روزنامه مردم سالاری
1398/02/10
فوتبال، بازنمایی خشونت در ساختار جامعه؟
فوتبال باشگاهی ایران طی هفتههای اخیر دستخوش تنشهایی دنبالهدار روی سکوها، کنار زمین و بیرون زمین بوده است. خشونت بخشی از تاریخ فوتبال بوده و همسو با تغییر نگاه جامعه به خشونت نگاه مسئولین فوتبال در این زمینه هم تغییر کرده است.خشونت در فوتبال از تاریخی دیرینه برخوردار است که اغلب حول عوامل پیچیده تاریخی، اجتماعی و فرهنگی نظیر دین، سیاست، هویت و سرزمین قرار دارد. هر چند شواهد آماری و دانشگاهی حاکی از کاهش خشونت در برخی کشورهای خاص بین هواداران فوتبال به کمک روشهای نظارت از قبیل دوربینهای مداربسته، استفاده از پلیس، شناسنامهدار شدن هوادار از طریق کارتها و شمارههای صندلی و همچنین مقررات خشن برای متخلفان شده است، اما خشونت و اغتشاشهای خودجوش هنوز هم وجود دارد. خشونت در میان هواداران به امری عادی تبدیل شده و در طول این ورزش جزیی از کردار فرهنگی برخی از هواداران
شده است.
ساختار ورزش هر جامعه متناسب با نظم، روابط و مناسبات خرد و دیگر پارامترهای اجتماعی هماهنگ است و رخدادهای اخیر ضرورت پرداخت به برخی اقدامات لازم در حوزه جامعه شناسی و همچنین تدوین نظم ساختاری در فوتبال و ورزش ایران را گوشزد میکند؛ مسایلی که معمولا در حوزه ورزش به آن نمیپردازیم، به جای اینکه در این موارد از کارشناسان اجتماعی استفاده کنیم از کارشناسان فوتبالی استفاده میکنیم و در خود متن فوتبال به جای کارشناسان فوتبال از کارشناسان سیاسی استفاده میکنیم و مثالهای زیادی از این دست که وجود دارند ...
ما خود واقعیمان را در کنشهای اجتماعیمان معرفی میکنیم و به نمایش میگذاریم. البته بالا رفتن سطح اخلاق در حوزه ورزش و بخصوص میان هواداران فوتبال ارتباط مستقیمی به بالا رفتن اخلاق در کل جامعه دارد و برای این کار باید تظاهر و ریا و منفعتطلبی و بداخلاقی و تنبلی، بیمسئولیتی و دروغگویی و ... را که همه لایههای زندگی و ورزش ما را در بر گرفته پذیرفته و سپس با علتیابی چارهای برای رفع آنها بیندیشیم.
اینکه یک جامعه با خودشیفتگی همه اینها را رد کند و خود را از میادین ورزش گرفته تا خیابان و کسب و کار محق بداند، ثمره ای جز نابودی و سقوط آزاد نخواهد داشت.
تا دهههای اخیر از فوتبال حرفهای در کشور ما حرفی نبود. در جاهای دیگر دنیا هم ورزش بعد از جنگ جهانی حرفهای و تجاری شد. در این پنجاه سال اخیر است که همه ورزشها و در صدر آنها فوتبال در همه جا حرفهای شدهاند. فوتبال ورزش جهان متجدد و در عین حال تجارتی پرسود است و این تجاری بودن نیز به توسعه آن کمک کرده است و هر ورزشی مثل فوتبال نمیتواند تجاری شود. فوتبال ویژگیهایی دارد که آن را از همه ورزشها ممتاز
میکند.
شاید مهمترین ویژگی این است که مثل همه پدیدههای دنیای مدرن دچار تضادها است. فوتبال بازی جنگ است که میان دوستان انجام میشود و حاشیهها و حوادث غیرمنتظره در آن زیاد است. در همه ورزشها احتمال شکست و پیروزی هر یک از حریفان هست اما در هیچ ورزشی به اندازه فوتبال بخت و اتفاق دخیل نیست.
