روزنامه جهان صنعت
1397/08/26
صنعت بازی‌های موبایلی ایران در تنگنا
گروه فناوری- صنعت بازی‌های ویدئویی در دنیا یکی از صنایع مهم و درآمدزا به‌شمار می‌رود که تاثیر بسیاری بر اقتصاد کشورهای توسعه‌یافته دارد چراکه آنها این صنعت را جدی گرفته، به تربیت نیروی انسانی متخصص و توسعه آن پرداخته‌اند. این در حالی است که در ایران صنعت بازی‌های ویدئویی همچنان از جایگاهی که باید برخوردار نیست. با این همه بازی‌سازان ایرانی که شمار اندکی هستند در حوزه بازی‌های موبایلی به موفقیت‌های بسیاری دست یافته‌اند. با این همه تحریم‌ها، نبود نیروی متخصص مورد نیاز، هزینه و زمان از مواردی است که مانع ایجاد بازی‌های ویدئویی برای پلی‌استیشن، ایکس‌باکس و دیگر دستگاه‌های بازی میشود. به همین روی به نظر می‌رسد 4طی سال‌های آینده همچنان شاهد فعالیت بازی‌سازان ایرانی در حوزه بازی‌های موبایلی باشیم. هرچه باشد صنعت بازی‌های ویدئویی در ایران نوپاست اما در دنیا عمری 40 ساله دارد و غول‌های بازی‌سازی بین‌المللی نخبگانی هستند که محصولات‌شان مخاطبان را انگشت به دهان می‌کند.به هر روی بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در گزارشی به تحلیل پیمایش ملی مرکز تحقیقات بازی‌های دیجیتال در سال ۱۳۹۶ پرداخته است؛ تمرکز آماری این اطلاعات ۸۰۰۰ نفری است و از نمونه‌گیری تلفیقی «طبقه‌ای-خوشه‌ای چندمرحله‌ای» برای دست یافتن به آن استفاده شده است. خوشه‌های مرحله اول شامل تمام استان‌های کشور و خوشه‌های مرحله بعد، شهرستان‌ها، شهر و روستاها را شامل می‌شوند.
کاربران موبایل، مخاطبان بازی‌های ملی هستند
بیشتر افرادی که بازی‌های موبایلی را تجربه می‌کنند، برای بازی کردن از گوشی‌های موبایل استفاده می‌کنند تا تبلت‌ها، که رقمی برابر با ۶۷ درصد دارد. این نشان می‌دهد در دسترس بودن یک گوشی هوشمند که بشود با آن به کارهای دیگر رسید و همین‌طور در مواقع فراغت بازی کرد، یکی از مهم‌ترین دلایل بالا رفتن میزان استفاده از این شکل بازی‌ها بوده است.
در واقع بازیکنان موبایلی ایرانی به قصد فقط بازی کردن (مانند بازیکنانی که از تبلت برای بازی استفاده می‌کنند) سراغ این شکل از سرگرمی نرفته‌اند. به‌شکل دقیق‌تر، ۶۵ درصد از بازیکنان بازی‌های موبایلی از گوشی‌های هوشمند، ۱۳ درصد از تبلت‌ها و ۲۲ درصد از هر دو برای بازی کردن استفاده می‌کنند. ۴۴ درصد از درآمد بازار هم به این دسته از بازیکنان (موبایل‌بازها) تعلق می‌گیرد.
۸۹ درصد از بازیکنان موبایلی کشور هم کاربر بازی موبایل هستند؛ به این ترتیب که این درصد از بازیکنان انتخاب اول‌شان بازی کردن بازی‌های موبایلی است و نه بازی‌های کنسولی یا رایانه‌های شخصی. ۸۴ درصد از درآمد حاصل از بازی‌های موبایلی نیز حاصل خریدهای این قشر از بازی‌کننده‌هاست.
بازیکنان ایرانی سلیقه خود را شناخته‌اند و بیشتر بازی‌های انتخابی‌شان در چند ژانر به‌خصوص خلاصه شده است. بازیکنان ایرانی، به ترتیب بازی‌هایی در سبک‌های معمایی، سکوبازی/دونده، آرکید، رانندگی و ورزشی را بیش از سایر ژانرها بازی کرده‌اند. از سوی دیگر ۹۵ درصد از کاربران بازی‌های موبایلی ایران از سیستم‌عامل اندروید، چهار درصد از iOS و یک درصد نیز از سایر سیستم‌عامل‌ها مانند ویندوزفون استفاده می‌کنند.
همچنین کاربران ایرانی بازی‌های موبایلی از برندهای معتبر بازار مانند سامسونگ، هوآوی، لنوو و اپل استفاده می‌کنند.
نرخ دسترسی به اینترنت در بین کاربران ایرانی ۸۳ درصد است اما تنها ۴۹ درصد از کاربران از بازی‌های آنلاین استفاده می‌کنند. این در حالی است که ۸۹ درصد کاربران بازی‌های آفلاین را نیز ترجیح می‌دهند.
