هراس آمریکا از افزایش قیمت نفت

حدود دو ماه و نیم از اعمال تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران می‌گذرد. اکنون زمان مناسبی برای ارزیابی این موضوع است که تحریم‌ها چه تأثیری بر تولید و صادرات نفت ایران داشته است. مسأله مهم دیگر این است که آیا آمریکا معافیت‌های صادرشده از تحریم‌های نفتی ایران را تمدید می‌کند یا خیر؟به گزارش مردم سالاری آنلاین، آمارهای موسسه «تانکر ترکرز» که اطلاعات مربوط به حرکت نفتکش‌ها را پایش می‌کند، نشان می‌دهد که صادرات نفت ایران در ماه گذشته میلادی (ماه دسامبر) به یک میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است.زمانی که در ماه می ۲۰۱۸، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرد که این کشور از برجام خارج می‌شود، صادرات نفت ایران بیش از دو میلیون و پانصد هزار بشکه در روز بود. بنابراین، در آخرین ماه سال ۲۰۱۸، صادرات نفت ایران نسبت به بهار امسال، حدود ۶۰ درصد کاهش یافته است. این میزان از کاهش صادرات، رقم قابل توجهی محسوب می‌شود.تحریم‌های آمریکا بر تولید نفت ایران نیز تأثیر جدی داشته‌اند. آخرین گزارش ماهانه اوپک که روز گذشته منتشر شد نشان می‌دهد که ایران به جایگاه پنجمین کشور تولیدکننده نفت در سازمان اوپک سقوط کرده است. پیش از خروج آمریکا از برجام، ایران پس از عربستان سعودی و عراق، سومین تولیدکننده نفت در اوپک بود. در ماه گذشته میلادی، امارات متحده عربی و کویت نیز بیش از ایران نفت تولید کرده‌اند و جایگاه ایران در میان بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت در اوپک، تنزل یافته است. طبق گزارش منابع ثانویه اوپک، میزان تولید نفت خام ایران در ماه دسامبر، دو میلیون و ۷۶۹ هزار بشکه در روز بوده است. پیش از اعلام خروج آمریکا از برجام، میزان تولید نفت خام ایران بیش از سه میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز بود. بنابراین، تولید نفت ایران در اثر تحریم‌های آمریکا، بیش از یک میلیون بشکه در روز کاهش یافته است.
آیا آمریکا معافیت‌ها از تحریم‌های نفتی ایران را تمدید می‌کند؟
پس از اعلام خروج آمریکا از برجام در ماه می ۲۰۱۸، قیمت نفت در بازارهای جهانی رو به افزایش گذاشت تا این که در اوایل اکتبر، قیمت نفت برنت به بشکه‌ای ۸۶ دلار رسید. این بالاترین قیمت نفت در چهار سال اخیر بود.دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا که به دلایل سیاسی، کاهش قیمت نفت و قیمت‌های پایین بنزین در آمریکا را برای خود یک مزیت می‌داند، تحت تأثیر افزایش قیمت نفت در آن زمان موافقت کرد که به هشت کشور معافیت از اجرای تحریم‌های نفتی ایران، اعطا کند. این هشت کشور عبارتند از هند، چین، کره جنوبی، ژاپن، ترکیه، ایتالیا، یونان و تایوان.معافیت‌ها از تحریم‌های نفتی ایران شش ماهه است و در اردیبهشت سال ۹۸ به پایان می‌رسد. سوال این است که آیا آمریکا این معافیت‌ها را تمدید می‌کند یا خیر.خبرگزاری رویترز (جمعه ۲۸ دی‌ماه) به نقل از تحلیل‌گران بازار نفت گزارش داد که احتمالاً آمریکا در اردیبهشت ماه سال آینده، معافیت‌ها از تحریم‌های نفتی را برای چند کشور تمدید و برای چند کشور دیگر لغو کند. این برآورد، با واقعیت و همچنین با سخنان برایان هوک، نماینده ویژه وزارت امور خارجه آمریکا در امور ایران، همخوانی دارد.ایتالیا، یونان و تایوان به گفته وال استریت ژورنال، علی‌رغم دریافت معافیت‌های تحریمی، خرید نفت از ایران را متوقف کرده‌اند. پیش از تحریم‌ها، تایوان میزان اندکی نفت، ۱۶ هزار بشکه در روز، از ایران می‌خرید؛ میزان خرید نفت یونان و ایتالیا نیز از ایران جمعاً ۳۰۰ هزار بشکه در روز بود. برایان هوک هم گفته سه کشور دارای معافیت، خرید نفت از ایران را متوقف کرده‌اند، ولی نامی از این سه کشور نبرده است.گزارش رویترز نشان می‌دهد که در اردیبهشت سال آینده معافیت تحریمی ۵ کشور کره جنوبی، ژاپن، چین، هند و ترکیه تمدید خواهد شد و معافیت سه کشور تایوان، یونان و ایتالیا، لغو خواهد شد. اگر تمدید معافیت‌ها مطابق این برآورد باشد، سقف صادرات نفت خام ایران، در حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه در روز خواهد بود.یک عامل تعیین‌کننده در تصمیم‌گیری آمریکا در مورد معافیت‌ها، قیمت نفت در بازار جهانی است. پس از این‌که آمریکا هشت کشور را در ماه نوامبر از تحریم‌های نفتی معاف کرد، روند قیمت معکوس شد و حتی قیمت نفت در اواخر سال ۲۰۱۸، به زیر ۵۰ دلار به ازای هر بشکه هم رسید. در کنار صدور معافیت‌ها از تحریم‌های نفتی ایران، افزایش تولید نفت شیل آمریکا نیز عاملی بود که باعث کاهش قیمت نفت شد.قیمت نفت خام برنت در حال حاضر در حدود ۶۰ دلار به ازای هر بشکه تثبیت شده است. در صورتی که در اثر افزایش تولید نفت آمریکا، قیمت نفت کاهش بیشتری یابد آمریکا وسوسه خواهد شد تا بر فشارها برای کاهش بیشتر تولید نفت خام ایران بیافزاید. با این حال، آمریکا نمی‌تواند مانع از واردات نفت ایران توسط کشورهایی نظیر چین و هند شود و این بدان معناست که سناریوی به صفر رساندن صادرات نفت ایران محقق نخواهد شد، اما ممکن است آمریکا بر برخی از کشورها نظیر کره جنوبی، ژاپن و ترکیه فشار بیاورد تا واردات نفت خود از ایران را بیشتر کاهش دهند.
