مثلث صلح سوریه در تهران

آرمان: روز گـــــــذشته نشست سه‌جانبـــه‌ای میان حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران، ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه و رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه در تهران برگزار شد. این سه رئیس‌جمهور درباره آخرین وضعیت سوریه، وضعیت ادلب و بازپس‌گیری آن، تدوین قانون اساسی و دیگر مسائل مهم سوریه رایزنی کردند. دکتر حسن روحانی در آغاز این نشست به طور رسمی از ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان روسای جمهور روسیه و ترکیه استقبال و سپس روسای جمهور عکس یادگاری انداختند. سران سه کشور ایران، روسیه و ترکیه پیش از این نیز در آذر سال 96 در سوچی روسیه و 15 فروردین سال 97 در آنکارا به رایزنی‌های سه‌جانبه و بررسی آخرین تحولات سوریه پرداخته بودند. نشست‌های سه‌جانبه ایران، روسیه و ترکیه در واقع حلقه تکمیل کننده نشست‌های مذاکرات صلح آستانه است که تاکنون 10 دور از آنها برگزار شده است. نحوه مبارزه با تروریست‌ها، چگونگی کمک به دولت مشروع سوریه، راهکار تداوم کمک‌های انسان‌دوستانه و چگونگی پایان دادن به بحران سوریه، مهم‌ترین محورهای مذاکرات آستانه و نشست‌های سران سه کشور ایران، روسیه و ترکیه بوده است.
افزایش روابط اقتصادی
حسن روحانی در دیدار رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه، با اشاره به روابط برادرانه و روبه گسترش تهران-آنکارا در زمینه‌های مختلف، بر ضرورت تلاش بیشتر مسئولان دو کشور در راستای دستیابی به هدف مدنظر در رسیدن به روابطی راهبردی تاکید کرد. رئیس‌جمهور ایران همچنین با بیان اینکه ایران و ترکیه باید برای مقابله با تحریم‌های آمریکا روابط اقتصادی خود را بیش از پیش گسترش دهند، افزود: روابط بانکی و فعالیت‌های کارگزاری بانک‌های دو کشور باید گسترش یافته و در راستای حل مشکلات برنامه‌ریزی شود. وی افزود: روابط بانکی و فعالیت‌های کارگزاری بانک‌های دو کشور باید گسترش یافته و در راستای حل مشکلات برنامه‌ریزی شود. روحانی با اشاره به ضرورت انجام مبادلات تجاری ایران و ترکیه با استفاده از پول‌های ملی و تجدید نظر در موافقتنامه تجارت ترجیحی، تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران آماده توسعه بیشتر مبادلات در حوزه انرژی با ترکیه است. رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: باید تلاش ما برای مبارزه با تروریسم در منطقه به گونه‌ای باشد که غیرنظامیان کمترین صدمه را دیده و جان مردم حفظ شود.
نقش ملت سوریه


رئیس‌جمهور کشورمان در اجلاس سه‌جانبه که پس از گفت‌وگوها برگزار شد هم گفت: ادامه حضور صدها هزار آواره سوری در کشورهای همجوار، آثار و تبعات منفی بر آنها خواهد داشت؛ لذا باید زمینه را برای بازگشت فوری آوارگان فراهم کنیم. همچنین جامعه بین‌المللی باید برای بازسازی سوریه به دولت سوریه کمک کند. بازگشت آوارگان و بازسازی سوریه بی‌تردید به روند آتش بس و گفت‌وگوی ملی و تسریع در فرایند آشتی و مصالحه کمک خواهد کرد. دکتر حسن روحانی افزود: در هر گونه راه حلی برای آینده سوریه نقش اول و آخر از آن ملت سوریه است و تلاش سازمان ملل متحد و نمایندگان سه کشور ضامن روند صلح در تعامل مستمر با سوری‌ها صرفا برای کمک به مردم سوریه و فراهم کردن مقدمات تشکیل کمیته قانون اساسی، ادامه مبارزه با تروریسم، کمک‌های بشر دوستانه، بازگشت آوارگان، بازسازی سوریه و همچنین خروج نیروهای نظامی خارجی، از سوریه است. وی اظهار داشت: مبارزه با تروریسم یک خواسته مشترک بین‌المللی است؛ اما هنگامی که اجرای این خواسته در چارچوب مرزهای شناخته شده دولت و ملت دیگری قرار می‌گیرد، انجام آن جز با درخواست صریح و موافقت شفاف آن کشور، امکان پذیر نخواهد بود. ما نگرانی‌های برخی کشورهای منطقه از خطر تروریسم و جدایی طلبی را درک می‌کنیم؛ اما موثرترین و پایدارترین راه برای رفع این نگرانی‌ها را همکاری با دولت قانونی سوریه می‌دانیم و معتقدیم راه حل‌های دیگر از جمله از طریق مداخله مستقیم و بدون هماهنگی با دولت سوریه به تعمیق بحران منجر خواهد شد.