رشد 10 درصدی در سال 96
بر اساس گفته‌های ایمان رومنا، از تحلیلگران داده کافه‌بازار، در سال ۹۶، تعداد خرید بازی‌های ایرانی نسبت به بازه مشابه در سال گذشته، ۱۰ درصد رشد را تجربه کرده است. با توجه به رشد ۱۰ درصدی خرید بازی‌های ایرانی در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴، نرخ این رشد در دو سال متوالی ثابت مانده است. او می‌گوید که به صورت متوسط، بیش از ۸۳ هزار نفر در ماه از بازی‌های ایرانی خرید می‌کنند و تا نیمه اسفند ماه امسال تعداد ۱۲هزار و ۸۰۰ بازی ایرانی در کافه‌بازار منتشر شده است.
این رقم در بازه زمانی سال گذشته ۹۲۰۰ بود که نشان می‌دهد تعداد بازی‌های منتشرشده ایرانی در سال 96 نسبت به سال 95، ۴۷ درصد افزایش داشته است. رمنا بازی‌های رایانه‌ای موبایلی را بر اساس درآمدشان به این چند دسته تقسیم می‌کند:
- بازی‌های با درآمد ماهانه ۳۶۰ هزار تومان
- بازی‌های با درآمد ماهانه 5/1 تا ۶ میلیون تومان
- بازی‌های با درآمد ماهانه ۶ تا ۳۰ میلیون تومان
- بازی‌های با درآمد ماهانه بیش از ۳۰ میلیون تومان
رومنا اعتقاد دارد که بیشتر خریداران به سمت عناوین موجود در دسته دوم گرایش دارند و بیش از ۱۷۰۰ خریدار در ماه برای این بازی‌ها وجود دارد.
تاثیرات منفی تحریم‌ها بر صنعت بازی‌های ویدئویی
به گفته بازی‌سازان ایرانی تحریم‌ها اثر منفی و بدی روی صنعت بازی‌های ویدئویی بر جای گذاشته‌اند.
محمد زهتابی، یکی از بازی‌سازان ایرانی در گفت‌وگو با ایرنا اظهار کرد: یکی از مشکلاتی که ما داریم اثری است که تحریم‌ها روی کارمان گذاشته است.
اگر نتوانیم بازی‌هایی را که می‌سازیم با دنیای خارج از ایران به اشتراک بگذاریم، به نتیجه ایده‌آلی نخواهیم رسید. متاسفانه در حال حاضر باید با استفاده از دو تا سه شرکت واسطه و پرداخت هزینه‌های زیاد به آنها، بازی‌هایی را که ساخته‌ایم به دنیا معرفی کنیم. علاوه بر این در بعضی موارد نمی‌توانیم از تکنولوژی‌های دنیا به دلیل تحریم‌ها استفاده کنیم و همین سرعت بازی‌سازی ما را کندتر از پیش می‌کند.
او افزود: ما در ایران استعداد زیاد، اما نیروی متخصص کم داریم. مشکل این است که اگر بخواهیم از این استعدادها در تیم خودمان استفاده کنیم، باید زمان و هزینه زیادی بگذاریم تا این افراد بااستعداد به نیروی متخصص تبدیل شوند. دلیلش هم این است که پروسه آموزش این دوستان به شکل درستی اتفاق نمی‌افتد و ما باید در مسیر آموزش آنها قدم‌هایی برداریم.
آینده بازی‌های موبایلی در ایران غیرقابل پیش‌بینی است
کارشناسان بازی‌های ویدئویی معتقدند در شرایط کنونی بازی‌سازی در داخل کشور رشد چشمگیری داشته اما به دلیل مشکلات و محدودیت‌هایی مانند تحریم‌ها و نبود نیروی متخصص در این زمینه امکان بازی‌سازی برای پلتفرم‌هایی مانند ps4 وجود ندارد.
محسن وفانژاد، کارشناس بازی‌های ویدئویی در گفت‌وگو با «جهان صنعت» اظهار کرد: بر اساس آخرین آمار، در بازار داخلی سهم بازی‌های بومی حدود 14 درصد است که نسبت به سال‌های گذشته رشد چشمگیری داشته است چراکه چند سال گذشته سهم بازی‌های ملی صفر درصد بوده است و این امر بیانگر آن است که در سال‌های گذشته بازی‌های موبایلی در ایران پیشرفت چشمگیری داشته‌اند.
او با اشاره به اینکه به دلایل مختلفی بازی‌های ویدئویی برای دستگاه‌هایی مانند پلی‌استیشن، ایکس‌باکس و کامپیوتر ساخته نمی‌شود، بیان کرد: عمده‌ترین این دلایل تحریم‌ها هستند، اما به طور کلی ساختن بازی برای پلتفرم ps4 و مانند آن بسیار سخت، هزینه‌بر، زمان‌بر و نیازمند نیروی کار متخصص زیاد است. به همین روی بازی‌سازان ایرانی ایجاد بازی‌های موبایلی را به ایجاد بازی برای دیگر پلتفرم‌ها ترجیح می‌دهند.
