پارازیت همه را شوکه کرد

پولاد امین| ... و معتبرترین و باشکوه‌ترین فستیوال سینمایی دنیا به پایان این دوره‌اش رسید؛ تا نام‌هایی دیگر به حلقه بزرگان سینمای جهان افزوده شوند. نام‌هایی که پیش از آغاز این دوره از فستیوال کن، یعنی درست دو هفته پیش، نامی ازشان در پانتئون بزرگان سینمای جهان نبود و از امروز در هر کوی و برزنی در شهر سینما می‌توان نام‌شان را شنید.
نخل باورنکردنی
درشرایطی ‌که پیش از آغاز این دوره از فستیوال به ‌نظر می‌رسید در شب پایانی کوئنتین تارانتینو با فیلم «روزی روزگاری در‌هالیوود»ش، یا کن لوچ و برادران داردن و ترنس مالیک که پیشتر نخل طلای کن را در دست گرفته بودند، یا حتی جیم جارموش، پدرو آلمودوار و مارکو بلوکیو که از صاحبنامان دنیای سینما هستند، نخل این دوره را در دست گرفته و جلوی دوربین عکاسان ژست خواهند گرفت، اما نخل طلای کن به یک فیلم کره‌ای رسید تا سنت سال‌های اخیر این فستیوال مبنی بر اختصاص جایزه به یکی از کم‌شانس‌ترین فیلم‌های آن‌سال یک‌بار دیگر تکرار شود. برنده نخل کن فیلم پارازیت یا انگل به‌کارگردانی بونگ جون هو از کره‌جنوبی بود. فیلمسازی که در ‌سال ٢٠١٣ به‌عنوان کشف کوئنتین تارانتینو در فستیوال فیلم پوسان حضور داشت و در آن‌جا تارانتینو ضمن معرفی او اعلام کرد که قصد دارد با معرفی او به یکی از استودیوهای آمریکایی مقدمات ساخت فیلم جدید او را ایجاد کند. جالب این‌که کارگردان پارازیت- که گفته می‌شود فیلمنامه‌اش را درحالی‌ که به سروصدای مردم گوش می‌داده، در کافه نوشته- پیش از جشنواره گفته بود امیدی برای دریافت جایزه فستیوال کن ندارد. علاوه بر پارازیت کره‌ای، اما جوایز بزرگ دیگر را فیلم‌هایی نه‌چندان نامدار گرفتند؛ ازجمله جایزه بزرگ که به فیلم آتلانتیس رسید یا جایزه هیأت داوران که به فیلم بینوایان رسید. دوربین طلایی بهترین فیلم بلند اول را هم مادران ما گرفت. آنتونیو باندراس بهترین بازیگر مرد؛ امیلی بیچام بهترین بازیگر زن؛ و لوک و ژان پی‌یر داردن سازندگان فیلم احمد جوان نیز جایزه بهترین کارگردان را گرفتند. داردن‌ها که تاکنون ۲بار جایزه نخل طلای جشنواره کن را دریافت کرده‌اند، این‌بار با دریافت جایزه بهترین کارگردانی برای فیلم احمد جوان که به نگرانی اروپایی‌ها از تروریسم در میان مهاجران پرداخته، کارشان را به پایان رساندند. لوک داردن هنگام دریافت جایزه گفت: «عصر تاریک سختی است که عوام‌گرایی هویت‌گرا اوج گرفته است.»
ناکام‌های نامدار


بله؛ در شب پایانی کن از بین 21 فیلمی که می‌توانستند صاحب نخل طلا شوند، شاید ناکام‌ترین‌شان تارانتینو و ستارگان پرشمار فیلمش بودند که دست خالی مراسم را ترک کردند؛ البته به‌ جز بازیگر سگ فیلم که جایزه بامزه بهترین بازیگر سگ را در مراسمی عجیب گرفت تا اولین جایزه جدیدترین فیلم تارانتینو یک جایزه سگی باشد! البته ترنس مالیک، کوئنتین تارانتینو، کن لوچ، برادران داردن، عبداللطیف کشیش، جیم جارموش، پدرو آلمودوار، مارکو بلوکیو، آرنو دپلشان، زاویه دولان، الیا سلیمان و کورنلیو پورومبویو از دیگر ناکامان کن هفتادودوم بودند. فیلمسازانی که در مدار سینمای دنیا ستارگان نورانی قلمداد می‌شوند، اما بازی را به پارازیت‌ساز کره‌ای باختند. به‌خصوص پدرو آلمادوار کارگردان مشهور اسپانیایی که برای ششمین‌بار با فیلم درد و افتخار در جشنواره کن حضور یافته بود و برای بار ششم نیز از نخل طلا بی‌نصیب ماند، با این‌که جایزه بهترین بازیگر مرد برای آنتونیو باندراس از سنگینی شکست این فیلم کاست.
