روزنامه ابتکار
1398/03/04
تغییرات اقلیمی چطور میتوانند سبب نابینایی جانوران آبی شوند؟ شناگران کور
زهرا داستانیتبدیل ذرات نور به اطلاعات بصری کار سختی است، و بدن شما با تکیه بر اکسیژن این کار را انجام میدهد. این فرآیند زمانی اهمیت بیشتری پیدا میکند که شما با دو عضو از بدنتان روی زمین راه میروید یا با 8 پا در دریا شنا میکنید؟ بر طبق تحقیقات جدیدی که بر روی چند جانوران آبزی انجام شده هشتپاها ممکن است در آینده کور شوند. زیرا تغییرات آب و هوایی اکسیژن را از اقیانوس دور میکند. برای برخی از حیوانات دریایی، حتی کاهش اندک در سطوح اکسیژن باعث از بین رفتن کامل بینایی آنها میشود.
در واقع، بر اساس یک مطالعه اخیر در مجله زیستشناسی تجربی، مقدار اکسیژن موجود برای بیمهرگان دریایی مانند ماهی مرکب، خرچنگها و هشتپا ممکن است نسبت به دیدگاههای قبلی اهمیت بیشتری داشته باشند. در این مطالعه، که به صورت آنلاین در روز 24 آوریل منتشر شده، محققان متوجه شدهاند که میزان فعالیت شبکیه در چهار گونه از لاروهای دریایی (دو خرچنگ، هشتپا و یک ماهی مرکب) هنگامی که به مدت 30 دقیقه در معرض محیطهای با اکسیژن کم قرار گرفتهاند، کاهش یافته است. برای بعضی از گونههای جانوری، حتی یک کاهش منفی در سطوح اکسیژن باعث از بین رفتن تقریبی بینایی شده، و در نهایت منجر به نابینایی مطلق آنها میشود، قبل از اینکه اکسیژن دوباره به میزان قبل خود بازگردد.
طبق گفته مک کورمیک (McCormick)، نویسنده این مطالعه، برخی از انواع اختلالات بینایی ممکن است یک واقعیت روزانه برای این گونههای جانوری باشد که در خلال مهاجرت روزانه خود بین سطوح مختلف اشباع شده از اکسیژن و اکسیژن کم آب دریاها و اقیانوسها برای پیدا کردن غذا رخ میدهد. این در حالی است که اکسیژن اقیانوسها در سراسر جهان بخشی به دلیل تغییرات آب و هوایی همچنان در حال کاهش است. اتفاقی که میتواند خطرات پیشروی بقای این موجودات زیر آب را افزایش دهد.
نویسنده این مطالعه به خبرگزاری رویترز گفته است: «من نگران تغییرات آب و هوا هستم و این موضوع را بدتر میکند و ممکن است حیات در دریاها با خطرات بیشتری همراه باشد.» در مطالعه جدید مک کورمیک و تیم او، ماهی مرکب، هشتپا و نوعی خرچنگ مورد بررسی قرار گرفتهاند. این گونههای جانوری آبزی همه به عنوان جانوران محلی اقیانوس آرام در جنوب کالیفرنیا شناخته میشوند. همه آنها در طول روز در آب غواصی میکنند که از آن به عنوان مهاجرت عمودی یاد میشود. در شب، آنها در نزدیکی سطح زمین برای تغذیه شنا میکنند و در روز به عمق بیشتری میروند تا از خورشید و شکارچیان گرسنهای که در انتظار شکار آنها هستند، پنهان بمانند. همانطور که این موجودات به صورت عمودی در آب بالا و پایین، میروند دسترسی اکسیژن به طور چشمگیری برای آنها تغییر میکند. آب در نزدیکی سطح اقیانوس، جایی که هوا و آب با هم تلاقی میکنند، پر است و در ارتفاع 165 فوتی (50 متری) زیر سطح دریا جایی که بسیاری از سختپوستان و خرچنگها در طول روز آنجا پنهان میشوند، میزان اشباع اکسیژن به طور قابل توجهی کاهش مییابد. برای پیدا کردن پاسخ این پرسش که آیا این تغییرات روزانه در اکسیژن روی میزان دید جانوران تاثیر میگذارد، مک کورمیک الکترودهای کوچکی را به چشم هر یک از لاروهای آزمایشیاش متصل میکند تا به گفته او، این الکترودهای کوچک فعالیت الکتریکی در هر چشم لارو را زمانی که شبکیه چشمهای این جانوران به نور واکنش نشان میدهد، ثبت کند. کاری مشابه الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب که برای عملکرد قلب انسانها مورد استفاده قرار میگیرد. اطلاعاتی که روی الکتروکاردیوگرام ضبط میشود نشاندهنده امواج الکتریکی محرک قلب است. این امواج نمایشگر مراحل مختلف تحریکات قلبی هستند. اما این بار این کار بر روی چشمهای جانوران آبزی انجام شده است. سپس هر لارو در یک مخزن آب قرار داده شد و به دنبال آن یک نور روشن در مخزن قرار گرفت، در حالی که میزان اکسیژن آب به طور پیوسته کاهش مییافت و از سطح 100 درصد اشباع اکسیژن که در سطح اقیانوس وجود دارد، به حدود 20 درصد اشباع که در پایینترین عمق مهاجرت عمومی این جانوران بیمهره یافت میشود، کاهش یافت. پس از 30 دقیقه میزان اکسیژن موجود در آب از 20 درصد به 100 درصد افزایش یافت. در حالی که هر نحوه مواجه هر یک از این 4 گونه با تغییر اکسیژن محیط متفاوت بود اما هر چهار گونه در هنگام مواجهه با اکسیژن کم در آب با مشکل بینایی مواجه شدهاند. به طور کلی، فعالیت شبکیه هر لارو در شرایط کم اکسیژن بین 60 تا 100 درصد کاهش مییابد. بعضی از گونهها به خصوص ماهی مرکب و خرچنگ به اینگونه تغییر اکسیژن بسیار حساس به نظر میرسند، به گونهای که نویسنده این مطالعه میگوید: «زمانی که من به پایینترین سطح اکسیژن رسیدم، این حیوانات تقریبا کور بودند.»