وفانژاد درباره اینکه بسیاری بر این باور هستند که صنعت بازی‌های ویدئویی در ایران ضعیف بوده و پیشرفتی نداشته است تاکید کرد: این تصور درست نیست چراکه صنعت بازی‌های ویدئویی و موبایلی چند سالی است که در ایران فعال شده است و در مقابل با صنعتی 40 ساله در دنیا مواجه هستیم که به بلوغ کامل رسیده است و رقبای بسیار قدرتمندی در برابر ایران قد علم کرده‌اند و رقابت با آنها کار آسانی نیست. جذابیت بسیاری از بازی‌های ویدئویی در دنیا مخاطبان را انگشت به دهان می‌کند و ایرانی‌ها راه درازی دارند تا به این مرحله برسند که با غول‌های بازی‌های ویدئویی در جهان رقابت کنند.
او در رابطه با استفاده نکردن از داستان‌ها و قصه‌های قوی در بازی‌های آنلاین و ویدئویی ایرانی بیان کرد: دلیل اینکه ایرانی‌ها از داستان در ایجاد بازی‌های ویدئویی استفاده نمی‌کنند آن است که ایرانی‌ها بیشتر در حوزه بازی‌های موبایلی فعالیت دارند و ساختار این بازی‌ها به‌گونه‌ای است که فضای لازم برای قصه‌گویی در آن فراهم نیست و مخاطبان آن علاقه‌ای ندارند که درگیر قصه بازی شوند. بیشتر آنها در مترو و اتوبوس از بازی‌های موبایلی استفاده می‌کنند تا چند دقیقه‌ای سرگرم شوند. از هر 10 بازی موبایلی یک بازی دارای قصه است. البته بازی بیستون در ایران از قصه شیرین و فرهاد استفاده کرده است.
این کارشناس بازی‌های ویدئویی درباره اینکه چه زمانی قرار است برای دیگر پلتفرم‌ها مانند ps4 بازی‌سازی کنیم گفت: بازی‌سازی برای دیگر پلتفرم‌ها نیاز به نیروی متخصص دارد و این امر حداقل 10 سال زمان می‌برد. همچنین باید استودیوی مجهز و سرمایه کافی برای آن وجود داشته باشد و تا چند سال دیگر روی بازی‌های موبایلی مانور خواهیم داد. از سوی دیگر برای خرید موتورهای بازی‌سازی با تحریم مواجه هستیم و این امر شرایط را مشکل‌تر کرده است.
او درباره ظرفیت اقتصادی بازی‌های ویدئویی و موبایلی در ایران بیان کرد: حدود 28 میلیون گیمر (مخاطبان بازی‌های ویدئویی) داریم که بسیاری از آنها حاضرند برای بازی‌های موبایلی و ویدئویی هزینه کنند. با این وجود نمی‌توان آینده این صنعت را پیش‌بینی کرد چراکه بازی‌هایی که شش ماه قبل 200 هزار تومان هزینه داشتند اکنون حدود 800 هزار تومان هزینه دارند و با این شرایط اقتصادی کشور پیش‌بینی آینده بسیار مشکل است.
به گفته وفانژاد امسال آماری از میزان درآمدزایی بازی‌های موبایلی ایرانی منتشر نشده اما آمار درآمدزایی صنعت بازی‌های ویدئویی در سال 96 بیانگر اهمیت اقتصادی این صنعت است. او گفت: در سال 96، بازی‌های موبایلی ایرانی 9/41 میلیارد تومان و بازی‌های موبایلی بین‌المللی 6/187 میلیارد تومان درآمدزایی داشته‌اند. با اینکه آماری از درآمدزایی این صنعت در سال‌جاری منتشر نشده اما روشن است که امسال نیز با رشد این صنعت مواجه بوده‌ایم.
سایر اخبار این روزنامه
رایزنی‌های عراقچی در رم برای مقابله با تحریم‌ها
قطعنامه وضعیت حقوق بشر ایران با اهداف سیاسی تصویب شده و مردود است
قطعنامه وضعیت حقوق بشر ایران با اهداف سیاسی تصویب شده و مردود است
برای توسعه تولید رانت را جدی بگیرید
پیش‌بینی کارشناسان از تاثیر کاهش قیمت ارز بر بازار مسکن؛
صنعت بازی‌های موبایلی ایران در تنگنا
دلار عقب‌نشینی کرد
مهدی تاج چگونه در فدراسیون فوتبال ماند
حرف‌های معمولی ظریف!
برزخ اقتصادی
اکونومیست شرایط بازار رقابتی در جهان را بررسی می‌کند
خانم نخست‌وزیر در منگنه
معادن، ظرفیت کم‌نظیر و مغفول مانده در کشور
به بهانه انتخاب شهردار تهران
فرصت مناسب برای ایران
تاوان سنگین یک «رای»
فایننشال‌تایمز مطرح کرد
برنده ماجرای خاشقجی ؟
