بی‌توجهی به حقوق و امکانات معلولان در بودجه 98 کشور

ریحانه جولایی- خیابان‌های غیراستاندارد، کشوری که مردمش کمترین توجهی را به معلولان ندارند و مسوولانی که کوچکترین اهمیتی به آنها نمی‌دهند و در این میان این قشر مظلوم و بی‌‌صدا هر چه دارند از موسسات خیریه و مردم‌نهاد به دست آورده‌اند‌. به گفته یکی از اعضای فراکسیون حمایت از حقوق معلولان در مجلس شورای اسلامی در ایران بین 12 تا 14 درصد افراد جامعه دارای معلولیت هستند که این آمار بسیار تکان‌دهنده است و باید گفت که جمهوری اسلامی ایران جز 10 کشور نخست دنیا به لحاظ تعداد بسیار معلول است‌. به گزارش خبرگزاری خانه ملت و براساس آمار ارائه شده از سوی بهزیستی، در حال حاضر یک میلیون و 286هزار و 829 نفر تحت پوشش بهزیستی هستند؛ بنابراین حمایت بودجه‌ای، مدیریتی و اختصاص برنامه‌های مدون و راهبردی برای حل مشکلات معلولان ضروری به نظر می‌رسد‌.
معلولان در سال 98 بودجه‌ای دریافت نمی‌کنند
حالا چند روزی است که خبری منتشر شده است که ظاهرا سازمان برنامه‌وبودجه اعتباری برای اجرای «قانون حمایت از حقوق معلولان» در لایحه بودجه ۹۸ پیش‌بینی نکرده و بر همین اساس بسیاری از فعالین حقوق معلولان نسبت به این خبر واکنش نشان داده‌اند‌. در پی این موضوع سازمان‌های مردم‌‌نهاد، تشکل‌ها و گروه‌های معلولان سراسر کشور با انتشار بیانیه‌‌ای به اختصاص ندادن و پیش‌‌بینی ‌نکردن اعتبارات اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان در لایحه بودجه‌ سال ۱۳۹۸ اعتراض کردند‌.
این بیانیه که به امضای ۵۰ تشکل مرتبط با امور معلولان کشور رسیده، با انتقاد شدید نسبت به رویه سازمان برنامه‌وبودجه، خواستار تجدیدنظر در پیش‌‌بینی بودجه و پذیرش پیش‌‌بینی اعتبارات سال آینده در حوزه معلولان و دستگاه‌های متولی، به ویژه سازمان بهزیستی کشور شده است‌.


هنوز زمان زیادی از گفت‌‌وگو بر سر لزوم تصویب قانون حمایت از حقوق معلولان نمی‌گذرد که حالا شاهد افول آن هستیم‌. این تلاش‌ها که در جهت حفظ و حمایت از حقوق از دست رفته معلولان از دهه‌ ۸۰ آغاز شد، پس از تلاش زیاد در ۲۰ اسفند ماه ۹۶ به تصویب مجلس شورای اسلامی ‌رسید و در ۸ اردیبهشت امسال جهت اجرا به سازمان بهزیستی کشور ابلاغ شد‌. در این میان، سازمان بهزیستی نیز بودجه‌ای بالغ بر ۱۲۵ هزار میلیارد ریال برای اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان پیش‌بینی کرد و به سازمان برنامه‌ و بودجه فرستاد؛ اما این پیش‌بینی با بی‌توجهی کارشناسان این سازمان روبه‌‌رو شد تا آنجا که برپایه لایحه‌ تدوین ‌شده برای بودجه‌ سال ۹۸، کارشناسان سازمان برنامه و بودجه، تنها ۱۲ درصد بر بودجه سازمان بهزیستی کشور، همچون سال‌های گذشته، اضافه کرده‌اند‌. در واقع با این اقدام سازمان برنامه‌ و بودجه، مطالبات حداقلی یک میلیون و ۵۰۰ هزار فرد دارای معلولیت و خانواده‌‌های آنان نادیده گرفته شد‌. حالا اما عمر کوتاه این قانون به سر رسیده و انگار قرار نیست بودجه‌ای در جهت حمایت، به معلولان تعلق بگیرد‌.
از ابتدا بودجه‌ای در نظر گرفته نشده بود
در همین رابطه با مدیر کمپین پیگیری حقوق افراد دارای معلولیت گفت‌وگو کردیم‌. او با اشاره به اینکه از ابتدا بودجه‌ای برای معلولان در نظر گرفته نشده بود که حالا بخواهد حذف شود بیان کرد: هر سال برای سازمان بهزیستی بودجه‌ای تعلق می‌گیرد که به صورت سالیانه 10 تا 13 درصد به آن اضافه می‌شود‌. قانون جدید «حمایت از حقوق معلولان» در اواخر سال 96 تصویب و در اردیبهشت سال 97 ابلاغ شد و این به معناست که در سال 97 هم هیچ بودجه‌ای برای آن در نظر گرفته نشد چون بعد از آغاز سال ابلاغ شد‌. به همین دلیل معلولان صبر کردند تا سازمان برنامه و بودجه برای سال 98 به این قانون بودجه‌ای اختصاص دهد که حالا هم به کل قضیه منتفی شده است‌.