شش راهکار ایران برای سوریه
رئیس‌جمهور تصریح کرد: همکاری ما در بحران سوریه می‌تواند الگویی برای همکاری جهت حل و فصل سایر بحران‌های منطقه باشد. منطقه ما می‌تواند عاری از تهدید، اشغال، نظامی‌گری، تبعیض‌نژادی و مذهبی شود. وی افزود: همکاری سه کشور می‌تواند نقطه اتکای مطمئنی برای اعاده صلح در سوریه و همکاری‌های بلند مدت در سطح منطقه و جهان باشد. در پایان، یک بار دیگر بر نکات ذیل تاکید می‌کنم: 1- در هر مذاکره سیاسی برای پایان بحران سوریه، باید تمامیت ارضی و استقلال سوریه محترم شمرده شود. 2-ضروری است تا ریشه کن شدن تمامی گروه‌های تروریستی در سوریه به‌ویژه در ادلب، مبارزه با تروریسم ادامه یابد. 3-در شرایط کنونی، کمک به بازگشت آوارگان و بازسازی سوریه باید در دستور کار جامعه بین‌المللی قرار گیرد. جمهوری اسلامی ایران آماده است نقش سازنده خود را در این زمینه ایفا کند. 4-حضور و مداخله غیر قانونی آمریکا در سوریه که منجر به تداوم ناامنی در آن کشور شده است باید فورا پایان یابد. 5-جامعه بین‌المللی موظف است با اقدامات رژیم صهیونیستی به ویژه تداوم اشغالگری آن رژیم علیه سرزمین و موجودیت ملت و دولت سوریه که دامنه آن هر روز گسترش می‌یابد مقابله کند. 6-ضمن ارج نهادن بر تلاش‌های ارزشمند سه کشور در حل و فصل بحران سوریه، ضروری است همکاری و هماهنگی سه کشور تا استقرار کامل صلح و ثبات در سوریه ادامه یابد.
آوارگان سوری
رئیس‌جمهوری روسیه نیز در این اجلاس گفت: پس از پاکسازی سوریه از تروریست‌ها باید برای بازگشت آوارگان سوری برنامه‌ریزی لازم انجام شود. ولادیمیر پوتین افزود: گروه‌های تروریستی باقی مانده در منطقه ادلب جمع شدند و این تروریست‌ها تلاش می‌کنند وضعیت آتش بس را برهم بزنند و با استفاده از سلاح‌های شیمیایی دست به اقدام تحریک آمیز می‌زنند.
دریای خون
رئیس‌جمهوری ترکیه نیز در نشست سه‌جانبه تهران گفت: ما به هیچ وجه نمی‌خواهیم که ادلب به دریای خون تبدیل شود. از شما دوستان می‌خواهیم در این زمینه به ما کمک کنید. باید راه حل معقولی برای مساله ادلب پیدا کنیم. رجب طیب اردوغان ادامه داد: دوستان ایرانی و روسی به دلیل وجود برخی عناصر نگرانی‌های امنیتی دارند، نگرانی آنها را درک می‌کنیم و ما هم حداقل به اندازه شما نگران هستیم به دلیل این که با این منطقه همسایه هستیم.
تمامیت ارضی سوریه
روسای جمهور 3 کشور در پایان نشست سه‌جانبه صلح سوریه در تهران بر عزم خود مبنی بر ادامه همکاری برای نابودی گروه‌های تروریستی تاکید و بیانیه‌ای صادر کردند که درآن آمده است: بر عزم خود مبنی بر ادامه همکاری برای نابودی نهایی داعش، جبهه‌النصره و تمامی دیگر افراد، گروه‌ها، تشکل‌ها و موجودیت‌های وابسته به القاعده یا داعش در سوریه که از سوی شورای امنیت سازمان ملل شناسایی شده‌اند، تصریح کردند. روسای جمهور تاکید نمودند در جنگ علیه تروریسم، جداسازی بین گروه‌های تروریستی مذکور و گروه‌های معارض مسلح که به رژیم آتش بس پیوسته‌اند یا خواهند پیوست، از جمله با توجه به جلوگیری از تلفات غیرنظامی، بسیار حائز اهمیت خواهد بود. بر این باور خود تصریح نمودند که منازعه سوریه هیچ راه‌حل نظامی نمی‌تواند داشته باشد و تنها از راه طریق یک فرایند سیاسی مذاکراتی می‌توان به آن پایان داد. روسای جمهور بر اراده خود جهت ادامه همکاری فعالانه به منظور پیشبرد فرایند سیاسی همسو با تصمیمات کنگره گفت‌وگوی ملی سوریه در سوچی و قطعنامه 2254 شورای امنیت سازمان ملل تاکید ورزیدند. بر ضرورت حمایت از تلاش‌ها برای کمک به تمامی سوری‌ها به منظور اعاده به زندگی عادی و صلح‌آمیز و نیز تسکین آلام آن‌ها تأکید کردند. بر اراده خود به منظور استمرار تلاش‌های مشترک با هدف حمایت از شهروندان و بهبود وضعیت انسانی از طریق تسهیل دسترسی‌های سریع، ایمن و بدون مانع به تمامی سوری‌های نیازمند تاکید نمودند. بر ضرورت ایجاد شرایط لازم به منظور بازگشت ایمن و داوطلبانه آوارگان و اشخاص بی‌خانمان شده داخلی به اقامتگاه‌های اصلی خود در سوریه تاکید کردند. از پیشرفت امور انجام شده در کارگروه آزادی بازداشت‌شدگان/ ربوده‌شدگان و تحویل اجساد و شناسایی مفقودان با مشارکت کارشناسان سازمان ملل و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ استقبال نمودند. بنا به دعوت جناب آقای ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه، تصمیم گرفتند نشست بعدی خود را در فدراسیون روسیه برگزار کنند.
