روزنامه ابتکار
1397/11/10
اگر زمین گرم میشود، پس چرا هوا سردتر شده؟ «زمستان سرد» در زمین گرم
زهرا داستانیتغییرات آب و هوایی باعث افزایش دمای سیاره زمین شده و هم‌اکنون انسان‌ها زمستان گرم‌تری را نسبت به سال‌های گذشته تجربه کرده‌اند. زمستانی که دانشمندان معتقدند با گرم‌تر شدن زمین باید انتظار زمستانی داغ‌تر از تابستان را داشت. با این وجود اما هرچند زمستان‌ها دیگر رمقی ندارند اما روزهایی از فصل زمستان که درجه حرارت زمین به زیر صفر می‌رسد، بسیاری از مردم تعجب می‌کنند که «اگر زمین گرم‌تر میشود، پس چطور زمستان می‌تواند سردتر از گذشته باشد؟»
برای اغلب تهرانی‌ها برسر گذاشتن کلاه بافتنی، پوشیدن دست‌کش و لباس‌های پشمی همانند برفی که سال‌ها است ندیده‌اند، به یک خاطره از سال‌های دور بدل شده. خاطره‌ای که بیشتر آن را زبان قدیمی‌ترها شنیده‌اند و آن را در ذهن تجسم کرده‌اند. حالا دیگر صفت «استخوان‌سوز» کمتر به واژه «زمستان» می‌چسبد و از زبان مردم تهران شنیده نمی‌شود اما با این حال روزهایی از این زمستان گرم چنان استخوان‌سوز میشود که رکورد خود را می‌شکند. این اتفاق اما تنها مختص ایران نیست. براساس گزارشی که نیویورک تایمز منتشر کرده، در ایالت‌های غرب میانه آمریکا درجه حرارت به منفی60 درجه سانتی‌گراد رسیده، یعنی سردترین درجه‌ای که تاکنون ثبت شده است. مراکز پیش‌بینی آب و هوا اعلام کرده‌اند که در روزهای آینده انتظار می‌رود دمای هوا سردتر شود و با زمستانی استخوا‌ن‌سوزتر مواجه شوند. اتفاقی که این سوال را در ذهن پر‌رنگ‌تر می‌کند که با «گرم شدن زمین» چه چیزی در انتظار زمین است؟ پاسخ این سوال در تفاوت بین «آب و هوای محلی» و «اقلیم» است.
اقلیم به چگونگی عملکرد جو در طول مدت زمان طولانی اشاره دارد، در حالی که آب و هوا شرح آن چیزی است که در مقیاس زمانی بسیار کوتاه‌تر اتفاق می‌افتد. به هر حال اقلیم می‌تواند مجموع دوره‌های طولانی آب و هوا باشد. به زبان ساده‌تر آب و هوا همان مقدار پولی است که امروز در جیب شما است، در حالی که اقلیم ارزش خالص پول شما است. بنابراین یک فرد میلیاردری که یک روز کیف پول خود را فراموش کرده فقیر نیست و فقیری هم که به طور ناگهانی چند صد دلار به دست آورده و آن را خرج می‌کند، ثروتمند نیست.
حتی یک روز که دما از حد میانگین پایین‌تر است، جهان به طور کلی گرم‌تر از حد متوسط خود است. نمونه آن یک دوره از آب و هوای غیرمعمول در دسامبر 2017 است، زمانی که بخش‌هایی از ایالات متحده 15 تا 30 درجه فارنهایت سردتر از حد متوسط بود اما جهان به طور کلی حدود 0.9 درجه فارنهایت گرم‌تر از متوسط سال‌های 1979-2000 بود. در حالی که دانشمندان علوم آب و هوایی انتظار دارند جهان تا پایان قرن بیست‌و‌یکم به طور متوسط حدود 2 تا 7 درجه فارنهایت گرم‌تر شود. البته این پیش‌بینی رابطه مستقیمی با سرعت انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان دارد و با بالا یا پایین رفتن سرعت آن کاهش می‌یابد. با این حال دانشمندان اعلام کرده‌اند علی‌رغم افزایش درجه حرارت زمین اما انتظار نمی‌رود که زمستان به پایان برسد. براساس پیش‌بینی‌های دانشمندان تا پایان قرن بیست‌و‌یکم ثبت دمای پایین هنوز هم رخ می‌دهد و فقط در طول زمان نادر‌تر می‌شوند.
یک مطالعه در سال 2009 نشان می‌دهد که ایالات متحده در دهه 1950 به میزان قابل توجهی بالاترین رکورد کاهش دما را تجربه کرده است، اما در سال 2000، گرچه رکورد بالای کاهش دما را ثبت کرده اما تعداد آن در پایین‌ترین حد بوده است. هنوز هم جرقه‌ها برای کاهش شدید دما زده میشود اما آنها در کمترین زمان رخ می‌دهد.
برخی از موج سرماهای اخیر توسط سیستم آب و هوایی که گرداب قطبی نامیده می‌شوند، به وجود آمده است. شواهد نشان می‌دهد که گرداب قطبی بیشتر در خارج از قطب شمال ظاهر میشود، به این دلیل که جریان جتی جو زمین یا همان بادهای نسبتاً قوی متمرکز در یک جریان باریک در جو تغییر کرده‌اند. این تغییرات کمک می‌کند تا هوای سرد از قطب شمال عبور و به سمت جنوب حرکت کند. دانشمندان این تغییر جریان بادهای جو زمین را به «گرم شدن زمین» نسبت داده‌اند.
