حاشیه‌های طرح موضوع کاندیداتوری زنان در انتخابات ریاست جمهوری زنان در راه پاستور

گروه سیاسی - بهاران آزادی: با نگاهی به تاریخ کشورهای جهان طی سال‌های اخیر، شاهد حضور بانوان نه تنها به عنوان فعالانی اجتماعی که به عنوان رهبران سیاسی بوده‌ایم؛ از سیریماو بندارا نایکه، اولین زن سیاستمدار دنیای مدرن و نخست‌وزیر سریلانکا گرفته تا ایندیرا گاندی و بی‌نظیربوتو؛ این روزها هم آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و ترزا می نخست‌وزیر بریتانیا سیاست این کشورها را تعیین می‌کنند. این در حالی است که اخیرا سخن از انتخاب یک زن به سمت دبیرکلی سازمان ملل متحد به میان آمده بود. در آمریکا نیز هیلاری کلینتون این شانس را داشت که به عنوان اولین رییس‌جمهوری زن این کشور انتخاب شود، اما رقابت را به دونالد ترامپ پرحاشیه باخت. در جمهوری اسلامی ایران اما شرایط به گونه دیگر در جریان است؛ تا به امروز هیچ زنی نتوانسته به سمتی مانند ریاست جمهوری و کمتری بانویی توانسته به سمتی همچون وزارت نائل آید. اگرچه که طی سال‌های اخیر بارها بحث حضور زنان در انتخابات ریاست جمهوری مطرح شده اما هر بار از یک سو زنان شاخص دنیای سیاست با علم به تفسیر خاص از قانون درباره حضور زنان در این انتخابات ثبت‌نام نکرده‌اند و دیگران نیز با ردصلاحیت روبه‌رو شده اند. انتخابات مجلس دهم و رکوردشکنی تعداد بانوان راه یافته به مجلس شورای اسلامی اما تلنگری بود تا شورای نگهبان با بررسی مجدد ویژگی ‌کاندیداهای ریاست جمهوری در قانون اساسی به بازنگری در تعبیر «رجل سیاسی» بپردازد؛ این که رجل سیاسی نشانی از جنسیت است یا تعریف از هر فردی که فارغ از جنسیت فعالیت سیاسی انجام می‌دهد؟ به هر ترتیب حضور زنان در صحنه‌های سیاسی در کشور ما تاکنون واکنش و حرف و حدیث‌های بسیاری را به دنبال داشته است؛ در شرایطی که برخی سیاسیون مخالف صددرصدی حضور زنان در سیاست هستند، به نظر می‌رسد که برخی از احزاب تمایل به معرفی کاندیدای زن دارند. سوال این جا است که با توجه به اینکه تاکنون امکان دستیابی بانوان به پست‌های مدیریتی رده بالای کشور بسیار کم‌رنگ بوده است، اگر امکان حضور آنها در انتخابات ریاست جمهوری محقق شود، چه تعداد از زنان رزومه مناسب حضور در عرصه رقابت را دارند؟ همچنین حضور زنان تا چه اندازه اقبال عمومی را به همراه دارد؟ آیا وجه مردسالارانه جامعه باعث می‌شود که زنان در این عرصه توانمند دانسته نشده و رای نیاورند یا جذابیت‌های کاندیداتوری یک زن فارغ از توانمندی‌هایش به رای‌آوری او کمک کند و یا به طور کلی به کاندیداهای فارغ از جنسیت‌شان نگاه می‌شود؟ در مقابل فرمایشات حضرت امام نایستیم محمود میرلوحی، عضو شورایعالی سیاستگذاری انتخاباتی اصلاح‌طلبان در گفت‌و‌گو با «ابتکار» براین امر تاکید می‌کند که از منظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و براساس گفته مسئولانی که خبرگان قانون اساسی را تشکیل داده‌اند، حضور بانوان در فعالیت‌های سیاسی و منصب‌های مدیریت بلامانع است؛ به ویژه مرحوم شهید بهشتی با گنجاندن کلمه رجال و بیان اینکه رجال اعم از زن و مرد است و صرفا اخص به فرد مذکر نیست، حل مسئله کرد. میرلوحی با انتقاد از مواضع شورای نگهبان طی سال‌های اخیر عنوان کرد: ملاحظه می‌کنیم که بعد از سالیانی هنوز فرد یا نهادی از جمله شورای نگهبان که مواضع اخیرش بسیار محافظه‌کارانه بوده، نتوانسته و نگفته‌اند که منعی برای حضور زنان وجود دارد. او اما درادامه به قوانین نانوشته در کشور اشاره دارد؛ قوانینی که گاهی اوقات از قوانین نوشته هم موثرتر عمل می‌کنند. به اعتقاد او بانوان خود نیز طی دوره‌های اخیر به جد به مبارزه با قوانین مردسالار برنخاسته و به احقاق حقوق خود در فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی نپرداخته‌اند. میرلوحی از سویی دیگر با بیان اینکه کشورهای جهان هم به اندازه کافی این مسئله را شفاف نکرده‌اند، خاطرنشان کرد: در میان 200 کشور دنیا، نهایتا در 10 کشور همچون آلمان و کرواسی یا بریتانیا زنان مناصب مهم دارند. بنابراین باید گفت کماکان بالای 95 سران کشورها مرد هستند؛ از ترکیب دولت گرفته تا پارلمان، ریاست جمهوری و نخست‌وزیری کابینه، اگرچه