روزنامه قانون
1397/06/13
روز جدال فر اكسيون‌ها
پس از کش و قوس فراوان، سرانجام نخستین جلسه پارلمان عراق تشکیل شد و دستگاه قانون‌گذاری این کشور برای انتخاب سه پست مهم و کلیدی رییس جمهور، نخست وزیر و رییس پارلمان کار خود را آغاز کرد.اوضاع در عراق و صحنه سیاسی این کشور آنقدر پیچیده و غیرقابل پیش بینی است که نمی توان از اكنون نام نخست وزیر بعدی را فهمید اما به هر حال آنچه مبرهن و مشخص است اینکه بزرگ‌ترین فراکسیون و ائتلاف پارلمان به رهبری مقتدی صدر تشکیل شده وشايد حرف آخر را این روحانی جوان خواهد زد. شاید از همین دیروز دوشنبه، رایزنی ها و لابی های سنگین برای تعیین نخست وزیر با صدر آغاز شده و در پشت صحنه گفت‌وگوها نسبت به هفته های گذشته برای جمع بندی روی شخص رییس دولت شدت گرفته است. صدر در چند وقت اخیر به عربستان سعودی نزدیک شده و همین مساله آینده عراق را شايد دگرگون كند.فراکسیون بزرگ
دو تشکل سیاسی اصلی شیعه در عراق اعلام کردند به توافقی برای ائتلاف دست یافته‌اند.
در آستانه برگزاری نشست روز دوشنبه پارلمان جدید عراق، دو گروه سیاسی اصلی شیعه این کشور اعلام کردند فراکسیون‌های اکثریت را به طور مجزا تشکیل داده‌اند به طوری که هر یک بتوانند دولت جدید را تشکیل دهند.این تصمیم شايد نقطه پایانی بر ماه‌ها پیچیدگی و بن‌بست سیاسی بعد از انتخابات ماه مه در عراق خواهد بود.11 تشکل سیاسی از جمله گروههای تحت رهبری مقتدی صدر، از رهبران شیعه و حیدر عبادی، نخست وزیر عراق این ائتلاف را تشکیل داده‌اند. هادی العامری، فرمانده سپاه بدر و نوری المالکی، نخست وزیر پیشین عراق که هر دو از چهره‌های نزدیک به ایران محسوب می‌شوند نیز در این ائتلاف حضور دارند.به گزارش رویترز، احتمالا تعداد کرسی‌های این ائتلاف به ۱۷۷ رسیده است. پارلمان عراق مجموعا ۳۲۹ کرسی دارد و به این ترتیب ائتلاف تازه تشکیل شده به نام «ائتلاف النواه» در آن اکثریت قاطع خواهد داشت.عراق در ماه مه برای نخستین بار پس از سقوط داعش در این کشور انتخابات پارلمانی برگزار کرد اما بازشماری آرا و اختلاف گروههای سیاسی در این کشور موجب تعویق در اعلام نتایج نهایی شد.
از حد نصاب افتادن اولین جلسه پارلمان
فراکسیون مقاومت متشکل از محور الفتح و دولت قانون که به فراکسیون ضد دخالت آمریکا در عراق شهرت یافته با همراهی دو حزب کردستان عراق (دمکرات و اتحادیه میهنی) اولین جلسه پارلمان را از حد نصاب انداختند.محمد علی الزینی، رییس سِنی پارلمان عراق بعد از حدنصاب افتادن پارلمان، اعلام کرد که جلسه پس از یک ساعت تنفس دوباره از سر گرفته خواهد شد. این درحالی‌است که برخی رسانه‌های عراق به نقل از حقوق‌دانان این کشور گفتند که از حد نصاب افتادن پارلمان نشانه بزرگ (اکثریت) بودن این فراکسیون است به نحوی که می تواند جلسه را از حد نصاب بیندازد.
سخنان رییس‌جمهور عراق
فواد معصوم، رییس‌جمهوری عراق در سخنرانی خود در ابتدای جلسه‌ديروز تاکید کرده بود: روابط مثمرثمر بین قوه مقننه، مجریه و قضايیه باید در چارچوب قانون اساسی باشد.
