دانشجو در فضای‌مجازی ؛ امن است يا نا امن؟

آرمان ملي- مطهره شفيعي: فضاي مجازي حق مسلم ماست و مسئولان دانشگاه نبايد به آن ورود پيدا کنند! اين موضوع در طي ماه‌هاي اخير بارها از سوي دانشجويان مطرح شده است و اشاره آنها به گنجاندن «بررسي تخلف دانشجويان در فضاي مجازي» در آيين‌نامه کميته انضباطي است. اين روزها دانشجويان از يکديگر اين سوال را مي‌پرسند: «چرا نشاط در دانشگاه‌ها که بارها شعار آن داده شد مشاهده نمي‌شود و به‌جاي آن حلقه محدوديت‌ها هر روز تنگ‌تر مي‌شود؟» 16 آذر 94 بود که رئيس‌جمهور در سخنراني خود به مناسبت روز دانشجو اظهار داشت: «من فضاي امنيتي دانشگاه‌ها را نمي‌پسندم ما فضاي امن مي‌خواهيم نه فضاي امنيتي» يکسال پس از آن هم اسحاق جهانگيري معاون اول رئيس‌جمهور تصريح کرد: «دانشگاه بايد امن، با نشاط، مرکز گفت‌وگو، تبادل افکار و تبادل انديشه باشد» اين اظهارات دانشجويان را دلگرم به تحصيل در محيط‌هاي عاري از محدوديت‌هاي غيرقانوني و سليقه‌اي کرد اما عمر اين اميدواري دوام زيادي نداشت.
ماجرا چيست؟
ارديبهشت سال جاري جاماسب نوذري مديرکل امور دانشجويان داخل سازمان امور دانشجويان اعلام کرد، تخلفات دانشجويان در فضاي مجازي هم به آيين‌نامه انضباطي دانشجويان اضافه شده است. طرح اين موضوع سبب گلايه دانشجويان شد و آنها تصميم وزارت علوم را به نوعي دخالت در حوزه شخصي خودشان دانستند. پس از افزايش اعتراض‌ها منصور غلامي در جايگاه وزير علوم با اشاره به اصلاحات آيين‌نامه انضباطي دانشجويان که اظهار نطرهاي زيادي پيرامون آن صورت گرفته، گفت: «اصلاحات اين آيين‌نامه هنوز تصويب نشده، بلکه پيشنهاد اصلاحيه آيين‌نامه قبلي و افزودن عبارتي تحت عنوان بررسي تخلفات حرفه‌اي مطرح بود.» او همچنين گفته بود: «نگراني در مورد ورود به حريم شخصي افراد در فضاي مجازي وجود ندارد و بررسي‌ها تنها مربوط به تخلفات در دوران دانشجوبودن فرد و در حوزه دانشجويي از جمله هک کردن بعضي سايت‌ها و دسترسي به مستندات و مدارک ديگران است.» محمود صادقي نماينده مجلس هم چنين گفت: «درگير کردن کميته‎هاي انضباطي به ابعاد ديگر زندگي دانشجويان و زندگي خصوصي آن‎ها مانند فضاي مجازي، خارج از صلاحيت کميته انضباطي است.» کامبير نوروزي حقوقدان هم در پاسخ به اين سوال خبرآنلاين که «آيا رصد کردن دانشجويان در فضاي مجازي و تبديل آن به يک مصوبه در آيين‌نامه کميته انضباطي، از جهت قانوني تاييد شده است؟ يا اصلا کميته دانشجويان مي‌تواند چنين موردي را تبديل به مصوبه کند؟» گفت: «اين موضوع اصلا هيچ ربطي به کميته انضباطي دانشجويان ندارد. آيين‌نامه انضباطي مربوط به رفتار دانشجو در محيط دانشگاه است.»
نااميدي از اصلاح بند مجازي!


