روزنامه همدلی
1398/04/04
در باب رویه‌ای که قوه قضائیه در پیش گرفته است تلاش رئیس برای مردمی شدن
همدلی| حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی حضوری پررنگ در رسانه‌ها و مجامع عمومی دارد. برخلاف دو سال قبل که تا می‌شد توهین‌ها و افتراها را تحمل کرد، الان در مقام قاضی‌القضات، به چهره‌ای محبوب بدل شده است؛ به ویژه در بین افرادی که هیچ یک از اصول‌گرایان را نمی‌پذیرند. اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست جمهوری در سال 1396 تا توانستند از خجالت رئیسی درآمدند. نه فقط به این علت که به عنوان کاندیدای جناح اصولگرا، رقیب اصلی حسن روحانی، کاندیدای خودشان در آن انتخابات بود، به این دلیل که او حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی بود، یک عضو ارشد همیشگی در قوه قضائیه و عضو خانواده آیت‌الله علم‌الهدی که در تقابل با اصلاح‌طلبان، شهرت بسیار دارد. با بروز شایعات در زمستان گذشته مبنی بر انتخاب حجت‌الاسلام رئیسی به عنوان رئیس قوه قضائیه، شاهد چرخشی عجیب در میان اصلاح‌طلبان بودیم که این بار به دفاع جانانه از این سید قاضی‌پیشه پرداختند. شاید این از سیاست‌ورزی اصلاح‌طلبان باشد که با این دفاع خود، خیالشان از حضور رئیسی سیاستمدار در انتخابات بعدی ریاست جمهوری به عنوان چهره‌ای کاریزما و توانمند، راحت باشد و شاید هم علت را باید در تجربه بالای وی در امر قضاوت و مدیریت ارشد در قوه قضائیه دانست که انتقادات زیادی به آن وارد بود و نیاز به «اصلاحات» در آن دیده میشود.وارث یک نام که خوشنام نیست
عملکرد قوه قضائیه در چند دوره اخیر محل مناقشه بود. برخی از عدم استقلال آن می‌گفتند و ارجاع برخی دیگر به فسادی بود که احتمالش در این قوه بسیار رفته است. گروهی هم ناتوانی دستگاه قضا در برخورد سریع و قاطع با پرونده‌های مختلف را مورد اشاره قرار می‌دادند. ساختار اداری آن هم از دیگر علل بیان انتقادها بود که رسیدگی به امور قضایی مردم را در تنگنا قرار می‌داد. رئیسی به ریاست دستگاهی انتخاب شد که خود سال‌ها در مقام مدیر ارشد و حتی معاون اول در آن نقش ایفا کرده بود و حالا با توجه به شناخت عمیقی که از آن داشت، در وهله اول به دنبال بازسازی وجهه قوه قضائیه است و از این‌رو دیدارها و جلسات متعددی را در این باره انجام می‌‌دهد و باید اذعان کرد؛ تا حدودی در این باره موفق و هوشمند عمل کرده است.
موافقان و مخالفان رئیسی
سیدابراهیم رئیسی البته مخالفانی هم دارد. بیشتر این مخالفان جزو خارج‌نشینان و اعضای اپوزیسیون هستند که برای اثبات نداشتن صلاحیت او، تجربه‌های شخصی و گروهی خود را یادآوری می‌کنند. رئیسی در قامت دادستان و عضو ارشد قوه قضائیه در برخی پرونده‌های امنیتی و بزرگ قضایی، نقش ایفا کرده است. مانند آنچه در پرونده اعضای منافقین (سازمان مجاهدین خلق) در دهه 60 انجام داده است. بنابراین می‌توان برخی از این مخالفت‌ها را ناشی از بغض دانست؛ هرچند برخی هم مواضع انتقادی عمومی‌تری نسبت به او دارند، مانند ضعف رئیسی در مباحث کلان سیاسی و اجتماعی که در مناظرات انتخابات ریاست جمهوری در 1396 مشاهده شد. هنگامی که مرحوم هاشمی‌شاهرودی در سال 1378 ریاست قوه قضائیه را به عهده گرفت؛ این روحانی میانه‌رو دستگاه قضا را به ویرانه‌ای توصیف کرد. به زعم کارشناسان و اهل فن، قوه قضائیه تاکنون از این وضعیت خارج نشده و حتی پسرفت هم داشته است. رئیسی از مدیران ارشد دستگاه قضایی در دو دهه اخیر بوده و انتقاد از این حیث وارد است که؛ شخص موثر در قوه قضائیه که تقریباً تمامی عمر خدمت خود را در این قوه گذرانده و در ساختارسازی و عملکرد آن بیشترین تاثیر را داشته است، حالا برای اصلاح امور آن به ریاست همان قوه انتخاب میشود.