فواد معصوم گفت: کشور دموکرات، یکپارچه و باحاکمیت مستقل بدون تمرکز بر دولت قانونمند و دولت آزادی‌ها ایجاد نمی‌شود.رییس‌جمهوری عراق افزود: عراقی‌ها نیاز به توسعه مداوم و تضمینی جهت تحقق زندگی شرافتمندانه برای همه و مشارکت در برقراری صلح داخلی دارند.معصوم تصریح کرد: عراق امروز با خطر وابستگی تک‌بعدی به درآمدهای نفتی روبه‌رو است در حالی که باید منابع درآمدی خود را متنوع کند.وی خاطرنشان کرد: دوره چهارم پارلمان عراق در شرایط حساس کشور برگزار میشود.
صحبت‌های نخست وزیر
بعد از سخنرانی معصوم، حیدر العبادی نخست وزیر عراق در جایگاه قرار گرفت و اظهار داشت: ما خواهان روابط براساس احترام به حاکمیت هستیم. نخست وزیر عراق در جلسه افتتاحیه پارلمان جدید، دولت آتی را دولتی متحد خواند و خواستار همکاری با دولت آتی برای سرعت بخشیدن به توسعه شد.
وی در این سخنرانی بر ادامه مبارزه با فساد تاکید کرد و گفت: نباید از درد و رنج مردم برای تحقق اهداف سیاسی استفاده کرد.نخست وزیر عراق در ادامه خواستار برقراری روابط مبتنی بر احترام به حاکمیت شد و گفت: روابط ما با همه کشورها مستحکم شده است.
العبادی ادامه داد: ما خواهان برقراری روابط منطقه‌ای مبتنی بر عدم مداخله در امور کشورها و احترام متقابل هستیم.
عربستان از طريق مقتدي صدر اثرگذاري‌اش در عراق را افزايش داده است
فاطمه خسروی
جلسه دوره چهارم پارلمان جدید عراق ديروز (دوشنبه) آغاز شد اما در پی خروج نمایندگان دو ائتلاف الفتح، دولت قانون و نیز اعضای دو حزب کرد از جلسه، این جلسه برای یک ساعت به تعویق افتاد.
اولین جلسه پارلمان جدید عراق با حضور ۲۹۷نماینده همان‌طور که مقرر شده بود، برگزار شد. پارلمان عراق متشکل از ۳۲۹ کرسی است که قرار است رییس جدید پارلمان و دو معاونش را انتخاب کند و پس از آن روند تشکیل دولت آغاز شوداما هنوز نام نامزد نخست وزيري را اعلام نكرده‌اند و بيشتر بر برنامه دولتي تمركز داشتند.دراين زمينه‌با سيروس برنابلداجي،كارشناس مسائل عراق گفت و گويي داشته ايم كه درادامه مي خوانيد:
اختلاف اصلی بر سر تشکیل دولت در عراق چیست ؟
در یک ملاحظه کلی به نظر می‌رسد شکل‌گیری دولت آتی و هیات دولت در عراق نوین در شرایط فعلی با چالش های متعددی مواجه است. این چالش‌ها، علت‌ها یا زمینه‌های شکل‌گیری مختلفی دارد. به طور خلاصه به علت‌ها یا اين زمینه‌ها می پردازیم. اقدام تجربه قابل اعتنای فرآیندها يا الگوهای رفتاری دموکراتیک، دخالت نسبتا موثر و تعیین کننده کشورهای همجوار (ناشی از منافع متعارض این کشورها در عراق است )، وجود شکاف‌های قابل توجه افقی و عمودی قومی و مذهبی (اختلافات میان شیعه و سنی و...)، فدرال يا ساختارکنونی سیاسی عراق که معطوف به تقسیم قدرت و ثروت بوده ،هست و خواهد بود، وجود برخی از گروههای با نحله‌های فکری کاملا تندروانه و افراطي از جمله مهم ترین علل يا ریشه‌های مسائل ،مشکلات و چالش‌های کنونی دولت عراق است که باید به آن پایین بودن سطح کارآمدی ،وجود قابل توجهی از شکاف و فساد اداری و اقتصادی در ساختار اداری، سیاسی و اقتصادی عراق را اضافه کرد. اینکه موانع فعلی چه مواردی هستند، به نظر می‌رسد جنگ قدرتی که به تعبیری میان گروه‌ها و جناح‌های سیاسی وجود دارد وبه طور عمده باید به دو یا سه بخش تقسیم کنیم.
