حباب بورس ترکید

در روزهاي اخير بازار سهام همواره شاهد افت و خيزهايي بوده که نمود آن در قيمت عموم سهم‌ها نيز وجود داشت.در اين ميان به‌نظر مي‌رسيد برخي سرمايه‌ها در حال کوچ به سوي سهم‌هاي بنيادي هستند و از همين رو روند متلاطم بازار تا پايان هفته ادامه داشته است. در روز سه‌شنبه نيز که افت حدود 11 هزار واحدي شاخص کل رقم خورد به‌نظر مي‌رسيد موج به راه افتاده مهاجرت سهم‌ها در اين مسير بي‌تاثير نبوده است. عمليات سفته‌بازانه در بازار سهام که با هدف کسب سود بسيار کوتاه‌مدت از طريق خريد و فروش روزانه صورت مي‌گيرد، به محض احساس خطر، تن به فروش سهم داده و افت شديد قيمت سهام مختلف را رقم زدند. نمودارهاي قيمتي سهام بورس و فرابورس در روز سه‌شنبه اين تصوير را به‌خوبي نمايان مي‌کند.کارشناسان بورس به‌ويژه در هفته اخير توصيه مي‌کردند که سهامداران تنها سهامي را خريد يا نگهداري کنند که دورنماي بلندمدتي را براي آن ترسيم مي‌کنند تا از طريق يک سرمايه‌گذاري صحيح بتوانند به سودي منطقي دست يابند. سيگنال‌هايي که بازار سهام در روزهاي اخير ارسال مي‌کرد، نشان از ورود به يک دوره اصلاحي داشته است. در اين ميان، معامله‌گراني کمتر زيان‌کرده يا حتي سود کرده‌اند که به سمت سهم‌هايي با پتانسيل رشد طولاني‌تر رفته‌اند و بالاترين ضرر نيز دامنگير سفته‌بازان بازار سهام شده‌ است.
برخي رشد‌ها حبابي بود
در پي ريزش سهمگين شاخص بازار سهام در روز سه‌شنبه، برخي اين سوال را مطرح کردند که آيا رشد بازار سهام در ماه‌هاي گذشته حبابي بوده و آيا ممکن است اتفاق سال 92 در سال 98 هم براي بازار سهام تکرار شود؟ عليرضا کديور، کارشناس بازار سهام در اين‌باره به «آرمان‌ملي» مي‌گويد: بله از نظر من رشد بسياري از سهم‌ها که من به آنها سهم‌هاي بنجل مي‌گويم حبابي بوده است. او درباره سهم‌هاي بنجل توضيح مي‌دهد: سهم‌هاي بنجل، سهام شرکت‌هايي است که سوددهي آنها نسبت به قيمت سهامشان خيلي ناچيز است، يا شرکت‌هاي زيان‌دهي هستند؛ اما عمدتا همين‌ها بوده‌اند که در ماه‌هاي اخير رشدهاي خيره‌کننده‌اي داشتند. کديور تاکيد مي‌کند: در مورد اين دسته از شرکت‌ها، بله رشد آنها حبابي بوده و حتي از آن هم گذر کرده بود. او تصريح مي‌کند: در واقع اين رشد اشتباه بوده و بايد اين حباب تخليه شود، اما متاسفانه به‌نظر مي‌آيد که ترکش‌هاي اين تخليه دارد به بقيه سهم‌ها اصابت مي‌کند. کديور بر اين باور است که بخش زيادي از بازار سهام، چه بورسي يا فرابورسي، شرکت‌هاي بنجل يا شرکت‌هايي هستند که رشدهاي حبابي داشتند و اکنون در حال تخليه اين حباب هستند. او با بيان اينکه رشد قيمت‌هاي بخشي از شرکت‌ها هم لزوما حبابي نبوده، مي‌گويد: از نظر من براساس قيمت‌هاي فعلي سهام اين شرکت‌ها گران نيست و قيمت‌هايشان منطقي است؛ ولي متاسفانه به لحاظ عددي تعداد شرکت‌هايي که قيمتشان منطقي است کم است!
