرض نيست!

موضوع کیسه های پلاستیکی و نوع مصرف آن در ایران به دغدغه جدی تبدیل شده است.مابه مصرف کیسه های پلاستیکي عادت كرده ايم و روزی نیست که از محصولات پلاستیکی یک‌بار مصرف استفاده نکنیم. هنگام تفرج در دشت، جنگل و ساحل و در مناسبت های مختلف جشن و سوگواری آنچه از ما باقی می ماند حجمی انبوه از پلاستیک‌هاست.به همین دلیل امروزه در پس زمینه تصویر اغلب مناطق طبیعی و گردشگری ما کیسه های پلاستیکی نشسته است. آمارها حاکی از آن است که ایران یکی از 10 کشور اصلی مصرف کننده پلاستیک در دنیاست، عمر هر کیسه پلاستیکی در کشور ما 12 دقیقه هست و هرخانواده ایرانی روزانه پنج تا هفت کیسه پلاستیکی وارد چرخه مصرف می‌کند که متاسفانه نیمی از آن‌ها تنها یک‌بار مورد استفاده قرار می‌گیرد و در خوش بینانه ترین حالت راهی مکان‌های دفن می شوند که به‌واسطه تجزیه پذیری طولانی مدت(بیش از 300 سال)، باری سنگین و غیرقابل هضم برای زمین هستند. اما چرا به رغم هشدارها و اطلاع رسانی ها درباره آثار زیانبار پلاستیک های یک‌بار مصرف، استفاده بي رويه از آن‌ها و گسترش کاربرد انواع و اقسام پلاستیک‌ها به جزئی جدایی ناپذیر از زندگی روزمره ما تبدیل شده است؟
شاید یکی از مهم ترین دلایل در مصرف نامتعارف کیسه های پلاستیکی در کشور را باید در دسترسی راحت و ارزان به کیسه های پلاستیکی جست. کشور ما یک کشور نفت خیز است و وجود مواد اولیه ارزان و در دسترس پلیمری، یکی از مهم‌ترین عوامل در تولید و مصرف غیرمنطقی این كالاي آسیب رسان به محیط زیست محسوب می شود. در عین حال فقدان سیاست های بازدارنده و تشویقی برای تغییر در الگوی مصرف پلاستیک ها نیز از مهم‌ترین مولفه هاست که موجب شده اقدام شاخصی در کشور در خصوص پلاستیک‌ها چه در حوزه تقنین و چه اجرا صورت نپذیرد. این در حالی‌است که هم اکنون بسیاری از کشورهای جهان به منظور حفاظت از محیط زیست سعی كرده‌اند با اجرای «سیاست های ملی» مصرف پلاستیک‌ها را در کشورهای‌شان محدود كننند، به‌نحوی‌که در حال حاضر 50 کشور جهان دارای برنامه فعال برای مقابله با آلودگی پلاستیک هستند؛اقداماتي چون ممنوعیت مصرف کیسه‌های پلاستیکی یک‌بار مصرف، وضع مالیات بر مصرف، حذف و جایگزینی میکروپلاستیک ها، استفاده از پلاستیک های زیست تجزیه پذیر و..... با هدف کاهش آلودگی پلاستیک ها به‌ويژه در مناطق گردشگری و ساحلی جهان از جمله این اقدامات بوده است. از این رو با درک این واقعیت که ما با فاصله‌اي قابل توجه با ساير كشورها، گام‌های نخستین را در این عرصه بر می‌داریم ضروری‌است با وضع قوانین برای ترغیب مردم، صنايع و صنوف به محدودیت در استفاده از پلاستیک از يك‌سو و حمایت از صنايع بازیافت و سرمايه گذاري در گسترش واحدهاي جایگزین پلاستيك از سوي ديگر، اقدامات بنيادين را با سرعت بيشتري در كشور آغاز كنيم. خوشبختانه طي سال‌هاي اخير پويش‌هاي اجتماعي خوبي در حوزه‌هاي مختلف زيست محيطي در كشور شكل گرفته است كه مي تواند بستر مناسبي براي تغيير الگوي مصرف و ترك عادت «پلاستيك گرايي» ما باشد، مشروط بر آنكه با همگرايي و اعتماد متقابل، ظرفيت سازي برای مشارکت فعالانه نهادهای مردمي محيط زيست جهت آموزش و اطلاع‌رساني براي كاهش مصرف كيسه هاي پلاستيكي انجام گيرد.تجربیات موفق در مهار آلودگي پلاستيك ها در جهان نیز موید این حقیقت است که بدون همراهي واقعي مردم، اجراي سياست هاي سلبي و بازدارنده راه به جايي نخواهد برد و غلبه بر عادتي كه به رويه متداول زندگي ما بدل شده است به‌موازات قوانين و اسناد بالادستي نيازمند برنامه اي فراگير، تدريجي، مستمر و نفوذ در بطن جامعه دارد.