سپرده‌های مردم دارایی بانک‌ها نیست

در شروع دولت یازدهم، نقدینگی کشور حدود 600 هزار میلیارد تومان بود که در اثر اتفاقاتی این نقدینگی به هزار و 700 هزار میلیارد تومان رسید، یعنی تقریبا سه برابر شده است. بنابراین اگر علاقه‌مند هستیم که ارزش پول ملی حفظ شود باید بر نقدینگی مدیریت کنیم. اگر نقدینگی بالا برود، آثار خود را در بقیه قسمت‌های اقتصاد می‌گذارد. منتها ما زمانی متوجه می‌شویم که یکمرتبه دلار به قیمت‌های خیلی بالا می‌رسد. بنابراین ماموریت بانک مرکزی این است که جلوی رشد نابه‌جای نقدینگی را بگیرد. درواقع تنها به این ترتیب است که ارزش پول ملی حفظ می‌شود. امروز قیمت دلار جهشی بالا رفته ولی به طور واقعی با بالا رفتن نقدینگی، قیمت دلار بالا رفته بود و این همان نکته کلیدی است که باید مدیریت شود. هرچند در مقاطعی کوشش شد که با ابزارهایی مثل سود بانکی بالا یا پیش فروش سکه، جلوی سرعت افت ارزش پول گرفته شود، اما میسر نشد و بالاخره آثار خودش را گذاشته و همه اینها نتیجه اتفاقاتی است که در سیستم بانکی رخ داده است. سیستم بانکی ما درحالی که 7 درصد سپرده‌ها سود تولید می‌کرد، 20 درصد به سپرده‌ها سود می‌داد و بانک‌ها به‌رغم داشتن ترازنامه‌های منفی ولی با روش‌هایی آن را نشان نمی‌دادند. فکر می‌کنم رئیس کل بانک مرکزی مصمم است که بانک‌ها ترازنامه واقعی ارائه دهند و مطلع هستم که امسال در مجامع بانک‌ها سختگیری‌های جدی اتفاق افتاده تا بانک‌ها ترازنامه واقعی ارائه دهند. درواقع سودی که خلق نمی‌شود، نباید توزیع شود. اصلا اینکه پس‌اندازهای مردم را در دارایی‌های بانکی در ترازنامه نشان دهیم، به گفته دکتر طهماسب مظاهری، کار نادرستی است و سپرده‌های مردم دارایی بانک‌ها نیست و باید ذیل ترازنامه عمل شود. درواقع به عنوان منابعی که متعلق به مردم است و بانک‌ها، کارگزاری این منابع را می‌کنند و بابت کارگزاری‌شان کارمزد می‌گیرند باید مطرح شود. وقتی این سپرده‌ها در دارایی بانک‌ها نیاید، آن وقت بانک‌ها نباید در مقابلش در سمت دیگر ترازنامه، ارقامی را نشان دهند که نشان دهنده موازنه باشد. درواقع هرچه سود خلق می‌شود همانقدر هم باید به سپرده‌گذار داد. لذا نباید از اول بگوییم که 20 یا 30 درصد می‌دهیم. این معاملات ربوی است و بانکداری اسلامی نیست. برای اینکه به بانکداری اسلامی برگردیم باید هرمقدار سود خلق می‌شود همان را به سپرده‌گذار بدهیم که نظر دکتر مظاهری است و به نظر می‌رسد که نظر قابل توجهی است و باید مورد بحث قرار بگیرد. بازار سرمایه و بازار پول با همدیگر در رقابت هستند و مردم باید وارد کسب و کارهای واقعی شوند. فراموش نکنیم که برای راه‌اندازی تولید، سودهای بالا، ضد تولیدند. اما باید ببینیم که ما می‌خواهیم ارز ارزان بفروشیم یا می‌خواهیم تولید را راه بیندازیم؟ کدام مهم است؟
* مشاور رئیس‌جمهور