توسعه پایدار‌ نیازمند تغییر رویکرد مدیریت شهری

علی سامانی*- در دوران حاضر با توجه به افزایش جمعیت و رشد تکنولوژی و نیاز جوامع بشری، طرح‌های توسعه شهری از هر زمان دیگری بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. همین موضوع اهمیت توجه به نقش شهرها و طرح‌های توسعه شهری و اثرگذاری آنها در ارتقای کیفیت کالبدی محیط شهرها و دستیابی به توسعه پایدار در کشور را نمایان می‌سازد. طرح‌های توسعه شهری معمولا به دنبال ارتقای توان رقابتی و تحول پایه اقتصادی شهرها و همچنین به مثابه ابزار توسعه پایدار از طریق تولید ارزش‌های محیطی و اجتماعی است. کلانشهر اصفهان به عنوان یکی از پراهمیت‌ترین شهرهای کشور در مباحث توسعه مطرح است و زمانی که سخن از توسعه به میان می‌آید مبنای آن (توسعه متوازن و پایدار) در همه زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، زیست‌محیطی و‌... بر مبنای جمعیت کنونی و نیازهای آتی شهر و شهروندان است. این در حالی است که شهرداری به عنوان متولی توسعه به جای تمرکز بر طرح‌های توسعه شهری به منظور ارتقای کیفیت کالبدی و افزایش توان اقتصادی و تحول در ایجاد درآمد پایدار شهری و ارائه خدمات مناسب‌تر به شهروندان، به دنبال کسب درآمد از طریق روش‌های ساده‌تر و راه‌حل‌های زودگذر است. به طور مثال طرح‌های الحاق (مانند طرح اخیر شهرداری اصفهان)، تغییر کاربری و افزایش تراکم همگی قسمتی از طرح‌های زودگذر و مخرب برای تامین هزینه‌های نگهداری شهر است. توسعه شهرها در دوره‌های زمانی گوناگون رخ می‌دهد و برای موفقیت در هر یک از دوره‌ها، شهر باید بتواند میان سه فاکتور متفاوت یعنی «اقتصاد خلاق و پویا»، «حیات فرهنگی نوآورانه» و «فرم کالبدی سازگار با فعالیت‌ها» توازن برقرار کند. توسعه شهری معمولا به موازات موج‌های بلند تحولات سرمایه‌داری صورت می‌گیرد و در هر دوره فناوری‌های موجود به دنبال ناکارآمدی و بروز رکود اقتصادی، جای خود را به فناوری‌های جدید می‌دهند. به عنوان مثال از سال 2005 کشورهای توسعه‌یافته در حال تجربه موج جدیدی هستند که متکی بر اقتصادهای خلاق و بر پایه تولید دانش، ثروت‌های هنری و ارائه خدمات پیشرفته به شهروندان است.از طرف دیگر در وضعیت جهانی شدن، شهرها نیز به دنبال پذیرفتن دگرگونی ساختاری- کالبدی معینی هستند که بتوانند جایگاه رقابتی خود را در عرصه جهانی تثبیت کنند. به طور کلی در اقتصادهای جهانی، در وضعیتی که منابع به سهولت و سرعت میان مکان‌ها در حال مبادله هستند از شهرها انتظار می‌رود همانند شرکت‌هایی عمل کنند که در جست‌وجوی فرصت‌های تجاری جدید هستند. در واقع شهرها بر سر جذب سرمایه بیشتر، از طریق جذب بنگاه‌های اقتصادی، گردشگران و سرمایه‌گذاران با یکدیگر به رقابت می‌پردازند و شهرداران به مثابه مدیرعامل شرکت‌های رقیب به نمایندگی از طرف ذی‌نفعان انجام وظیفه می‌کنند. در چنین ساختاری طرح‌های توسعه شهری می‌توانند از طریق بهسازی وجهه، منظر ذهنی شهرها را به بازاریابی مکان‌ها تبدیل و کمک کنند تا آنها را به عنوان نقاط مطلوب برای سفر، گردش و سرمایه‌گذاری معرفی کنند.
در دنیای امروز که توسعه تکنولوژی و دانش، اساس اولیه آن است و تغییرات به صورت لحظه‌ای اتفاق می‌افتد باید روند درآمدزایی در شهرها مطابق با استانداردهای جهانی تغییر کند و مدیریت شهری به دنبال تغییر رویکرد باشد.
امیدوارم مدیران شهری بتوانند با بهره‌گیری از مدیران جوان و کارآمد و آگاه به دانش روز مدیریت شهری، به دنبال راهکارهایی برای ایجاد درآمدی موثر و سازنده برای داشتن شهری پایدار همراه با توسعه متوازن برای ارائه خدمات ارزشمندتر به تمامی شهروندان باشند؛ طرح‌هایی که بتواند با جذب گردشگران و سرمایه‌گذاران در دوره‌ا‌ی که رکود و شرایط اقتصادی بد گریبانگیر جامعه و شهروندان شده است، با ارائه این خدمات به شهروندان در جامعه، روحیه نشاط و حس تعامل دو‌سویه بین مردم و مسوولان ایجاد کنند و با استفاده از این شرایط بتوانند ظرفیت توسعه اقتصادی را در حد توان بالا ببرند و شاهد شکوفایی کشور و استان همیشه زنده «اصفهان» باشیم.
*مشاور معاون عمرانی استانداری
استان اصفهان