روزنامه ابتکار
1397/11/14
دبیر بخش سرامیک یازدهمین جشنواره تجسمی فجر در گفت‌وگو با «ابتکار»: باید هنرمندان را به خودباوری رساند
فاطمه امینالرعایاجشنواره هنرهای تجسمی در بخش مسابقه یا همان طوبی زرین از دهم بهمن کار خود را در موسسه فرهنگی هنری صبا آغاز کرده است. قرار بود رقابت میان آثار در 10 بخش برگزار شود اما به دلیل تعداد کم آثار ارسال شده در رشته سرامیک، این بخش از حالت مسابقه‌ای خارج شد. آثار به نمایش درآمده در این بخش به صورت کیوریتوری انتخاب شدند. با مهران هوشیار، دبیر بخش سرامیک یازدهمین دوره جشنواره تجسمی فجر درباره علت این اتفاق و چند‌وچون آن گفت‌وگو کردیم که در ادامه آن را می‌خوانید.
چرا امسال تعداد آثار ارسالی در بخش سرامیک کمتر از انتظار بودند؟
این را باید از هنرمندان سرامیست بپرسیم. من علت آن را نمی‌دانم اما متاسفانه آمار آثار در بخش سرامیک در بخش فراخوان و مسابقه، در مقایسه با بخش‌های دیگر و حتی در مقایسه با سال‌های گذشته خیلی کم بود. علت این اتفاق که چرا هنرمندان در این بخش شرکت نکرده‌اند باید آسیب‌شناسی شود. من هم یکی از افرادی هستم که علاقه دارم جواب این پرسش را بدانم. اما نکته‌ای که به نظر من مورد غفلت قرار گرفته و آن‌طور که باید به آن توجه نمی‌شود این است که متاسفانه کسانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند. البته نه همه اما تعداد بسیار زیادی از آن‌ها، سرامیک را فقط به عنوان یک متریال می‌شناسند. در حالی که به نظر من سرامیک به لحاظ مفهومی، هنری و انعطاف‌پذیری متریال و حتی به لحاظ ارتباط تاریخی با پشتوانه‌های فرهنگی ما، این وجاهت را دارد که از تمامی عرصه‌های هنری، حضور و بروز بیشتری داشته باشد. اما شاید به این دلیل که بسیاری از دوستان ما علاقه دارند خودشان را بیشتر از اینکه سرامیست بدانند، هنرمند معرفی کنند یا مجسمه‌سازی بدانند که با متریال سرامیک کار می‌کند، این اتفاق رخ نمی‌دهد. من خودم را سرامیست نمی‌دانم اما به عنوان کسی که در این حوزه کار می‌کنم، افتخار می‌کنم که سرامیست یا حتی سفالگر باشم. الزامی وجود ندارد کسی که سفالگر است تنها ظرف و کوزه بسازد. سفال آنقدر گستره وسیعی دارد و دارای ارزش و اعتبار است که میشود از تمام ویژگی‌های ساختاری و مفهومی آن در تمام عرصه‌ها بهره‌برداری کرد و این کار یک سرامیست یا سفالگر است.
همیشه در بخش سرامیک استقبال هنرمندان در همین سطح بوده یا این مسئله امسال به وجود آمده است؟
من پنج دوره دبیر بخش سرامیک جشنواره بوده‌ام و در شورای هنری جشنواره تجسمی فجر حضور داشته‌ام. در تمامی این دوره‌ها به لحاظ آمار کمّی، تعداد آثار رشته سرامیک به نسبت سایر رشته‌ها کمتر بود که البته دلایل مختلفی دارد. شاید یکی از دلایل این باشد که ما رشته‌ای به نام رشته سرامیک در حوزه‌های آکادمیک و دانشگاهی نداریم اما رشته نقاشی، مجسمه‌سازی و عکاسی داریم. از سوی دیگر تمام فرهنگ‌های قدیمی سرامیک را می‌شناسند و تمام فلات ایران با سرامیک درگیر بوده‌اند، از کلپورگان سیستان و بلوچستان گرفته تا سیاهکل گیلان. شاید این تنوع و پراکندگی مانعی برای حضور هنرمندان در تهران باشد، چون حمل و نقل این آثار خیلی سخت‌تر از فایل دیجیتالی عکس یا یک تابلوی نگارگری، نقاشی یا کاریکاتور است؛ شاید این موضوع هم دلیل دیگر استقبال کمتر هنرمندان از بخش فراخوان باشد. همین‌طور ممکن است بی‌مهری هنرمندان به این حوزه به دلیل نشناختن سرامیک دلیل دیگر باشد. هر دوره استقبال از رشته سرامیک در بخش مسابقه کم بوده اما امسال از سال‌های گذشته هم استقبال کمتری صورت گرفت. حدود 160 اثر در مرحله اول فراخوان به دست ما رسید که از میان این آثار متاسفانه تنها 11 یا 12 اثر به مرحله دوم رسیدند و در مرحله دوم شاید به دلیل مشکل در حمل و نقل و همین‌طور پیچیدگی‌‌های تکنیکی این رشته، 9 نفر از مسابقه انصراف دادند. ما با 3 نفر نمی‌توانستیم بخش مسابقه را برگزار کنیم و به همین دلیل بخش سرامیک از قسمت مسابقه این جشنواره حذف شد اما برای آنکه سکوی سرامیک معاصر ایران در جشنواره خالی نباشد، با هماهنگی با مسئولان اصلی و رئیس شورای سیاستگذاری، آقای مظفری، قرار بر این شد که برای حفظ شان، هویت و جایگاه سرامیک، این بخش به صورت کیوریتوری برگزار شود. دوستان عزیزی به ما اعتماد کردند و آثارشان را در اختیارمان گذاشتند و ما در کمتر از دو هفته توانستیم بیشتر از 120 اثر را در بخش سرامیک در نمایشگاه عرضه کنیم.
چه معیارهایی برای انتخاب آثار به نمایش درآمده در جشنواره داشتید؟
من به عنوان کیوریتور این بخش، معیارهای مختلفی برای انتخاب آثار داشتم. معیارهایی مثل ویژگی‌های هویتی و معنایی سرامیک، جدا بودن آثار از طیف هنر مجسمه‌سازی و هنرهای جدید، نمود هویت و تاریخ سرامیک در آثار و سرامیک‌بنیان بودن‌شان. همین‌طور تکنیک برای ما اهمیت بسیار زیادی داشت چون تولید نهایی آثار هنری به دلیل همین تکنیک‌ها می‌تواند متفاوت باشد. بنابراین اثر انتخاب شده باید تمام ویژگی‌های تکنیکی را برای نمایش در نمایشگاهی در سطح ملی رعایت می‌کرد. همچنین زیبایی‌شناسی از اهمیت بسیاری برخوردار بود. وقتی قرار است اثری در نمایشگاه هنرهای تجسمی فجر حضور داشته باشد، الزاما نباید کاربردی باشد یا تکنیک قابل قبولی داشته باشد، بلکه باید جنبه‌هایی از زیبایی‌شناسی هنر معاصر و تجسمی روز را هم به نمایش بگذارد. ترکیبی از این موارد در انتخاب آثار در نظر گرفته شد. از هنرمندان شناخته‌شده و پیشکسوت این عرصه خواستیم تصویر آثار را برای‌مان ارسال کنند تا ما برترین آثار را انتخاب کنیم. تلاش کردیم تا از هر هنرمند حداقل یک اثر را در نمایشگاه حضور داشته باشد. ما از 35 هنرمند برای حضور در نمایشگاه دعوت کردیم که بیش از 120 اثر را به ما تحویل دادند.
با توجه به استقبال کم هنرمندان حوزه سرامیک از جشنواره در چند دوره اخیر، برای سال آینده چه اقداماتی باید صورت بگیرد تا هنرمندان اقبال بیشتری به جشنواره تجسمی فجر خصوصا در بخش فراخوان داشته باشند؟
من فکر می‌کنم اقدامات ما باید دو بخش داشته باشد. بخش اول اقداماتی است که باید توسط مسئولان در سطح مدیران و تصمیم‌گیران مربوطه در حوزه فرهنگ‌سازی صورت بگیرد؛ نه‌تنها در حوزه تجسمی بلکه در حوزه فرهنگ و هنر ایران تا به سرامیک، اصیل‌ترین هنر ایرانی، ویژه‌تر، متفاوت‌تر و خاص‌تر نگاه شود. اما در بخش دوم باید هنرمندان سرامیست را به خودباوری رساند. سفالگر بودن باید به این هنرمندان اعتبار بدهد و باعث شود که بتوانند با قدرت در این عرصه به عنوان سرامیست حضور پیدا کنند و در میان بخش‌های مختلف حوزه تجسمی عرض‌اندام کنند و پتانسیل‌های واقعی سرامیک ایران را نه فقط در سطح ملی بلکه در سطح بین‌المللی به نمایش بگذارند. البته در حال حاضر هنرمندان موفقی در این حوزه فعالیت می‌کنند که مدافع و حافظ نام سرامیک معاصر ایران در سطح جهان هستند.
سایر اخبار این روزنامه
دبیر بخش سرامیک یازدهمین جشنواره تجسمی فجر در گفت‌وگو با «ابتکار»:
باید هنرمندان را به خودباوری رساند
علیرضا صدقی
یک انقلاب و دو گفتمان
بازخوانی روند انقلاب در آستانه چهل‌سالگی
انقلاب اسلامی تشنه گفت‌وگو است
بزرگ‌ترین پالایشگاه ژاپن خرید نفت از ایران را آغاز کرد
دیپلماسی نفتی برای عبور از تحریم‌ها
مالیات می‌تواند هرج‌ومرج در بازار خودرو را مدیریت کند؟
راه دشوار مقابله با دلالی خودرو
تب استفاده از محصولات ارگانیک و طبیعی باعث سودجویی برخی شده است
سالم‌های ناسالم!
بحث پول‌های کثیف در نشست‌های خبری جشنواره فیلم فجر داغ شده است
«شفافیت» جان کجایی؟!
گزارش «ابتکار» از افراطی‌گری‌هایی که تمامی ندارند
مخالفت تندروها با وحدت ملی
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام:
دنبال تشکیل مجلس سنا نیستیم
صالحی در حاشیه نمایشگاه دستاوردهای چهل ساله انقلاب:
اروپایی‌ها در بعد اقتصادی قدم امیدوار کننده‌ای برداشتند