سیاست‌مداران تلاش می‌کنند تا از رخدادهای طبیعی که منجر به زمستان‌های سردتر شده استفاده کنند و آن را به عنوان مدرک و توجیهی برای عدم گرم شدن زمین در نظر بگیرند. دونالد ترامپ، رئیس ایالات متحده آمریکا در زمره این سیاست‌مداران است. او شک و تردید‌های خود درباره تغییرات اقلیم را بارها در توئیتر منتشر کرده و از سال 2011 بیش از 100 بار نظرات خود درباره به رسمیت نشناختن تغییرات اقلیم و گرمایش زمین را در فضای مجازی به اشتراک گذاشته است. او پیش از پیروزی در انتخابات تغییرات آب و هوایی را محکوم کرد و ادعا کرد که این ایده توسط چینی‌ها دنبال میشود.
گرمایش جهانی یا گرم شدن زمین نام پدیده‌ای است که منجر به افزایش میانگین دمای زمین و سطح اقیانوس‌ها شده‌است. طی ۱۰۰ سال گذشته، کره زمین به‌طور غیرطبیعی حدود ۰٫۷۴ درجه سلسیوس گرم‌تر شده که این موضوع دانشمندان را نگران کرده است. برخی از دانشمندان معتقدند که دهه‌های پایانی قرن بیستم، گرم‌ترین سال‌های ۴۰۰ سال اخیر بوده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که ۱۰ مورد از گرم‌ترین سال‌های جهان تنها از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۰۷ به ثبت رسیده است که این میزان در ۱۵۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است. به نظر می‌رسد فعالیت‌های صنعتی در ایجاد این مشکل بسیار موثر بوده‌اند و به گرم‌شدن کره زمین کمک می‌کنند. از سال ۱۸۸۰ اندازه‌گیری دمای هوای کره زمین آغاز شده است و تاکنون نیز ادامه دارد. پیش‌بینی میشود که تا سال ۲۰۱۴ زمین شاهد رکورد بی‌سابقه «گرم شدن» باشد. همچنین گفته میشود گرم شدن کره زمین، در سال ۲۱۰۰ باعث خشکسالی شدید، گرمای سوزان و توفان‌های وحشتناک خواهد شد. در مورد دلایل این پدیده، یک سری از تئوری‌ها بر تاثیر گازهای گلخانه‌ای بر این فرآیند مبتنی است و برخی دیگر فرآیندهایی نظیر فعالیت‌های آتشفشانی و زمین گرمایی و همچنین فعالیت‌های خورشیدی را دلیل این پدیده می‌دانند. استناد این دانشمندان برای گفته‌های خویش، وقوع دوره‌های سرد و گرم در طول مدت زمانی است که از عمر زمین می‌گذرد. به عقیده بسیاری از دانشمندان با افزایش آگاهی‌های عمومی، مصرف بهینه سوخت و انرژی، افزایش سطح فضای سبز و جلوگیری از تخریب جنگل‌ها، بازیافت مواد و استفاده از انرژی‌های جایگزین سوخت‌های فسیلی مانند باد و خورشید می‌توان این پدیده و اثرات منفی آن بر زندگی بشر را کنترل کرد. در نشست آب و هوایی کانکون مکزیک که در ماه دسامبر ۲۰۱۰ تشکیل شد ۱۹۳ کشور شرکت‌کننده تصمیم گرفتند تا صندوقی ۱۰۰ میلیارد دلاری را به منظور کمک به کشورهای در حال توسعه در مبارزه با گرمایش زمین تاسیس کنند.
سایر اخبار این روزنامه
اگر زمین گرم میشود، پس چرا هوا سردتر شده؟
«زمستان سرد» در زمین گرم
محمدرضا ستاری
چالش‌های SPV برای عبور از سد تحریم‌ها
« ابتکار» تحولات مذاکره شش روزه میان آمریکا و طالبان در قطر را بررسی می‌کند
استخوان طالبان در گلوی کابل
«ابتکار» از به خطرافتادن سلامت غذایی مردم گزارش می دهد
امنیت‌غذایی و هشدارهای بی‌نتیجه
ماجرای پیام‌های بازرگانی تلویزیون چیست؟
افزایش ۶۰۰ درصدی هزینه تبلیغات
در نشست خبری سی‌وششمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران مطرح شد
جایزه نقدی به جای سکه طلا
دادستان تهران مطرح کرد
حصر فعلاً برقرار است
صبح دیروز و براثر عارضه قلبی، دبیر کل حزب موتلفه اسلامی درگذشت
خداحافظی با مرد آرام موتلفه
معاون اول رئیس‌جمهوری:
پیام حضور هیئت ایرانی، پایان جنگ در سوریه است
نظم بازاهای داخلی از بین رفته است
آشفتگی در بازار کالاهای اساسی
خرازی:
به‌رغم وعده اروپا درمورد SPV ، باید به خودمان متکی باشیم