خبر خوب اما این است که از دست دادن بینایی در این جانوران آبزی دائمی نیست. در حدود یک ساعت پس از بازگشت به یک محیط که از اکسیژن اشباع شده، تمام لاروها حداقل 60 درصد بینایی خود را به دست آوردند، و بعضی از گونهها به عملکرد 100 درصدی در بینایی خود بازگشتند. مک کورمیک میگوید: این احتمال وجود دارد که به دلیل اینکه اقیانوس آرام به خصوص در نزدیکی جنوب کالیفرنیا به طور طبیعی با اکسیژن کمی روبهرو است، این گونههای بسیار حساس هر روز با اختلال بینایی مواجه میشوند. البته او یادآوری کرده است که برای اینکه این احتمال را با اطمینان بیشتری مطرح کنیم نیاز به تحقیقات بیشتر وجود دارد. به گفته این محقق، البته این اختلال بینایی ممکن است در شرایط کم نور و در عمق زیاد اقیانوس خیلی مهم نباشد اما در صورتی که شرایط اقلیمی سبب شود که اکسیژن در آب در سطوح پایین اقیانوس از آنچه که امروز وجود دارد، کمتر شود، این موجودات را غافلگیر خواهد کرد. این گونههای در خطر به طور طبیعی رفتارهای اجتنابناپذیری را از خود به نمایش میگذارند، به طوری که آنها در هنگام مواجه با اختلال بینایی شدید به سطح های بالای آب که اکسیژن بیشتری دارند، شنا میکنند.
بر اساس یک مطالعه در سال 2017 که در مجله Nature به چاپ رسیده، کل اکسیژن اقیانوسها در 50 سال گذشته به میزان 2 درصد در جهان کاهش یافته است و تا سال 2100 به میزان 7 درصد کاهش خواهد یافت. تغییرات آب و هوایی عامل مهمی است که به کاهش اکسیژن موجود در آب اقیانوسها دامن زده است، جایی که خرچنگها، هشتپاها و سایر موجودات سختپوست پنهان میشوند.
مک کورمیک میگوید: این اکسیژنزدایی ناشی از گرمایش زمین، همراه با نیروهای طبیعی مانند الگوهای گردش بادی و آب که میزان اکسیژن سطحی در منطقه را متناقض میکند، میتواند باعث ایجاد آسیبپذیرترشدن بیشتر جانوران آبزی شود. او معتقد است که کاهش اکسیژن در آب اقیانوسها میتواند سبب کمرنگ شدن نقش این حیوانات در معرض خطر برای شکار و تهیه غذا در نزدیکی سطح آب اقیانوسها شود. با این حال این محقق میگوید: اگر من عینکم را بردارم ممکن است به خوبی اطرافم را نبینم و پاهایم در هنگام خروج از خانه آسیب ببیند اما قطعا از خانه خارج خواهم شد. حال سوال بعدی ما این است که تا چه اندازه ضعف شبیکیه در موجودات آبزی چون خرچنگها و هشتپاها به تغییر رفتارشان منجر میشود؟
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
رهبر انقلاب اسلامی در دیدار با دانشجویان:
حتی اگر صد ایراد میبینید، ناامید نشوید
محمدعلی وکیلی
آیا زمان تغییر فرا رسیده؟
محمدرضا عارف در نشست سالانه با خبرنگاران حوزه مجلس در پاسخ به «ابتکار» از برنامه فراکسیون امید در انتخابات هیئترئیسه مجلس میگوید
تغییرات اقلیمی چطور میتوانند سبب نابینایی جانوران آبی شوند؟
شناگران کور
هوشنگ جاوید مطرح کرد
«موسیقی رمضان» برای ارشاد اهمیت ندارد
نتایج خوب در امتحانات، علاوه بر مطالعه و یادگیری نیاز به سلامت جسم و روح هم دارد
«نقشفروشی» در سینمای امروز ایران مرور شد
چند میگیری بازیگرم کنی؟
سرانجام بریگزیت دولت «ترزا می» را بلعید
پایان کار خانم نخستوزیر
پایان خویشتنداری ایران و ضرورت اجرای تعهدات اروپا
با حکم رئیسجمهوری
علی ربیعی سخنگوی دولت شد
علی مطهری:
به نام انقلابیگری، کارهای خلاف عقلی صورت میگیرد
وزیر امور خارجه:
آمریکا با حضور نظامی در خلیج فارس بازی خطرناکی را آغاز کرده است
پیام تبریک رئیسجمهور به نخستوزیر هند