بهروز مروتی در ادامه به «جهان صنعت» گفت: سازمان بهزیستی در جهت مشخص شدن اعتبارات لازم برای معلولین در اقدامی سریع اعتبارسنجی‌های لازم را انجام داد و 12 میلیارد اعتبار برای این مساله در نظر گرفت که این موضوع در نظر گرفته نشد و طبق سنوات گذشته و بدون در نظر گرفتن اعتبارسنجی دوباره 12 درصد مثل هر سال به بودجه بهزیستی اضافه شد‌. با این شرایط ما مجدد به 14 سال پیش بازگشتیم و تمام تلاش‌هایی که در این چند سال انجام دادیم بی‌نتیجه ماند‌.
کسی به داد معلولان نمی‌رسد
مروتی با اشاره به این نکته که در ایران هیچ جایگزینی برای کمک به معلولان نداریم و با توجه به شرایط جامعه این افراد بیش از پیش به کمک‌های مالی نیاز دارند خاطرنشان کرد: شرایط امروز معلولان خوب نیست‌. مشکلات بهداشتی و دارویی که دارند بیش از قبل خود را نشان داده و تورم و گرانی‌های اخیر هم مزید بر علت می‌شود و بار بیشتری را بر دوش آنها و خانواده‌هایشان می‌گذارد و در ضمن هیچ نهادی هم نیست تا از این افراد حمایت‌های لازم را به عمل آورد‌. قراری که سازمان برنامه و بودجه با بهزیستی گذاشته بود مبنی بر اینکه برای تسهیل امور معلولان در صورت فروش نفت 200 میلیارد تومان به بهزیستی تعلق گیرد هم عملی نشد‌.
مروتی در بخش دیگری از صحبت‌هایش از سرخوردگی و تبعاتی که اختصاص ندادن بودجه برای معلولان باعث آن شده گفت: بعد از این موضوع با وزیر بهداشت مکاتبه و دیدارهایی داشتیم چرا که برخی ماده‌های قانونی در رابطه با قانون حمایت از حقوق معلولان به ایشان مربوط می‌شد که ایشان به ما قول دادند بودجه‌ای برای بیمه سلامت معلولان در نظر بگیرند و تمام این مکاتبات با سند و مدرک موجود است اما اولین تبعاتی که گریبانگیر معلولان می‌شود سرخوردگی مضاعف است‌. بسیاری از این افراد در زمینه‌های اجتماعی فعالیتی نداشتند و ما توانستیم آنها از کنج خلوت خودشان بیرون بکشیم تا فعالیت‌های اجتماعی داشته باشند و آنها را امیدوار کردیم که به حقوق دیده نشده‌شان می‌رسند، آنها چند سال برای این حق و حقوق تلاش کردند و حالا بیش از قبل سرخورده و سرکوب شده‌اند‌. آن عده‌ای هم که در فعالیت‌های اجتماعی مشارکت داشتند و اعتماد به نفس بیشتری داشتند هم دچار یاس شده‌اند و در صحبت‌هایشان مشهود است که امید خود را از دست داده‌اند چرا که معلول بودن در جامعه ما یعنی عدم بهره‌مندی از امکانات‌. معلولان مشکلات زیادی دارند و در سطح شهر دیده نمی‌شوند‌. برای مثال هنوز در سطح شهر با مشکل رو‌به‌رو هستیم‌. هنوز ایستگاه مترو یا اتوبوسی که شرایط معلولان را در نظر گرفته باشند وجود ندارد‌. نرخ بیکاری در معلولان بسیار بالاست و برای کوچک‌ترین نیازهایشان از جمله عصا، ویلچیر یا سمعک آن هم با کیفیت پایین باید ماه‌ها و حتی سال‌ها در نوبت باشند‌. بیماری‌هایی که برای معلولان پیش می‌آید سخت‌تر است و همین معلول بودند هم شرایط را برایشان سخت‌تر می‌کند‌.
اعتراضات سراسری در صورت لزوم
این فعال حقوق معلولان با تاکید بر اینکه بعد از خبر تعلق نگرفتن بودجه به معلولین بیانیه‌ای را با حضور سایر فعالین این حوزه امضا و تقدیم ریاست مجلس و فراکسیون برنامه و بودجه کرده‌اند اظهار کرد: اگر جوابی از سوی مسوولان و نمایندگان مجلس دریافت نکنیم، اعتراضات سراسری را حق خود می‌دانیم و بر آن پافشاری می‌کنیم تا حق خود را بگیریم‌. ما در کشوری زندگی می‌کنیم که کمترین اهمیتی به معلولان داده نمی‌شود و هیچ آماری هم از تعداد معلولان نداریم‌.
در انتها لازم به ذکر است ایران کشوری است که تعداد بالایی معلول دارد و هر روز بر تعداد آنها اضافه می‌شود‌. بر اساس اطلاعات داده شده سالانه 60 تا 100 هزار نفر بر اثر تصادفات جاده‌ای به جمعیت معلولان می‌پیوندند و هر سال 30 هزار کودک معلول به دنیا می‌آیند‌. از طرف دیگر کشور ما جزو کشورهایی است که تعداد بالایی سالمند دارد و 10 درصد از جمعیت کل کشور را سالمندان تشکیل می‌دهند، به همین علت رسیدگی و پیگیری موضوعات مربوط به معلولان و هموار کردن مسیر زندگی برای آنها بسیا مهم و حیاتی به‌شمار می‌رود‌.