برخی برای خود قائل به آپارتاید هستند

قوانین، به‌خصوص قانون اساسی نگاه خوب و دموکراتیکی به مجلس و سمت نمایندگی دارد و طبق اصل 84 هر نماینده در برابر تمام ملت مسئول است و حق دارد درباره همه مسائل داخلی و خارجی کشور اظهار نظر کند. طبق اصل 86 نیز نمایندگان مجلس در مقام ایفای وظیفه نمایندگی در اظهار نظر و رأی خود کاملا آزادند و نمی‌توان آنها را به سبب نظراتی که در مجلس اظهار کرده‌اند یا آرایی که در مقام ایفای وظیفه خود دارند تعقیب یا توقیف کرد. با توجه به اینکه بخشی از وظیفه نمایندگی در قالب نطق و سخنرانی و اظهار نظر قابل انجام است قانون اساسی ایران و قانون اساسی مشروطه و بسیاری از کشورهای جهان چنین جایگاهی را برای نمایندگان قائل شده‌اند. در واقع چنین امری مصونیت شخص نیست، بلکه مصونینی برای فردی است که نمایندگی مردم را دارد. نوعی مصونیت برای مردم که نماینده بتواند با استفاده از آن دیدگاه مردم را بیان کند و در صحن پارلمان صدای مردم باشد و ترس از عواقب پیش‌رو او را دچار خود سانسوری نکند. جمهوری اسلامی چنین فضایی را ایجاد کرده و به‌رغم همه مسائلی که در مقام اجرای قانون قبل از شکل‌گیری مجلس وجود دارد، اما برخوردار از مجلسی هستیم که این آزادی در حد قابل قبولی وجود دارد. مزیت دیگری که قانون اساسی در اصل 69 برای مجلس پیش بینی کرده این است که نطق نمایندگان به طور زنده از رادیو پخش می‌شود و این حکم قانونی و اجرای آن موجب می‌شود تا نمایندگان بتوانند از آن تریبون به طور زنده و مستقیم دیدگاه خود را با مردم در میان بگذارند که خود همین امر نوعی اقتدار به مجلس بخشیده است. همچنین نطق نمایندگان در روزنامه رسمی ثبت شده و می‌ماند. کما اینکه نطق نمایندگان از دوره مشروطه در روزنامه رسمی ثبت شده و به عنوان یک سند در تاریخ باقی مانده است. اینها نقاط قوتی است که قانون اساسی برای مجلس قائل شده است. گرچه درباره مصوبات مجلس مطابق اصل 4 و برخی اصول دیگر باید این مصوبات به تایید شورای نگهبان برسد و بدون تایید این شورا اعتبار پیدا نمی‌کند، اما در مورد نطق و اظهار نظر اساسا چنین محدودیتی وجود ندارد. لذا تنها محدودیت موجود این است که نطق؛ نباید حاوی اهانت و تهمت به دیگران باشد و البته درباره این امر آیین‌نامه داخلی مجلس ضمانت اجرایی که پیش بینی کرده این است که فرد مورد اهانت واقع شده مطابق ماده 78آیین‌نامه این حق را دارد که از خود دفاع کند و مثل جریان مطبوعات که در مورد هر شخصی مطلبی نوشته شود وی حق دارد جوابیه صادر کند در اساسنامه صداوسیما نیز هست که اگر مطلبی را به شخصی نسبت دهند فرد مقابل حق دارد به اندازه دو برابرش پاسخ دهد. با این شرایط چارچوب‌های قانونی نشان می‌دهد که قائل به آزادی است و محدود ساختن نمایندگان در اظهار نظر و رأی آنها خلاف جایگاهی است که قانون برای مجلس در نظر گرفته است. منتها کسانی هستند که به لحاظ دیدگاهی قائل به محدودیت هستند، آزادی بیان را برنمی‌تابند و تا آنجایی تحمل می‌کنند که فقط خودشان از آن سود ببرند. البته در مجلس دهم فضا خوب است و نباید به خاطر نظر برخی از نمایندگان کلیت مجلس را زیر سوال ببریم. گرچه نگارنده پس از تذکری که داد با مشکلاتی از جانب برخی روبه‌رو شد، اما در مجموع سطح تحمل در این مجلس بسیار بالاست. در مجلس گذشته شاهد بودیم که به عنوان مثال زمانی که آقای مطهری به برخی مسائل می‌پرداخت فورا مورد هجمه قرار می‌گرفت، اما اکنون فضا در مقایسه بسیار بهتر است. البته برخی از این نمایندگان در میان خود اصولگرایان نیز در اقلیت هستند و نوعا برای خود آزادی مطلق قائلند، هر‌گونه اهانت و تهمت به دیگران روا می‌بینند و برای خود حاشیه امنی قائل هستند، در واقع تحمل شنیدن نظر دیگران را ندارند. گرچه عده‌ای از نمایندگان طی نامه‌ای از هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان بررسی سخنان آقای غلامرضاحیدری و خانم پروانه سلحشوری را خواسته‌اند، اما بعید است که شورای نظارت بر رفتار نمایندگان اعتراض آنها را وارد بداند. البته ماده ۶ قانون نظارت بر رفتار نمایندگان به اصل ۸۶ ارجاع داده شده و بر این مبنا نماینده را به سبب نطق و رأی و اظهارنظر مصون از تعقیب اعلام کرده است. هیأت نظارت توجه دارد که هر نوع محدودیت جایگاه مجلس را دچار خدشه می‌کند. نمایندگان نیز باید توجه داشته باشند که اگر برای محدود کردن همکاران تلاش کنند این محدود‌سازی گریبان خود آنها را نیز خواهد گرفت. صلاحیت‌های هیأت نظارت در ماده ۲ قانون نظارت بر رفتار نمایندگان اینگونه مقرر شده است: گزارش‌های واصله درباره سوءاستفاده و تخلف مالی یا اخلاقی نماینده و درآمدها و هزینه‌های نا‌متعارف وی؛ گزارش‌های مربوط به رفتار خلاف شئون نمایندگی؛ گزارش‌های واصله درباره اعمال خلاف امنیت ملی کشور و سایر اعمال مجرمانه از بعد انتظامی؛ گزارش‌های هیأت رئیسه درباره «غیبت، تأخیر و بی‌نظمی نماینده موضوع مواد(78) تا(81) و(88) تا(91) آیین‌نامه داخلی مجلس» البته در همان روز نطق خانم سلحشوری و آقای حیدری یکی از خانم‌های نماینده اصولگرا در نطقش تمام مسئولان کشور را متهم کرد، اما نمایندگان عملا هیچ گونه واکنشی نشان ندادند. البته از شخصی مثل آقای کریمی قدوسی کمتر بیانی شنیده شده که متضمن تهمت و اهانت نباشد. وی هفته گذشته فیلمی را پخش کرد که مملو از تهمت و اهانت بود، اما هیچ کس معترض به وی نشد. حال این مساله اینگونه تعبیر می‌شود که گویا خود این افراد قائل به نظام آپارتاید هستند و انگار خودی دارند و دیگری را شهروند درجه دو حساب می‌کنند. گرچه این روابط با شئونات مجلس ناسازگار است.
* نماینده مجلس دهم