بسته پیشنهادی داشته باشیم

نه گفتن در دیپلماسی مزیت به حساب نمی‌آید. موضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص برجام و همچنین در کل چالشی که با آمریکایی‌ها داریم موضع برحقی است. منتها مشاهده می‌شود که آمریکایی‌ها راهبردی را در پیش گرفته‌اند که راهبردی دوگانه است. به گونه‌ای که آنها از یک سو موضوع مذاکره را مطرح می‌کنند و از سوی دیگر کل رفتارشان ضد مذاکره است. ایران هر گونه درخواست مذاکره صادقانه‌ای را که می‌داند پشت آن مذاکره واقعی نیست با نه مواجه می‌کند. اما آمریکایی‌ها در حال حاضر روی این موضوع کار می‌کنند که توپ در زمین ایران باشد. در هر حال در قاموس سیاست جمله کلاسیکی تحت این عنوان وجود دارد که هیچ سیاستمداری نه نمی‌گوید. بنابراین این نه گفتن باعث می‌شود تا بخشی از دست برتر را ما در سیاست خارجی و دیپلماسی عمومی از دست بدهیم. برای آنکه این مشکل رفع شود به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی ایران به جای نه گفتن به هر گونه درخواست مذاکره و یا میانجی‌گری باید یک ابتکار عملیاتی داشته باشد که حاوی شروط واقعی کشور برای احیای دیپلماسی بوده داشته باشد. همچنین در قبال هر موضعی که مطرح می‌شود اعم از درخواست میانجی‌گری یا مذاکره، باید در فضای دیپلماسی عمومی تهران یک بسته پیشنهادی داشته باشد و بر اساس این بسته پیشنهادی توپ را به زمین دیگر بازیگران بیندازد. این بسته پیشنهادی می‌تواند شامل دغدغه‌های ایران، نقض عهدهای آمریکا و پیشنهادهایی که تامین کننده منافع ایران باشد مطرح شود. کاری که آمریکایی‌ها کردند این بود که از ابتدا یکسری پیش شرط‌ها همچون شروط 12 گانه پمپئو را مطرح کردند پس از آن مذاکره بدون پیش شرط را مطرح کردند. این یک واقعیت است که کسانی که نوع مذاکرات آمریکایی‌ها را در شرایط کنونی با پیشنهادهای یک سال گذشته یکسان می‌پندارند آنها موفقیت‌های جمهوری اسلامی ایران را در مقاومت در برابر تحریم‌ها نادیده گرفته‌اند. به نظر می‌رسد پیشنهادهای امروز آمریکایی‌ها با گذشته متفاوت است. آمریکایی‌ها در گذشته با افتخار شروط 12 گانه را مطرح می‌کردند اما هم‌اکنون همه مقامات آمریکایی حتی تندرو‌ترین آنها رسما اعلام می‌کنند که ما هیچ گونه پیش شرطی نداریم و خواهان مذاکره هستیم. این بدان معناست که آمریکایی‌ها از مواضع گذشته خودشان عدول کرده‌اند و این عدول ناشی از مقاومت ایرانی‌هاست. از سوی دیگر در ایران این نه گفتن باعث شده تا فضای منفی در دیپلماسی عمومی بر علیه کشورمان شکل گیرد. هر چند که این فضای منفی نیز دوگانه است و این فضای دوگانه با واقعیت و انصاف همخوانی ندارد. اما آمریکایی‌ها روی چنین مساله‌ای مانور می‌دهند. لذا لازمه آن این است که یک طرح کارشناسی که حاوی شروط ایران در زمینه دیپلماسی مطرح شود و این طرح نشان دهنده دست برتر ایران خواهد بود. به عنوان مثال در زمان سفر نخست وزیر ژاپن به تهران، ایران می‌توانست چنین پیشنهادی را مطرح دارد و حتی بدون باز کردن نامه ترامپ می‌توانستیم یک پیشنهاد عملیاتی داده و صراحتا مطرح کنیم که طرح ایران به سود امنیت و صلح بین‌المللی است و می‌تواند مشکلات را حل و فصل کند. در حال حاضر هم اتحادیه اروپا وارد فضای میانجی‌گری شده است. ایران به جای نه گفتن باید یک پلن و یا بسته پیشنهادی داشته باشد. این بسته پیشنهادی می‌تواند قفل دیپلماتیک را بشکند. در آن زمان توپ در زمین آمریکایی‌ها خواهد بود و این آمریکایی‌ها هستند که مجبورند در این رابطه به دنیا پاسخ دهند.
*  عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس