روزنامه آفتاب یزد

چگونه لیر نجات پیدا کرد؟

آفتاب یزد: لیر ترکیه از ابتدای سال 97 دچار چالش مهمی شد و ارزش آن در سراشیبی قرار گرفت که ناتوانی دولت در مقابله با رکود و همچنین نگرانی سرمایه گذاران دلیل عمده آن بود. هنگامی که سیاست مالی یک کشور نسبت به تحولات خارجی با سیاست های مالی داخلی قابل تنظیم نباشد تلاطم اقتصادی رخ می دهد و پول ملی سقوط می کند.
کاهش ارزش لیر ترکیه دارای پیش زمینه جدی بود که آن عبارت است از تلاش دولت برای مداخله در امور بانک مرکزی .
نکته مهم این که در سیستم ترکیه بانک مرکزی مستقل از دولت است و هربار تلاش دولت برای مداخله در امور بانک مرکزی، نوسان ارز و کاهش ارزش پول ملی این کشور را بهمراه داشته است.
تنها یک سخنرانی رجب اردوغان و تلاش وی برای مداخله در بانک مرکزی موجب شد که ارزش لیر در برابر دلار 3 درصد کاهش پیدا کند.


از سوی دیگر افزایش نرخ جهانی بهره بانکی به ویژه در آمریکا موجبات افزایش شدید قیمت دلار و یورو در برابر لیر را فراهم کرد.

>اهرم سیاسی مهمترین دلیل سقوط ارزش لیر
اما به لحاظ سیاسی ، درگیری با امریکا بیشترین تاثیر را در کاهش ارزش لیر ترکیه داشت.
پس از آنکه ترامپ سه درخواست اردوغان را نپذیرفت و در ازای آن خواستار آزادی کشیش زندانی در ترکیه شد، اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز شمشیر را از رو بست. اما همین اقدام کافی بود تا ارزش لیر باز هم سقوط کند و ترامپ نیز تهدید به تحریم های بیشتر کرد. در این شرایط ترکها به دوست و متحد منطقه ای خود متوسل شدند و در نهایت 15 میلیارد دلار سرمایه گذاری به اقتصاد ترکیه وارد شد و لیر تا حد زیادی جان گرفت.

> عدم تاثیر پوپولیسم گرایی در تقویت پول ملی
ترکیه بحران های اقتصادی زیادی را پشت سر گذاشته است. در سال 2008 یک بحران بزرگ را مدیریت کرد و موضوع را به سادگی حل کرد. همیشه هر زمان دولت در ترکیه تند عمل کرده و اظهارات و مواضع خلاف غرب اتخاذ کرده ارزش لیر کاهش مقطعی داشته و پس از آن در مدار عادی
قرار گرفته است.

اقتصاد ترکیه تاثیر پذیری اندکی از پوپولیسم دارد. بخشی از جامعه ترکیه نگاه کاریزماتیک به اردوغان دارند و تابع حرف ها و دستورات او هستند. زمانی که اردوغان ناسیونالیستی رفتار می کند این موضوع بازخورد داخلی قوی پیدا می کند. در بحران اخیر اقتصادی اردوغان از مردم خواست دلارها را از داخل بالشت ها خارج کنند و تبدیل به لیر کنند. بخش کوچکی از ترکها این ندا را اجابت کردند و آنها هم
یک دلاری های خود را یا آتش زدند یا مبالغ اندکی را تبدیل به لیر کردند که البته همین مقدار هم تاثیر خوبی در تقویت لیر داشت.
رسانه ها در ترکیه روی مردم تاثیر گذاشتند
در ترکیه مردم به رسانه ها اعتقاد و باور دارند . هر روز صبح روزنامه ها را مطالعه می کنند و به همین دلیل قدرت رسانه و هدایت افکار عمومی قدرت نسبتا بالایی است. ارزیابی برخی کارشناسان نشان داد که وقتی
رسانه ها در ترکیه بحران کاهش ارزش لیر را ناشی از درگیری با آمریکا دانستند افکار عمومی نیز همراهی لازم را نشان داد تا این تنش به حداقل ممکن برسد . در نهایت پس از آنکه سرمایه‌گذاران روی این مسئله متمرکز شدند که اختلافات بین واشنگتن و آنکارا تا حدودی فروکش کرده ارزش لیر در این کشور تقویت شد. در حال حاضر هر دلار آمریکا در یک ماه گذشته ( 5 شهریور) هفت لیر و نیم معامله می شد که با تقویت ارزش پول ملی ترکیه این رقم در روز گذشته ( هشتم مهر 97 )
6 لیر بوده است.پیش از این برات البیراک، وزیر دارایی و خزانه‌داری ترکیه گفته بود شخص «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا به ارز ملی ترکیه حمله کرده است.از سوی دیگر بورس استانبول با مشاهده روند کاهش ارزش لیر تمامی دارایی‌های ارزی خود به استثنای ارز مورد نیاز برای پرداخت مطالبات کوتاه مدت را به لیر ترکیه تبدیل کرد. این اقدام با هدف تقویت پول ملی این کشور در برابر ارزهای خارجی صورت گرفت چرا که آنها به این نتیجه رسیدند که که نگهداری حجم بالایی از ارز خارجی لزومی ندارد.
از سوی دیگر ترکیه مانند بسیاری دیگر از کشورهای جهان سال‌هاست که شیوه استقلال بانک مرکزی را به اجرا گذاشته است به این معنی که دولت اجازه مداخله و احیانا سودجویی به نفع خود در برابر منافع ملی کشور را ندارد.

>تجربه اندونزی در سقوط پول ملی
و راهکارهای موجود
سقوط روپیه اندونزی طی ماههای اخیر نیز از دیگر مواردی بود که حاکی از ضعف اقتصادی یک کشور نوظهور اقتصادی بود.
سقوط ارزش پول ملی این کشور به دلیل حجم گسترده واردات نفت و گاز صورت گرفت. اما از دگر سو دولت در این کشور سریعا دست بکار شد و بانک مرکزی اندونزی به دفعات به منظور جلوگیری از تداوم روند سقوط پول ملی و ممانعت ازز فرار سرمایه های خارجی اعلام کرد که نرخ بهره بانکی در این کشور را تا 5.75 درصد افزایش داده است. این اقدام توانست تا حدی کنترل دولت بر حفظ و احیای ارزش پول ملی را بیشتر کند. از سوی دیگر صندوق بین المللی پول از اقدام های مختلف اندونزی برای مقابله با نوسانات ارزی این کشور ازجمله افزایش نرخ بهره بانکی حمایت و تایید کرد که دولت باید برای جلوگیری از سقوط بیشتر ارزش روپیه در شرایط کنونی اقتصاد این کشور دخالت کند.
طبق این گزارش اقتصاد اندونزی بیش از هر چیز نیاز دارد که درعرصه های بین المللی بیشتر حضور داشته باشد تا بتواند نوسانات ارزی را با قدرت بیشتری مدیریت کند.

>کلاف سردرگم ایران
در ایران به نظر می رسد دولت با وجودی که کنترل بانک مرکزی را در اختیار دارد هیچ راهکار موفق و قابل قبولی برای مداخله به منظور افزایش ارزش پول ملی در اختیار ندارد.
طبق ارزیابی کارشناسان آنگونه که در ترکیه اصلی ترین عامل سقوط لیر صرف‌نظر از مسائل فنی اقتصادی بود.
در ایران حتی نهادهای اقتصادی به اندازه بورس استانبول به آن اندازه احساس مسئولیت نمی کنند که بخشی از دارایی های ارزی
خود را به ریال تبدیل کنند . خودداری پتروشیمی ها از ورود ارز به سامانه رسمی و ذی‌نفع بودن دولت و بانک مرکزی در بهره گیری از مابه التفاوت نرخ ارز رسمی و آزاد از جمله مواردی است که در کاهش ارزش پول ملی موثر
بوده است.در ایران همچنین رفتار واکنشی و هیجانی مردم در تبدیل پول ملی کشورشان به ارزهای خارجی در راستای حفظ ارزش دارایی موجب شد که پول ملی به شدت بی ارزش شود
دلیل مهم این امر مرجع نبودن رسانه ها و بی اعتمادی مردم به ساختار اقتصاد دولتی است. همچنین به نظر می رسد بسته های اقتصادی اقتصاددانان هم با وجود باقی ماندن تنش های سیاسی نتواند کار چندانی از پیش ببرد به خصوص که اقتصاد ایران به شدت از ناحیه تحریم های بین المللی در رنج است و به نظر می رسد تا زمانی که ساختار نتواند به
جمع بندی قابل قبول برسد اوضاع به همین منوال خواهد بود.
لینک منبع خبر
سایر اخبار این روزنامه
دفع جنگ روانی به روش مناسب چگونه لیر نجات پیدا کرد؟ دخالت دولت در اقتصاد اشتباه است نابغه‌ای که دیده نمی‌شود! یارانه یا سبد کالا؟ مسئله این است! راه‌حل مشکلات حاکمیت قدرتمند قانون است ثبت نام آقازاده‌های دندانپزشک بدون کنکورکذب است کیهان در مورد کره‌شمالی عذرخواهی می‌کند؟ خرید و فروش کدملی؛ 8 میلیون تومان