شرکت‌های تراستی باسابقه آسیایی را به همکاری دعوت کنیم

 مجید رئوفی پژوهشگر سیاست‌گذاری و تحریم‌های حوزه انرژی موضوع تحریم‌های ناجوانمردانه آمریکا علیه کشورمان را باید از زوایای مختلف بررسی و برایش راه حل‌هایی پیدا کنیم. حوزه تحریم بسیار وسیع است و منافع و ثبات فعالیت گروه‌های مختلفی را تهدید می‌کند. واردکنندگان کالاهای اساسی و دارو مشکلات ویژه خود را دارند؛ پیمانکاران صنایع مختلف ازجمله صنایع نفت، گاز و پتروشیمی برای تأمین کالاهای مورد نیاز خود به سدهای زیادی برمی‌خورند. مسائل مالی فروش محصولات کشور فراوان است. داستان فروش نفت، حمل آن و تسویه‌اش هم که مسأله بزرگ کشور است. اما نقطه مشترک همه این مسائل پیدا و پنهان، دشوارتر شدن شرایط برای مردم است. در این بین دوستان سابق که در دوره تحریم‌های قبلی همکاری‌های فراوانی با ایران داشتند، با وجود آن‌که این‌بار، تحریم‌کننده اصلی ایران فقط ایالات متحده است، مثل آن دوره نتوانسته‌اند حلال بخشی از مشکلات ناشی از تحریم‌ها باشند. طبیعتا مهمترین همراه ما در دوره سابق، چین بود که این روزها خودش درگیر یک چالش تجاری گسترده با آمریکاست. در صورت اعمال تحریم علیه محصولات پتروشیمی ایران، اوضاع بغرنج‌تر هم خواهد شد. به همین دلیل باید زودتر دست به اقدام مناسب زد و تمهیدات لازم برای حل مسائل پتروشیمی‌ها را فراهم کرد.
با توجه به این‌که شرایط واردات کالاهای مورد نیاز صنایع مختلف و صادرات محصولات ایرانی ازجمله فرآورده‌های نفتی و گازی بسیار سخت شده و با مشکلات بسیاری روبه‌روست، به نظر می‌رسد که باید توافقی بنیادی بین چین و ایران انجام شود. تقریبا همه بانک‌های چینی از همکاری با طرف ایرانی امتناع می‌کنند. در این فضا، انتظار این است که حداقل باید توافقی اساسی بین دولت‌های ایران و چین شکل بگیرد که سهامداران عمده پتروشیمی‌ها امکانی بیابند که در چین، یک شرکت تراستی داشته باشند که محصولات صادراتی‌شان را در اختیار آنها بگذارند و کالاهای مورد نیازشان را از طریق آنها دریافت کنند. شاید لازم باشد وزارت خارجه وارد عمل شود و در سطوح عالی این توافق بنیادی را پیش ببرد. با توجه به این‌که در شرایط حاضر، بانک‌های اروپا بشدت تحت فشارند تا با ایران همکاری نداشته باشند و بانک‌های چین هم عموما در مواردی مثل غذا و دارو با طرف‌های ایرانی کار می‌کنند، باید دنبال مسیر جدیدی بود تا جریان صادرات و واردات کشور کاملا مسدود نشود.
در حال حاضر، بعضی بانک‌های چینی مثل بانک خاورمیانه با همین محدودیت‌های مرتبط با غذا و دارو کار می‌کنند و بعضی بانک‌ها مثل بانک کشاورزی یکسری معافیت‌ها روی ماشین‌آلات و ادوات کشاورزی گرفته‌اند، اما کار بسیار دشوار و انتقال پول بسیار پیچیده شده است.
منابع ارزی ما هم در خارج از کشور محدود است. در چنین شرایطی بهترین راهی که به نظر می‌رسد، این است که ناگزیر از روش‌هایی مثل barter trade  استفاده کنیم. به این ترتیب که محصولاتی مثل مواد معدنی، پتروشیمی، شیمیایی و نفتی را به شرکت‌های خوب چینی و حتی آسیایی دیگر که قابل اعتماد  باشند و از سابقه آنها شناخت داریم، بفروشیم. این شرکت‌ها حتی می‌توانند خودشان سازنده تجهیزات یا پیمانکار پروژه‌ها یا ارایه‌دهنده خدماتی باشند که به‌عنوان همکار شرکت ایرانی قرار است محصول یا خدماتی را دریافت کند.


 درواقع این شرکت‌ها یا پول محصول صادراتی ما را به نیابت از ما دریافت می‌کنند یا اساسا اگر خودشان واردکننده محصول ما هستند، جای پرداخت پول، کارهای مربوط به خرید ما را انجام می‌دهند یا کالای مورد نیاز شرکت ایرانی را تأمین می‌کنند. این روش قبلا هم جواب داده است. پیشتر این روش در قالب فاینانس انجام می‌شد، ولی امروز امکان فاینانس هم وجود ندارد که محصول ما بتواند ضمانت پروژه‌ها شود.
 ضمنا نیازهای ما هم در این مقطع زمانی، در این جهت نیست. بهترین روش در حال حاضر این است که محصولات معدنی صادراتی‌مان یا محصولات پتروشیمی مثل متانول و الفین‌ها را که در چین تقاضای بالایی دارد، در اختیار شرکت‌های معتبر و باسابقه چینی و آسیایی قرار دهیم.
 این روش شدنی و نیازمند این است که یک گروه تجاری قوی، آگاه، معتمد و با دید باز این شرکت‌ها را شناسایی و با آنها مذاکره کند، پروژه‌ها و محصولات و خدمات دو طرف را با آنها در میان بگذارد و قطعا شرکتی که در این میان انتخاب شود، مشکلات و هزینه‌های همراه تحریم‌ها را کاهش خواهد داد. امروز واسطه‌های مالی کمیسیون‌های بالا می‌گیرند که با روش فوق، این عدد کاهش خواهد یافت. علاوه بر فروش محصول که با عدد مناسب‌تری صورت می‌گیرد و کمیسیون کمتر، منافع این روش بیشتر از سایر روش‌های جاری فعلی است.