تاریخ‌سازی شرقی
انتخاب پارازیت به‌عنوان برنده نخل طلا؛ از یک جهت مهمترین اتفاق جشنواره امسال بود، آن‌هم نه برای این‌که برای دومین‌سال پیاپی کن به سینمای شرق آسیا روی خوش نشان داده؛ نه؛ از این جهت که برای نخستین‌بار در سال‌های اخیر نخل طلا به فیلمی رسیده که میانگین امتیازهایش در جدول منتقدان اسکرین بیش از دیگر فیلم‌ها بود.  پارازیت که از نظر منتقدان موفق به کسب امتیاز ۳.۵ از 4 شده بود، رضایت داورها را نیز به‌ دست آورد تا از نظر همخوانی آرای منتقدان با گروه داوران تاریخ‌ساز شود. در واقع امسال سنت تشریفاتی‌بودن آرای منتقدان اسکرین در کن شکسته شد و فیلمی برترین جایزه کن را برد که در جدول منتقدان کن هم بیشترین امتیاز را به دست آورده بود. پارازیت از پنج منتقد امتیاز کامل چهار ستاره گرفت و پنج منتقد دیگر هم به آن سه ستاره دادند تا میانگین امتیازهایش به عدد بسیار خوب ۳.۵ برسد. گفتنی‌ است که ‌سال گذشته «سوختن» از کره‌جنوبی با امتیاز ۳.۸ درنهایت دستش از نخل طلا کوتاه ماند و «دله‌دزدها» یا همان «شاپ‌لیفترز» با وجود گرفتن امتیاز ۳.۲ جایزه نخل طلا را برد.
نامبروان‌ها
علاوه بر پارازیت؛ امسال تنها سه فیلم دیگر از منتقدان نمره بالای سه گرفتند. یکی‌اش روزی روزگاری در ‌هالیوود کوئنتین تارانتینو بود که با وجود داشتن پنج امتیاز چهار ستاره، به دلیل گرفتن نمره بی‌ارزش از منتقد دی‌سایت آلمان به میانگین امتیاز سه رسید. دیگر فیلم سه نمره‌ای «پرتره بانویی بر آتش» ساخته سلین سیاما بود که پنج امتیاز چهار ستاره گرفت و و درد و افتخار پدرو آلمودووار هم با چهار امتیاز چهار ستاره با امتیاز مشابه ۳.۳ دیگر فیلم‌ موفق این دوره از نگاه منتقدان بود.
رفوزه‌ها
با این‌که فستیوال کن محل گردهمایی نام‌های درخشان سینمای متفاوت دنیاست، اما این دلیل نمی‌شود که توقع داشته باشیم تمام فیلم‌های حاضر در بخش مسابقه بتوانند رضایت مخاطبان را به ‌دست آورند، بلکه برعکس؛ تاریخ کن شاهد بدترین برخوردهای تماشاگران و منتقدان با برخی از فیلم‌ها بوده است. امسال هم این برخوردهای منفی را در مورد چند فیلم شاهد بودیم؛ ازجمله فیلم «مکتوب عشق من» ساخته عبداللطیف کشیش فیلمساز جنجالی؛ که نه‌تنها با واکنش یکپارچه تماشاگران مواجه شد و مجبور شد چند دقیقه هوی بی‌وقفه‌شان را تحمل کند؛ که در جدول منتقدان نیز کمترین امتیاز به این فیلم تعلق گرفت؛ میانگین امتیاز ۱.۵ که پایین‌ترین امتیاز امسال بود؛ یعنی منتقدان این فیلم را بدترین فیلم جشنواره‌ کن ۲۰۱۹ دانسته‌اند. «مکتوب» از مجموع ۸ نقد ثبت‌شده در «راتن تومیتوز» هم امتیاز ۰‌درصد دریافت کرده است!   «فرانکی» ایرا ساکس با ۱.۶، «ماتیاس و ماکسیم» زاویه دولان با ۱.۶ و «پیشگو»ی جاستین تریه با امتیاز ۱.۸ بدترین فیلم‌های کن ۲۰۱۹ از نگاه منتقدان بودند.