اميدها به حذف اين بند از آيين‌نامه کميته انضباطي بود که 7 آبان اظهارات يک مقام دانشگاهي بار ديگر سبب اعتراض شد. معاون فرهنگي و دانشجويي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي گفت: اگر دانشجويان در فضاي مجازي اقدام به نشر اکاذيب کنند، با فرد متخلف طبق قانون برخورد مي‌شود. سيما سادات لاري درباره آيين‌نامه انضباطي دانشجويان بيان کرد: در اين آيين‌نامه قسمت‌هاي روابط عمومي و رسانه‌ها وجود دارد که آنها درباره نحوه کنترل فضاي مجازي برنامه‌ريزي مي‌کنند. همه فعالان دانشجويي، انجمن‌هاي علمي، کانون‌ها، تشکل‌ها و نشريات مجوز فعاليت در فضاي مجازي دارند و تمامي کانال‌هايي که توسط آنها راه اندازي شده توسط مرجع مسئول، رسيدگي مي‌شود. وي بيان کرد: اگر کانال‌هايي به جز اين گروه‌هاي مجازي داراي مجوز، توسط فعالان دانشجويي راه اندازي شود و دانشجويان در آن اقدام به نشر اکاذيب کنند در کميته انضباطي با آنها برخورد قانوني مي‌شود. اگر دانشجويي مسائل مرتبط با دانشگاه نظير بودجه آن را نشر داده و فردي نسبت به اين موضوع شکايت کند پرونده او رسيدگي مي‌شود. وي با بيان اينکه رصد فعاليت مجازي دانشجويان به معناي کنکاش در حريم خصوصي آنها نيست عنوان کرد: شوراي انضباطي مي‌تواند در صورت مشاهده مطالبي در فضاي مجازي که با هدف زير سوال بردن منافع و مصالح دانشگاه بازنشر شده، ورود کرده و شاکي شود.»
وزير علوم چه گفت؟
آغاز نگراني‌ها بود که سبب شد ديروز وزير علوم در پاسخ به سوالي در خصوص شيوه‌نامه انضباطي دانشجويان گفت: دو مطلب در آيين‌نامه انضباطي بيشتر ديده شده است که يکي بحث تخلفات اخلاقي در حوزه دوره باليني دانشجويان دوره پزشکي است چرا که دانشجويان پزشکي يک دوره آموزشي دارند و يک دوره در بيمارستان که آن اضافه شده و يک مورد هم در خصوص مباحثي است که ممکن است در فضاي مجازي اتفاق بيفتد. منصور غلامي ادامه داد: اين قسمت کمي ايجاد نگراني کرده که دانشجوها نگران اين بودند که احيانا به بخش‌هاي خصوصي فضاي مجازي بچه‌ها ورود شود که قاعدتا اين منظور نيست. لذا قبل از اينکه احيانا معاون حقوقي رئيس‌جمهور ورود پيدا کنند برنامه من اين بوده که معاونان دانشجويي که در حال بازنگري آن بخش هستند، آن را شفاف‌تر کنند. اتفاقا من شخصا از برخي دانشجوها خواسته بودم که اگر نظر يا پيشنهادي از بين دانشجويان وجود دارد، به ما منتقل کنند. وي در خصوص تضمين براي عدم ورود به حريم خصوصي دانشجو گفت: قطعا همين طور است و بحث قانوني ورود به حريم خصوصي افراد نياز به مجوز قانوني دارد و اين شيوه‌نامه نمي‌تواند مجوزي براي اين بحث باشد. من خودم در بررسي اين موضوع کل تخلفاتي که غير بخش آموزشي دانشجويان از سال 97 بوده را بررسي کردم که يک دهم درصد دانشجويان را مي‌گرفت که شامل انواع تخلفات ممکن در محيط‌هاي آموزشي است لذا خيلي نگراني در اين حوزه وجود ندارد و ابراز نگراني مربوط به فعاليت‌هاي خاص سياسي و اجتماعي بچه‌ها است که تعدادشان بسيار اندک است و حل و فصل آن خيلي کار سختي نيست.
ورود حوزه حقوقي دولت به شيوه نامه
معاون حقوقي رئيس‌جمهور هم ديروز به اين حوزه وارد شد و در پاسخ به خبرنگاران درباره تصويب شيوه‌نامه انضباطي دانشجويان گفت: ما براي تصويب اين شيوه‌نامه با تشکل‌هاي دانشجويي صحبت کرده و نظر وزرا را مي‌گيريم و اگر موردي وجود داشته باشد که مغاير با قانون اساسي يا ساير قوانين باشد يا با منشوري که رئيس‌جمهوري ابلاغ کردند، مغايرتي داشته باشد، آن را اصلاح مي‌کنيم. لعيا جنيدي افزود: شيوه‌نامه قبلي را اصلاح مي‌کنيم. چون شيوه‌نامه انضباطي در همه کارها وجود دارد. وي افزود: ما نمي‌خواهيم محيط دانشگاهي و اصالت کار علمي و فعاليت‌هاي ما که اعتبار دانشگاه و دانشجو است از بين برود و بايد يک نظام انضباطي وجود داشته باشد تا اين اعتبارها از بين نرود. جنيدي افزود: ما از تشکل‌هاي دانشجويي دعوت مي‌کنيم و با وزرا نيز در ميان گذاشتم و گفتم که ملاحظاتي وجود دارد که وزرا نيز با رويي گشاده قبول کردند.