گروههای همگرا با جمهوری اسلامی ایران (نیروها و هواداران و اعضای حشدالشعبی، بخشی از نیروهای کوچک حزب الدعوه ،بخشی از نیروهای مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق و برخی از گروههای کوچک جدیدالتاسيس ) هستند و درمقابل باید اذعان و تاکید کنیم که در يكي، دو سال اخیر،عربستان سعودی تلاش قابل توجهی کرد تا میزان اثرگذاری اش را در عراق ازطريق کانال های مختلف از جمله مقتدي صدر افزایش دهد و در این مورد تا حدودی موفق بود. ائتلافی که در هفته های اخیر مقتدي صدر تلاش می‌کند با بخشی از گروه های ملی گرا و سکولار عراق تشکیل دهد( طبعا باید به آن بخشی از نیروهای‌کرد و نیروهای حزب ا... را اضافه کنیم. در همین راستا باید این گروه‌ها را ارزیابی کنیم) حساسیت‌هایی را هم که برخی از مبادی ذی‌ربط جمهوری اسلامی ایران اخیرا از خود نشان دادند به همین کم و کیف میدان داری آقای مقتدي صدر برمی‌گردد .
حضور و دخالت آمريكا چه تاثیری بر روند تشکیل دولت عراق خواهد داشت؟
آمریکایی‌ها طبیعی است که از فردای سقوط نظام بعثی (مارس ۲۰۰۳ )تاکنون تلاش کردند که از یک قدرت یا حکومت و حاکمیت وجه تسلط شیعی در قالب ساختار فدرال عراق حمایت کنند اما همگرا با جمهوری اسلامی ایران نباشد. به تعبیری الگویی در رقابت با آنچه جمهوری اسلامی ایران عنوان آن را یدک می‌کشد، باشد. مشخص تر اگر بخواهیم بگوییم اگر جمهوری اسلامی ایران ادعای ام القرای جهان اسلام یا بهتر بگوییم جهان تشیع را دارد ،آمریکا تلاش کرده نیروهایی را در عراق به قدرت برساند و حمایت کند که شیعه باشند (دست کم ۵۵ درصد مسلمانان عراق شیعه هستند). اما نه اسلام سیاسی یا قرائتی از اسلام كه جمهوری اسلامی ایران دنبال می‌کند بلکه اساسا نیروهای موسوم به میانه روها.
شايد این سوال مطرح شود که از فردای سقوط رژیم بعثی، مهم ترین شاخصه مقتدي صدر تقابل با سیاست‌های آمریکا در عراق بود. چطور امکان دارد که اکنون در این شرایط تلاش می‌کند ائتلافی را راهبری کند که در پشت این ائتلاف حمایت غرب و آمریکا را دارد و خواهد داشت. این موضوع را در پاسخ به این شبهه و سوال به مثابه یک تاکتیک و یک گام مقطعی تلقی مي کنیم.
باید بر این تاکید کنیم که همگرایی میان مقتدي صدر و عربستان ایجاد شده و البته از طرف دیگر عمار حکیم (رهبر مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق) هم سفر به عربستان داشته و هم در قالب گروه الحکمه (جناح حکمت عراق) همگرایی از خود نشان داده است. به تعبیر دیگر اگر بخواهیم از یک عنوان رسای سیاسی استفاده کنیم باید گفت که هر دو طرف( به خصوص مقتدی صدر و عمار حکیم) مبتنی بر بینش واقع بینانه و مبتنی بر نوعی عملگرایی یا پراگماتيك عمل می‌کنند.مهم ترین شاخصه حرکت‌های سیاسی داخلی فعلی عراق ،همگرایی است .به تعبیر دیگر فشار از ناحیه افکار عمومی با دو ویژگی بر رهبران و جناح‌های سیاسی عراق وارد شده است: مشکلات مرتفع و با فساد مبارزه شود و کارآمدی ارتقا يابد( از جهت داخلی)
به لحاظ منطقه‌ای باید تلاش شود که اثرگذاری کشورهای همجوار به خصوص ایران در داخل عراق كاسته شود( این نظر بخش قابل توجهی از مردم عراق است) بر اساس این واقعیت طبیعی است که این قبیل رهبران به ناچار تلاش می‌کنند که خود را همگرا با چنین رویکردی نشان دهند، در غیر این صورت نمی توانند در مقابل مطالبه جدی و مستمر مردم عراق مقابله کنند.
