روزنامه جهان صنعت
1397/08/26
برنده ماجرای خاشقجی ؟
دکتر صلاح‌الدین هرسنی* - در میان بازیگران ماجرای خاشقجی، آنکارا در قبال دو بازیگر دیگر این ماجرا یعنی ریاض و واشنگتن، دست بالا را دارد. در بروز و ظهور شرایطی که آنکارا در آن قرار دارد، عواملی نقش دارند. در این ارتباط جنس مانور آنکارا و مواضع محتاطانه آنها یک عامل کلیدی در پیشتاری این ماجراست. مقامات آنکارا بدان جهت خود را ناچار به اتخاذ مواضع محتاطانه می‌دیدند که می‌دانستند این ماجرا می‌تواند برای آنها با توجه به نوعی روابطی که با ریاض دارند به موضوعی قابل معامله تبدیل شود و از آن بهره‌برداری سیاسی کنند. البته این بهره‌داری و فرصت‌سازی به یمن استبداد رای و خودکامگی ولیعهد تازه‌کار آن یعنی محمد بن‌سلمان در ماجراهایی چون جنگ در یمن، محاصره قطر، حصر سعد حریری و ماجرای روابط ریاض با اتاوا از مدت‌ها قبل آماده شده بود و فقط به ماجرایی چون خاشقجی نیاز داشت تا در پرتو آن پازل شکست ریاض در مقابل آنکارا در هندسه ژئوپلیتیکی غرب آسیا کامل شود. در این میان عامل دیگری که سبب شد آنکارا در قبال ریاض دست بالا را داشته باشد، تصمیم جدید سنای آمریکا در برقراری و اعمال تحریم علیه ریاض است. این تصمیم در شرایطی گرفته شده که تا پیش از آن حدس و گمان بر آن بود که واشنگتن به جهت روابط استراتژیک و همچنین قرارداد 100 میلیارد لاری تسلیحات با عربستان از هرگونه فشار و مجازات علیه ریاض در ماجرای خاشقجی امتناع خواهد کرد و اگر هم اعمال کند صرفا نمادین است. حال با تصمیمی که سنای آمریکا گرفته، به نظر می‌رسد تصمیم واشنگتن در اعمال تحریم و مجازات جدی است و آنها قصد تجدید نظر و عقب‌نشینی در رفتار و تصمیم خود را ندارند. در این ارتباط شماری از سناتورهای آمریکایی با انتقاد از عربستان و شخص محمد بن‌سلمان، مدیریت جدید او را برای منطقه فاجعه و تداوم رابطه با ریاض به زیان واشنگتن تشخیص داده‌اند. این تصمیم از منظر کارکردی به زیان عربستان است و شاید بتوان آن را پاداشی دانست که آنکارا آن را به جهت اتخاذ مواضع انفعالی از واشنگتن در ماجرای خاشقجی می‌گیرد.البته نوع رفتار آنکارا در مقابل واشنگتن در ماجرای خاشقجی نیز از شائبه فرصت‌سازی و نگاه ابزاری خالی نیست. واقعیت آن است که رابطه آنکارا با واشنگتن بر سر ماجرای جریمه هالک‌بانک، عدم آزادی کشیش اندرو برانسون، ماجرای استرداد فتح‌الله گولن روحانی ترک‌تبار مقیم آمریکا و همچنین افزایش تعرفه فولاد آلومینیوم صادراتی ترکیه به آمریکا تیره شده بود. اگرچه آنکارا تصمیم به آزادی برانسون گرفت اما مشکل بر سر استرداد گولن به عنوان عامل اصلی کودتای عقیم 15 ژوئیه 2016 از نگاه آنکارا به قوت خود باقی است. حال آنکارا در پرتو راهبرد فرصت‌سازی درصدد امتیازگیری در قبال در اختیار قرار دادن اطلاعات طبقه‌بندی شده با هدف استراد فتح‌الله گولن است. اگرچه امید‌ها به استرداد گولن برای آنکارا ضعیف است، اما محققا واشنگتن برای رفع اتهام از مماشات و سرپوش گذاشتن در قتل خاشقجی به همکاری آنکارا نیازمند است. در این ارتباط سیگنال‌هایی مبنی بر این همکاری دیده و شنیده شده است و قراین نشان می‌دهند که واشنگتن نیز بی‌میل به این همکاری با آنکارا نیست. حال و تحت این شرایط، اگر این همکاری از سر گرفته شود، آنکارا می‌تواند در آینده بر سر تحریم واشنگتن علیه خود امتیاز بگیرد. این به معنای آن است که بالا نگه داشتن چماق خاشقجی از سوی آنکارا بر سر ریاض و واشنگتن جواب داده و می‌تواند از آن به ابزاری در مواجهه با عربستان و آمریکا استفاده کند.
* مدرس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل
S.Harsani.k@gmail.com
سایر اخبار این روزنامه
رایزنی‌های عراقچی در رم برای مقابله با تحریم‌ها
قطعنامه وضعیت حقوق بشر ایران با اهداف سیاسی تصویب شده و مردود است
قطعنامه وضعیت حقوق بشر ایران با اهداف سیاسی تصویب شده و مردود است
برای توسعه تولید رانت را جدی بگیرید
پیش‌بینی کارشناسان از تاثیر کاهش قیمت ارز بر بازار مسکن؛
صنعت بازی‌های موبایلی ایران در تنگنا
دلار عقب‌نشینی کرد
مهدی تاج چگونه در فدراسیون فوتبال ماند
حرف‌های معمولی ظریف!
برزخ اقتصادی
اکونومیست شرایط بازار رقابتی در جهان را بررسی می‌کند
خانم نخست‌وزیر در منگنه
معادن، ظرفیت کم‌نظیر و مغفول مانده در کشور
به بهانه انتخاب شهردار تهران
فرصت مناسب برای ایران
تاوان سنگین یک «رای»
فایننشال‌تایمز مطرح کرد
برنده ماجرای خاشقجی ؟