در سوی دیگر میدان، موافقان بدون کندوکاو در گذشته رئیسی که در آن بارها از واژه‌هایی همچون دلسوزی، تسامح، پاکدستی و توانمندی یاد شده است، رویه و سنت رئیسی در تعامل با جامعه را مثال میزنند. مانند امیر خجسته، نماینده مردم همدان در خانه ملت که سوم تیرماه و در تذکری به رئیس جمهور تقاضا کرد که؛ «روسای قوا همانند آقای رئیسی با مردم صحبت کنند، به مردم امید دهند و با ارائه برنامه وضع اقتصاد را تعیین تکلیف کنند».
برای آنکه طیف موافقان حضور رئیسی بر مسند قوه قضائیه مشخص شود، برخی از اظهارنظرها درباره وی را می‌خوانیم که شامل نمایندگان طیف‌های مختلف فکری کشور میشود؛
زنده‌یاد بهمن کشاورز، حقوقدان و وکیل دادگستری: معتقدم پس از سال‌ها کسی که در مسند این کار خواهد نشست از قوه قضائیه برآمده و مراحل مختلف ترقی در قوه قضائیه را طی کرده است، بنابراین از کیفیت تحولات مختلف قوه قضائیه و نیازهای آن آگاه است و هم امکان اثرگذاری بیشتری دارد.
نعمت احمدی، حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری: رئیس جدید قوه قضائیه بر فقه و قانون تسلط توامان دارد. امیدوارم پاکدستی وی به پایین‌دست‌ها هم در قوه قضائیه سرایت کند. آقای رئیسی تنها گزینه‌ای بود که برای ریاست دستگاه قضایی مناسب هستند.
سیدمصطفی هاشمی‌طبا، فعال سیاسی اصلاح طلب: حجت‌الاسلام رئیسی سوابق بسیار زیادی در قوه قضائیه دارند و به اصطلاح با پیچ و خم‌های این دستگاه بسیار آشنا هستند و به نظر بنده حجت‌الاسلام والمسلمین رئیسی شایستگی ریاست بر قوه قضائیه را دارند.
محمدرضا خباز، فعال سیاسی اصلاح‌طلب: خداوند متعال را سپاسگزاریم که شرایطی برای قوه قضائیه ایجاد شد تا برای نخستین بار در طول ۴۰سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شخصیتی از بدنه این قوه به ریاست آن برسد.
عیسی امینی، رئیس کانون وکلای مرکز: حجت‌الاسلام رئیسی سیستم قضایی، قضات و آسیب‌های قوه قضائیه را به خوبی می‌شناسد و تجربه دارد و می‌تواند در توسعه قضایی تاثیر بالایی بگذارد.
سیدمحمود علیزاده‌طباطبایی، وکیل دادگستری: آمدن آقای رئیسی را به فال نیک می‌گیرم چرا که؛ تحصیلکرده حقوق در دانشگاه است، سابقه چهل ساله در قوه قضائیه دارد و پاکدست است.