ابهام در آينده بازار سهام


اين کارشناس بورس بر اين باور است که اتفاقات سال 92 مي‌توانند قابليت تکرار داشته باشند يا آنکه اصلا تکرار نشوند. عليرضا کديور ابراز مي‌کند: اگر فرض کنيم همه متغيرهاي تاثيرگذار بر بازار، اعم از سياسي، اقتصادي، داخلي و خارجي با همين وضعيت فعلي ادامه پيدا کنند طي ماه‌هاي آينده به‌نظر من احتمالا وضعيت شبيه سال 92 مي‌شود. يعني احتمالا بازار ما به رکود مي‌رود، حجم معاملات مقداري کاهش مي‌يابد، قيمت سهم‌ها به‌ويژه شرکت‌هاي بنجل کاهش پيدا مي‌کند و شرکت‌هاي ديگر هم ممکن است حتي با شيب کمتر، کاهشي شوند. همچنين شاخص بورس هم پايين مي‌رود. او در ادامه مي‌افزايد: اما اگر برآيند متغيرهاي تاثيرگذار بر بازار به سمتي باشد که بتواند رشد قيمت سهم‌ها را توجيه‌پذير کند مي‌تواند از تکرار سال 92 جلوگيري کند. در نتيجه همه اينها بستگي به شرايط آينده دارد اما ولي با فرض ثبات متغيرهاي فعلي به‌نظرم بله آن اتفاق مي‌افتد!
افت سهام طبيعي بود
کديور همچنين در پاسخ به اين سوال «آرمان‌ملي»‌ که آيا رشد روز چهارشنبه مي‌تواند سيگنال مثبتي از سوي بازار تلقي شود يا خير، توضيح مي‌دهد: اين رشد بسيار جزئي بوده است. روز سه‌شنبه شاخص بورس نزديک به 11هزار واحد سقوط کرد، اما روز چهارشنبه فقط 600 واحد بالا رفته است؛ يعني اين رشد اصلا با آن افت قابل مقايسه نيست. اين کارشناس بورس اضافه مي‌کند: البته بايد اين را هم در نظر داشته باشيم که افت روز سه‌شنبه در مقايسه با رشدهاي گذشته عدد قابل توجهي نبوده است. از ابتداي امسال تاکنون حتي با احتساب همين افت اخير، شاخص بورس تقريبا 130هزار واحد رشد کرده است، اما در روز سه‌شنبه، 10هزار واحد افت کرده اما در هر صورت عدد بزرگي بود. کديور تصريح مي‌کند: اولين‌باري بود که شاخص بورس ما بيش از 10هزار واحد افت مي‌کرد. اما در کل در مقايسه با رشدهايي که طي سال اتفاق افتاده، افت ديروز مي‌توانست به نوعي طبيعي باشد.
توجه معامله‌گران به اخبار واقعي باشد
بازار سهام ايران در دوره‌اي به‌صورت فراگير به رشدي دست يافته بود که شايد برخي از آن نيز حقيقي نبوده است. به عبارت ديگر، رشد برخي سهم‌ها تنها در گروي تبليغات برخي شرکت‌ها که ممکن بود حتي زيان‌ده نيز باشند بوده و با توجه به غيرحرفه‌اي بودن بخش بزرگي از معامله‌گران جديد بورس، شرکت‌هاي زيان‌ده توانسته‌اند سهم بزرگي از معاملات بازار سهام را به خود اختصاص دهند. وليد هلالات، کارشناس بورس در کانال تلگرامي خود مي‌نويسد: در يک دوره‌هايي بازار به‌صورت اپيدمي رشد مي‌کند و اشخاص حقيقي با سرمايه‌هاي خود، ليدر برخي شرکت‌ها مي‌شوند. اما وقتي بازار روند صعودي را از دست داد، کسي در مقابل آن سيل عرضه توان استقامت ندارد؛ لذا بت‌سازي‌هاي اين ماه‌ها که در اصطلاح مي‌گفتيم فلاني پشت سهم است، تمام شده و حالا هر سهمي، اگر پتانسيل داشته باشد، بازدهي دارد و اگر نه، اصلاح خواهد کرد. او اضافه مي‌کند: سهم خوب در هر دوره تعريفي دارد؛ يک مقطعي سهم خوب، سهمي است که فروشنده حقوقي ندارد و حقيقي‌ها آن را قوي خريداري مي‌کنند و شايعات مثبت پيرامون آن است؛ اما فکر مي‌کنم در اين مقطع سهم خوب سهمي است که سود سال 99 آن نسبت به 98 نزولي نباشد و با اطمينان بالايي بتوان eps آن را برآورد کرد. همچنين p.e آن نسبت به زمان تعادل بازار ( مثلا سال 96) چندان بالا نرفته باشد و نهايتا dps مناسبي در مجامع بدهد. هلالات مي‌افزايد: حالت بعدي اين است که اطمينان نسبي داشته باشيم که شرکتي از محل تسعير ارز، تجديد ارزيابي يا فروش دارايي و نظاير آن، اخبار مثبتي در آينده منتشر مي‌کند که قيمت فعلي سهام را توجيه مي‌کند. اين کارشناس بورس در پايان توصيه مي‌کند معامله‌گران از اين به بعد روي پروژه‌ها و حرف‌ها زياد حساب نکنند و تنها به‌ صورت‌هاي مالي و خبرهاي واقعي پيرامون شرکت‌ها دل ببندند.