در کشور ما در حدود چهل سال پیش وقتی دستاندرکاران فوتبال در مورد تفاوت فوتبال ایران و کشورهای دیگر بحث میکردند، تفاوت و برتری فوتبال کشورهایی مثل انگلستان و اسپانیا و... را در حرفهای بودنش میدانستند و تصور میکردند که اگر فوتبال حرفهای شود، میتوانند در یک مدت کوتاه و با یک بخشنامه یا یک تصمیم اداری هر مشکلی را حل کرد و فوتبال را هم به کمال برسانند. برای رسیدن به این حرفهای شدن بود که دولت پا در میان نهاد و شروع کرد به اعطای کمکهای مالی به باشگاههایی که فوتبال داشتند (البته نکته مهم آن است که یکی از موارد مهم حرفهای شدن داشتن باشگاه است که ما فقط در اسم باشگاه هستیم نه در عمل و ساختار) و اینگونه بود که صورت تازهای از حرفهای شدن متناسب با توسعهنیافتگی پدید آمد و هم اکنون داریم نتایج این حرفهای شدن را میدهیم که باشگاههای ما از پس مخارجشان
بر نمیآیند ... اما در کشورهای اروپایی مثلا باشگاه معتبری چون «رئال مادرید» نه تنها پولی از دولت اسپانیا دریافت نمیکند بلکه یک مؤسسه بزرگ تجاری مالی است و از درآمد خود و بازیکنانش به دولت مالیات میدهد؛ یعنی دارد تجارت فوتبال میکند؛ پول در میآورد و خرج فوتبال میکند. در این چند سال اخیر هم برای حرفهای شدن حرفهای تئوری قشنگ درباره خصوصیسازی میزنیم که در عمل اصلا نمیدانیم چه کنیم و کسانی هم که در این میدان وارد شدهاند متخصص این کار نبودند و مشکلاتشان بیشتر از باشگاههای دولتی بوده و هست ....
بنابراین، این که با شور و هیجان میگفتند اگر فوتبال ما حرفهای شود همه مسائل آن حل میشود، توهمی بیش نبود مثل همه توهمهای دیگری که در جهان توسعهنیافته وجود دارد. بنابراین اگر ورزش ما و فوتبال ما چنانکه میگویند از فساد برکنار نمانده بخاطر این است که نمیدانیم برای ورزش چه باید کرد، چون این ورزش نه ورزش سنتی است و نه ورزش مدرن؛ چیزی است بینابین؛ از سنت رانده و از مدرن مانده...
*جامعهشناس و بازیکن سابق فوتبال
سایر اخبار این روزنامه
نمایشگاه کتاب: پیروزی آگاهی و فرهنگ بر سکه و دلار
پاسداشت روز معلم یا توجه به جایگاه معلم
با اهتمام به موضوع رونق تولید از بنگاههای کوچک و متوسط حمایت شود
فوتبال، بازنمایی خشونت در ساختار جامعه؟
تورم 40 درصدی چگونه بازگشت؟
تورم 40 درصدی چگونه بازگشت؟
فرهاد مجیدی رسما سرمربی استقلال شد
فرهاد مجیدی رسما سرمربی استقلال شد
افزایش 20 درصدی کرایه مترو اتوبوس و تاکسی
افزایش 20 درصدی کرایه مترو اتوبوس و تاکسی
تب جنگ و خرید اسلحه در جهان
تب جنگ و خرید اسلحه در جهان
وقتی جان اسنو از شهاب حسینی و محمدرضا گلزار کمتر پول میگیرد!
وقتی جان اسنو از شهاب حسینی و محمدرضا گلزار کمتر پول میگیرد!
برگزاری رزمایش مشترک دریایی با روسیه در آبهای جنوبی
بحث درباره تنگه هرمز
وزرای فرهنگوصنعت مسأله کاغذ را حل کنند
تهران در تدارک پاسخ به اقدامات غیرقانونی آمریکا