اللهیار ملکشاهی، رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی: شخصیت حجت‌الاسلام رئیسی همیشه قابل احترام است، به همین دلیل در حال حاضر یک رغبت و پذیرش خوبی در داخل دستگاه قضا، برای حضور وی شکل گرفته است.
جلیل رحیمی‌جلال‌آبادی، عضو هیات رئیسه کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس: در دوران ریاست حجت‌الاسلام رئیسی در قوه قضائیه، قطعاً مردمی‌تر شدن قوه قضائیه و دوران خوبی را شاهد خواهیم بود.
آیت‌الله حسن ممدوحی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم: حجت‌الاسلام رئیسی در قانون‌شناسی مسئولیت‌های مختلفی داشته است و نسبت به مراتب مختلفی که در نظام قانونی، دادگستری و قضایی داشته با همه موارد آشناست.
رئیسی در قامت یک اصلاح‌گرا
عملکرد قوه قضائیه پیش از این مخالفان و موافقانی به همراه داشته است که در این گزارش به صورت تلویحی به آن پرداخته شد؛ اما روزگار امروز این قوه از این حیث مورد نظر است که مخالفان دستگاه قضایی تنها در مسیر مخالفت از رئیسی (همانطور که گفته شد، ناشی از حب و بغض‌ها) حرکت می‌کنند و نمی‌توان کارکرد رئیس جدید آن در بهبود اوضاع را نادیده گرفت که به کاسته شدن از مقدار انتقاد از کارکرد دستگاه قضا انجامیده است.
تلاش برای تغییر رویکرد به منظور حفظ حقوق عامه، تقلیل حساب‌های در اختیار رئیس قوه قضائیه، تجمیع دادسراهای رسیدگی‌کننده به پرونده‌های اقتصادی در دادسرای ویژه امور اقتصادی برای حصول نتایج بهتر، تعیین و تکلیف زندانیان مهریه، حضور در فضای مجازی و پاسخگویی به مخاطبان، ارایه فراخوان برای مشارکت‌جویی مردم و نخبگان در روند تحولات دستگاه قضایی، بازدید میدانی از عملکرد مراکز مختلف قوه قضائیه، انحصارزدایی از بازار وکالت، برگزاری جلسات دیدار با صاحب‌نظران و فعالان عرصه‌های اجتماعی و قضایی و ... از جمله بسیار اقداماتی است که در مدت کوتاه حضور سید ابراهیم رئیسی در راس قوه قضائیه انجام شده‌اند و جای خالی آنها مدت‌ها بود که احساس و بیان می‌شد؛ اما کسی به آن ورود نکرده بود.
این تلاش‌ها فصل نوینی از فعالیت قوه قضائیه محسوب میشود که در آن «مردمی‌شدن» و کاهش و حذف فاصله این قوه با جامعه، جایگاه ویژه‌ای دارد.
سایر اخبار این روزنامه
گزارش همدلی از ویدئوی جنجالی برخورد مامور پلیس با یک دختر ارشاد گشت؟!
محمد غرضی در گفت‌وگو با همدلی مطرح کرد این سفره‌ها هستند که حرف میزنند
«همدلی»، تاثیر افت ارزش پول ملی بر اقتصاد را در شرایطی که گفته میشود دولت روحانی رکورددار آن بوده است، ارزیابی کرد
مخالفان و موافقان همچنان پافشاری می‌کنند FATF گره کور است؟
قاسم محب‌علی با اشاره به حواشی FATF: تبدیل به بازی اصلاح‌طلب اصولگرا شده است
نگاهی به کتاب «لذت لگد زدن به آگاهی» نوشته کالم مک‌کین هیچ قانونی وجود ندارد
در باب رویه‌ای که قوه قضائیه در پیش گرفته است تلاش رئیس برای مردمی شدن
رسانه و دستگاهِ قضا
مساله زنان یکی از ۱۰ مساله آینده جهان معاصر است
اراده مردم اساس حاکمیت جمهوری اسلامی است