که دولت‌هایی مانند اتریش و کانادا به تازگی درصدد افزایش سهم بانوان در سیاست برآمده‌اند. میرلوحی همچنین اراده جهانی در افزایش سهم سیاسی و اجتماعی بانوان را گامی موثر در این زمینه می‌داند، آن هم در صورتی که زنان در این جنبش مشارکت حداکثری داشته باشند. این فعال اصلاح‌طلب با ابراز خرسندی از اینکه زنان در مسابقه‌ای نفس‌گیر با مردان به خصوص در عرصه دانش و فناوری و اطلاع از مسائل روز و در حوزه‌های اقتصادی حضور پیدا کرده‌اند، عنوان کرد: اگر بخواهیم از جنبه مذهبی بررسی کنیم، تا به امروز مسئولان مربوطه منع حضور بانوان در مناصب برجسته کشوری را اثبات نکرده‌اند و قانون اساسی کشور نیز این امر را تایید می‌کند. میرلوحی در این میان به سخنان حضرت امام نیز اشاره کرد: حضرت امام(ره) فرمودند که در فقه، باید به زمان و مکان توجه کرد، این یعنی اگر منعی هم باشد با توجه به واقعیت امروز و اقتضاء کشور، زنان سهم جدی در مسائل کشور دارند و امروز اگر وضعیت به همین شکل پیش برود انگار که در مقابل نظر، روش و بیان امام ایستاده‌ایم، درنتیجه باید برایش راه حلی پیدا کنیم. عضو شورایعالی سیاستگذاری انتخاباتی اصلاح‌طلبان معتقد است که اگرچه کشورهای غربی نیز تا سال‌های نه چندان دور به زنان خود حق حضور در فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی را نداده‌اند اما جمهوری اسلامی ایران نباید همچو گذشته آنها برخورد کند؛ پس بهتر است به زودی برای حل این مسئله تدبیر جدی کرده و راه را هموار کنیم؛ این یک ضرورت است و کشور ما نیز مانند دیگر کشورها روند تحول را به سرعت طی خواهد کرد. رجل سیاسی؛ نگاهی نوعی نه فردی محمدعلی نجفی توانا، تحلیلگر سیاسی نیز با بیان اینکه انتخابات، از مباحث مهم جوامع متمدن امروزی و تجلی مردم سالاری تلقی می‌شود و با اشاره به صراحت قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و همچنین اسناد بین‌المللی که ایران بدان ملحق شده، براین باور است که مسئولان کشورهای جهان از جمله کشور ما مدعی و منادی رعایت حقوق بشر وعدم تبعیض در بحث حقوق شهروندی هستند؛ در نتیجه این امر، اصول حقوق شهروندی که مجموعا تساوی و برابری در حقوق صرفنظر از جنسیت، نژاد، مذهب و قومیت را پذیرفته‌ایم که به گفته او، نمونه اخیر آن رونمایی از منشور حقوق شهروندی است؛ طلایه رعایت عمیق‌تر و بهینه‌تر حقوق شهروندی در کشور. نجفی‌توانا با استناد به متن مذاکرات تسهیل‌کنندگان قانون اساسی خاطرنشان کرد: با مراجعه به تغییر کلمه «مرد» در زمان تصویب قانون اساسی به رجل و عنایت به این مطلب که رجل به عنوان یک مطلوب حامل مفهوم جنسیت نیست، باید گفت که این واژه نشانی از بیان نوعی است و نه شخصی، درنتیجه بیشتر فرد از آن متبادر به ذهن می‌شود تا مرد. نجفی توانا به عنوان یک حقوقدان به بررسی حقوقی شرکت زنان در انتخابات پرداخته و عنوان کرد که در آخرین بررسی‌های انجام شده و اظهارنظر حقوقدانان به نظر می‌رسد که بحث شرکت زنان در انتخابات ریاست‌جمهوری با عدالت،پیام قانون اساسی و با منطق حقوق شهروندی هماهنگ‌تر باشد. او در پاسخ به این سوال که درصورت بسترسازی جهت حضور زنان به عنوان نامزدی تصدی مقام ریاست جمهوری، اقبال عمومی مردم به زنان چگونه خواهد بود، گفت: در انتخابات، نامزد پذیرش یک سمت با ارائه برنامه‌ها، سوابق و با توجه به حمایت‌های جناحی، خود را در معرض انتخاب قرار می‌دهد. این تحلیلگر سیاسی براین باور است که با عنایت به علاقه و مشارکت اجتماعی زنان در سال‌های اخیر به ویژه در بحث تحصیلات عالی و حضور آنان در مجلس و دولت، این امیدواری ایجاد شده که زنان با رهیافتی جدید و با رویکردی متفاوت از گذشته، فرصت را مغتنم شمرده و قصد دارند دوشادوش مردان در اداره کشور مشارکت داشته باشند. نجفی توانا در پایان مشارکت زنان را نه من باب حمایت از نگاه فمینیستی، بلکه به عنوان نیمی از مردم کشور و با توجه به هوش و تحصیلات بالا، عاملی در بسترسازی می‌داند که انرژی، توان ظرفیت و قابلیت مدیریت در بخش زنان را به تجلی عملی در می‌آورد و نهایت اینکه در انتخابات ارائه این برنامه‌ها و حضور فعال مجموعا می‌توانند شانس حضور و پیروزی بانوان را در فرایند انتخابات فعلی یا بعدی فراهم اورد.