بیانیه پایانی اجلاس تهران
روسای جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری ترکیه در یک بیانیه مشترک با تاکید بر پایبندی مستحکم و مستمر خود به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه و همچنین اهداف و اصول منشور ملل متحد، احترام به این اصول را از سوی همگان ضروری دانستند. در قسمتی از این 12 بندی آمده است: بر عزم خود مبنی بر ادامه همکاری برای نابودی نهایی داعش، جبهه‌النصره و تمامی دیگر افراد، گروه‌ها، تشکل‌ها و موجودیت‌های وابسته به القاعده یا داعش در سوریه که از سوی شورای امنیت سازمان ملل شناسایی شده‌اند، تصریح کردند.
وزرای خارجه ایران و ترکیه
لازم به ذکر است که وزرای امور خارجه ایران و ترکیه یعنی محمدجواد ظریف و چاووش اوغلو پیش از نشست سه‌جانبه سران سه کشور ایران، روسیه و ترکیه با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند. وزیر خارجه ترکیه که از روز پنجشنبه برای شرکت در نشست سران روسای جمهور تهران، آنکارا و مسکو وارد تهران شده است، بعد از ظهر روز پنجشنبه هم با محمدجواد ظریف دیدار و رایزنی کرده بود.
در نشست خبری چه گذشت
حسن روحانی پس از اجلاس سه‌جانبه ایران، روسیه و ترکیه در نشست خبری مشترک که با حضور ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان برگزار شد، گفت: ما به تلاش‌های خود برای صلح و امنیت سوریه و منطقه که هدف نهایی است، ادامه می‌دهیم. رئیس‌جمهور با یادآوری نگرانی‌های موجود درباره پاکسازی شهر ادلب از تروریست‌ها اظهار کرد: به دلیل جمعیت زیاد این منطقه درمورد از بین بردن تروریست‌ها نگرانی‌هایی وجود دارد که باید ترتیباتی اتخاذ شود تا مردم غیرنظامی صدمه‌ای نبینند. وی یادآور شد: در این اجلاس تاکید من دخالت نکردن قدرت‌هایی مانند آمریکا و رژیم صهیونیستی بود و همه دوستان در این زمینه موافق هستند که دخالت‌های نظامی خارجی در سوریه می‌تواند مشکلات و پیچیدگی‌ها را بیشتر کند و مردم این کشور را در رنج و زحمت بیشتری قرار دهد. وی افزود: همچنین در این اجلاس این موضوع مورد تاکید قرار گرفت که روند تدوین و نهایی شدن قانون قانون اساسی را باید تسریع ببخشیم و این تدوین با حضور دولت سوریه و معارضان قدم بسیار مهمی برای ثبات و صلح آینده سوریه است. رئیس‌جمهوری خاطرنشان کرد: موضوع آوارگان سوریه در کشورهای مختلف و بازگشت آنها، تبادل زندانی‌ها و همچنین بازسازی این کشور مورد تاکید هرسه کشور است. این موارد قدم‌هایی است که باید برای آینده سوریه برداشته شود. وی ادامه داد: دولت قانونی سوریه بر سرزمین خود استقرار پیدا کرده و در کل منطقه این امید ایجاد شده که در آینده نه چندان دور، صلح و امنیت در این کشور مستقر شود، این برای کل منطقه ما و سه کشوری که امروز در تهران جمع شدند، بسیار حائز اهمیت است. رئیس‌جمهوری خاطرنشان کرد که تاکید هر سه کشور ادامه همکاری‌ها است. باید این روند تا پایان راه، یعنی استقرار دموکراسی در سوریه، بازگشت آوارگان و امنیت و صلح کامل دراین کشور ادامه یابد. روحانی افزود: اجلاس بعدی سران سه کشور در فدراسیون روسیه برگزار می‌شود، امروز بیانیه پایانی که مورد اتفاق سه کشور بود به صراحت همکاری‌ها و راه آینده ما را به خوبی مشخص کرد.
ادامه صفحه7