جهان در انتظار رأی دیوان لاهه

دیوان بین‌المللی داوری لاهه قرار است برای چندمین بار روی شکایت ایران از آمریکا در فاصله روزهای 5 تا 8 شهریور اظهار نظر کند. سوابق امر شاید اولین بار به شکایت دکتر محمدمصدق از کنسرسیوم نفت انگلیس و تحریم‌های تحمیلی بریتانیا و آمریکا به‌خاطر ملی شدن صنعت نفت ایران به قبل از کودتای 28 مرداد 1332 برمی‌گردد که در آن زمان هم داوری به‌نفع ایران اعلام شد، ولی دول مزبور به تلافی، در صدد سرنگونی حکومت ملی دکتر مصدق برآمدند. پس از انقلاب نیز در مواردی چون عدول دولت آمریکا از بیانیه الجزایر(مربوط به پایان یافتن بحران گروگانگیری در سفارت آمریکا در تهران) و حمله به ایرباس و به شهادت رسیدن نزدیک به 288 نفر، ایران از دیوان بین‌المللی داوری لاهه درخواست قضاوت کرد، که در این موارد هم کم و بیش رأی به‌نفع ایران صادر شد. محور موفقیت ایران همواره استناد به «عهدنامه دوستی و مودت و روابط اقتصادی و کنسولی بین ایران و آمریکا» منعقد شده در سال 1334 بوده است که آمریکا و ایران موظف هستند از اقدامات خصمانه علیه یکدیگر خودداری کنند. این عهدنامه زمانی در دهه اول انقلاب در ایران زیر سوال رفت و عده‌ای خواستار ابطال آن شدند ولی به سلامت از میان حوادث گوناگون گذشت و بارها موجب پیروزی حقوقی ایران و خسارات قابل توجهی از آمریکا دریافت شد. آمریکا هم در چهل سال گذشته بر سر دوراهی قرار گرفته، زیرا هنوز نمی‌داند این عهدنامه را باطل کند یا خیر، ولی از بابت تبعات حقوقی آن مجبور به پرداخت خسارت به ایران است. اما ایران هم که بعد از انقلاب، استفاده کننده یکطرفه عهدنامه بوده بایستی به‌فکر تبعات اقدامات خصمانه احتمالی علیه آمریکا باشد که نکند در حادثه‌ای مجبور به پرداخت خسارت سنگینی شود. در پی خروج غیرقانونی دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای ایران با گروه 1+5 و در پرتو پایبندی ایران به تعهداتش و تایید مکرر آن توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، شایسته بود ایران در صدد شکایت از آمریکا برآمده تا جهانیان از نظر حقوقی اطمینان حاصل کنند که دونالد ترامپ زورگویی کرده و ایران مستحق چنین تحریم‌های بیرحمانه و انزواگرایانه نیست. آثار دیگر چنین شکایتی این خواهد بود که اتحادیه اروپا و بقیه جهان جرأت پیدا کنند که جلوی تندروی‌های دونالد ترامپ بایستند و از تخریب بیشتر ساختار جهانی توسط این رئیس‌جمهور نامعقول جلوگیری کنند.
ادامه صفحه 3