دو نگاه به سفر وزیر خارجه انگلیس به ایران

عبدالرضا فرجی‌راد*‪-‬ سفر مقامات عالی‌رتبه کشورها اغلب بر اساس برنامه‌ریزی‌های از پیش تعیین شده و مدون صورت می‌گیرد درحالی که ورود وزیر خارجه انگلستان به ایران غیرمنتظره می‌نماید و خود به تنهایی موضوعی قابل تامل و بررسی است‌. از همین رو این رویداد غیرمنتظره را باید بر اساس گمانه‌زنی‌ها مورد بررسی قرار داد، هرچند تاکنون هیچ خبر روشنی درباره جزئیات این سفر اعلام نشده است.
اولین نکته‌ای که در این سفر و نشست با وزیر امور خارجه و دبیر شورای‌عالی امنیت ملی کشورمان، گمانه‌زنی‌ها و پیش‌بینی‌ها را به خود متمرکز می‌کند در ارتباط با نازنین زاغری و تصمیمات مربوط به اوست‌. البته پیش از این نیز بوریس جانسون پیشنهاداتی را پیرامون این موضوع با مسوولان مطرح کرده بود‌. بر همین اساس امکان مذاکره ‌هانت درباره زاغری بسیار جدی است‌.
از دیگر سو انگلیس در حال حاضر به دلیل خروج از اتحادیه اروپا شرایط خاصی دارد و به نظر می‌رسد نخستین گام‌های حرکت به سمت ارتباط با دیگر کشورها از جمله ایران را در این سفر برمی‌دارد‌. ادامه ارتباط سیاسی و مخصوصا تجاری انگلیس خارج از چارچوب قوانین اتحادیه اروپا موضوع مهمی است که بر اساس آن امکان تجارت و ارتباط موثرتر با ایران نیز وجود دارد‌. شرایط فعلی به‌گونه‌ای است که به نظر می‌رسد انگلستان وارد مکانیسمی شده است تا با ارائه راهکارهای عمل‌گرایانه مسیری را طی کند تا تغییرات با بیشترین سرعت و بهترین عملکرد پیش رود‌. از همین رو دور از ذهن نیست که هدف این سفر توضیح و شرح مکانیسم اقتصادی انگلیس در روابط دوجانبه باشد.
احتمال قابل بررسی اما ضعیف دیگر به ارتباط نزدیک و اتحاد انگلستان با آمریکا برمی‌گردد‌. بر همین اساس احتمال این موضوع وجود دارد که جرمی ‌هانت حامل پیام‌هایی پیرو مسائل ایران و آمریکا باشد‌. حال از آنجا که آمریکا بر تحریم‌های خود علیه ایران پافشاری و بر موضع رفتار سیاسی خود اصرار دارد، دور از ذهن است که این پیام به طور مستقیم از سوی آمریکا باشد‌. بنابراین انگلستان خود ابتکار عمل به خرج داده که بر اساس آن به عنوان واسطه پیشنهاداتی برای بهبود شرایط دیپلماتیک به هر دو کشور ارائه دهد‌.


موقعیت ویژه یمن نیز در حال حاضر مورد تامل است‌. شرایط این کشور بسیار حساس شده و از سوی دیگر عملکرد عربستان پیرامون قتل جمال خاشقجی نه تنها افکار عمومی بلکه پارلمان انگلیس را تحریک کرده و شاهد واکنش‌هایی در این باره هستیم‌. توجه لندن به این شرایط و همچنین نقش ایران در روند نهایی مدیریت این چالش‌ها، موجب آن خواهد شد تا انگلیس وارد گفت‌وگو با ایران شود‌. حال با توجه به اینکه عربستان و همچنین حوثی‌ها در یمن اعلام آتش‌بس کرده‌اند بدیهی است که انگلیس در این باره گفت‌وگو و مذاکراتی با ایران در راستای سرعت بخشیدن به بهبود موقعیت منطقه انجام دهد.
*کارشناس ژئوپلیتیک