در حوزه صادرات نفتی مشکل داریم
رییس سازمان برنامه و بودجه به مشکلاتی که کشور با تحریم‌ها دست و پنجه نرم می‌کند اشاره کرد و گفت: در حوزه صادرات نفتی به شدت دچار مشکل هستیم به گونه ای که از ۲ میلیون و ۴۱۰ هزار بشکه نفت که برای هر روز در سال ۱۳۹۷ که ۴۷ میلیارد دلار درآمد نفتی در بودجه سال جاری پیش بینی شده بود؛ در حاضر به شدت فاصله گرفته ایم.به گزارش ایسنا، محمدباقر نوبخت شامگاه پنجشنبه ۲۷ دی‌ماه در آخرین برنامه سفر خود به جنوب استان کرمان و در ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی (ویژه جنوب استان) از مشکلاتی که کشور با تحریم‌ها دست و پنجه نرم می‌کند، سخن به میان آورد و عنوان کرد: در حوزه صادرات نفتی به شدت دچار مشکل هستیم به گونه ای که از ۲ میلیون و ۴۱۰ هزار بشکه نفت که برای هر روز در سال ۱۳۹۷ که ۴۷ میلیارد دلار درآمد نفتی در بودجه سال جاری پیش بینی شده بود؛ در حاضر به شدت فاصله گرفته‌ایم و فقط توانسته‌ایم در سال جاری ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه نفت صادر کنیم که نه تنها با مشکل مقدار کم فروش نفت مواجه‌ایم بلکه امکان انتقال ارز حاصل از فروش نفت به داخل کشور را نیز نداشته یا به سختی انجام می شود.معاون رئیس جمهوری به تبیین تحریم های هواپیمایی کشور و مشکلاتی که هواپیماهای ما با این موضوع دارند، پرداخت و بیان کرد: برای صادرات نفت مجبوریم که از کشتی استفاده کنیم، اما کشتیرانی ما نیز تحریم است این در حالی است اگر کشتی نیز برای صادرات نفت پیدا کنیم باید کشتی را بیمه کنیم اما بیمه‌های ما نیز تحریم هستند.وی تحریم های دشمن را بسیار بی رحمانه دانست و بیان کرد:  ۴۲۰۰ میلیارد تومان یارانه پرداخت کردیم و امروز متوجه شدم که درآمد برخی از خانوارها از این محل تامین می‌شود لذا به پرداخت این یارانه به مردم افتخار می کنم.نوبخت با ابراز امیدواری از اینکه با مدیریت از این گردنه سخت عبور خواهیم کرد، خطاب به مسئولین گفت: آیا این سختی که امروز کشور دچار آن است به علت سوء مدیریت ماست یا بی خردی و بی‌رحمی دشمن است؟ شاهدیم که ترامپ مشکلاتی برای کشور خود ایجاد کرده است و دولت آمریکا تعطیل شده است، بنابراین ما مقصر نیستیم همچنین از سال ۱۳۹۲ همه تلاش ما براین بود که همه زنجیره‌هایی که از تحریم ها به پای ملت ایران قفل شده بود؛ را رفع کنیم اما امروز با این پدیده شوم آمریکایی (ترامپ) مواجه شدیم. وی خاطر نشان کرد: امروز به یکسری مصارف ضروری نیاز داریم که مجبوریم آنها را از خارج از کشور وارد کنیم این درحالی است که صادرات نفت ما محدود شده، لذا انتظار داریم از صادر کنندگان و تولیدکنندگان در کنار ما باشند تا این اوضاع سخت نامتعارفی که در تاریخ کشور بی سابقه بود را به سلامت بگذرانیم.رئیس سازمان برنامه بودجه کشور ادامه داد: متاسفانه در شرایط سختی از لحاظ بین‌المللی قرار گرفته‌ایم به طوری که حتی شاهد هستیم تا با فردی مذاکره می‌کنیم به طوری که اگر امشب صحبت کنیم دشمنان آنها را فردایش تهدید می‌کنند و او را از همکاری با ما منصرف می کنند.وی در پایان خطاب به بخش خصوصی گفت: از بخش خصوصی می خواهیم که ارز خود را در چرخه اقتصادی ملی بیاورند.