آیا ائتلاف و اتحاد ،شکست داعش و خنثی کردن تهدید جدایی طلبی کردستان برای کشورداری عراق کافی است ؟
در مجموع با توجه به جمیع جهات به نظر می‌رسد بدیهی است که کشور عراق بر اساس یک بستر کاملا رو به جلو مسائل ، مشکلات وچالش‌هایش به تدریج حل خواهد شد.روند تحت عنوان روند نوسازی عراق، قوت و شتاب بیشتری خواهد گرفت وامنيت هم بیشتر مستقر خواهد شد.
در عراق در میان مدت و درازمدت به نظر می‌رسد مجموعه شرایط مبین این است که ما باید شاهد یک عراق امن تر، آباد تر،توسعه یافته تر و طی فرآیند بسیار تدريجي دموكرات تري داشته باشیم، به شرطی که بتوانند بر چالش های اخیر خود چیره شوند.
به نظر شما روابط میان ایران و عراق به چه شکلی است؟ آیا می توان امیدوار بود که روابط ایران و عراق از نظر سیاسی و اقتصادی گسترش یابد؟
ایران با عراق چند دسته مسائل دارندكه يك سری مسائل از قبل است:
اجرا نشدن کامل مفاد مندرج در قطعنامه ۵۹۸ که منجر به دوران نه جنگ ونه صلح در پایان جنگ کلاسیک تمام عیار میان ایران و عراق در تابستان ۶۸ شد.
مسائلی مانند لایروبی رودخانه مرزی اروند رود
اجرا نشدن کامل یا موفق تفاهم نامه‌های دوجانبه‌ای که در سال ۲۰۰۳ تا کنون بین دو کشور امضا شده اما کامل اجرا نشده
فضای راهبردی حياتي که در شمال عراق محدوده کردستان برای گروههای معارض ایرانی مستقر در شمال عراق مانند پژاک ،گروههای كومله و حزب دموکرات کردستان
کم و کیف مشکلات مشارکت یا عدم مشارکت عراق در روند تحریم های یکجانبه ایالات متحده آمریکا
بحران آب‌های مرزی که در شمال و بخصوص جنوب بیشه‌های عراق كه هورنشينان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
به لحاظ سیاسی این روزها جمهوری اسلامی تلاش می‌کند اشخاص و احزابي اکثریت قدرت ودر گام بعد بخش بیشتری از هیات دولت را به دست بیاورند که با ایران همگراتر باشند اما واقعیت انکارناپذیر این است که افکار عمومی داخل عراق متاثر از علت‌های مختلف که بیشتر از عملکرد گروههای مرجع بوده، به گونه‌ای مهندسی شده که حساسیت بر عملکرد ایران در قبال تحولات عراق افزایش پیدا کرده و هزینه‌ای برای ایران ایجاد کرده است.
به طور کلی باید تلاش شود که یک استراتژی وحدت بخش میان مبادی ذی‌ربط ایران درقبال عراق ایجاد شود.
همچنین میان مراجع ذی‌ربط و در فضای سیاسی کشور ما اجماع نظر شفاف‌تر در زمینه منافع ملی ایران در داخل عراق تعریف شود و فرهنگ سازی شود.همچنين ظرفیت‌هایی که این کشور دارد ،چه در زمینه عتبات، در زمینه اقتصادی، زیرساخت‌های مورد نیاز آن (مانند انرژی ،آب، برق )ایران می تواند استفاده کند که متاسفانه ایران از این جهت عقب مانده است.
در کلام آخر باید تلاش کنیم مبتنی بر هنر دیپلماسی، حساسیت عمومی داخل عراق را(مدعی هستند که ایران در امور داخلی عراق دخالت می‌کند )طي فرآیندی کمرنگ‌تر کنیم و کاهش دهیم.
سایر اخبار این روزنامه
روز جدال فر اكسيون‌ها
سايه سنگين رد صلاحيت بر شفافيت
اقتصاد فدای صنعت تنبل خودروسازي !
زخم يادگارنويسي بر پيكر گور دخمه «سماقان»
امنیت جامعه در کام اژدهای شایعه
از نام شهدا فقط‌استفاده‌هاي سياسي وشخصي مي شود
پرواز كودكانه‌ها بر پرده سينما
تيغ، بر گوش کودک زباله گر د
هنروادبیات در ایران خریدار ندارد
حجت‌الاسلام رستمی، ريیس نهادنمایندگی مقام معظم رهبری دردانشگاه‌هاشد
شکایت مامور پلیس و مجموعه نیروی انتظامی از خاطی
صرف برخورد قضایی مشکلات اقتصادی را حل نمی‌کند
