غرش زمین در میانه شب




کامران علمدهی


خبرنگار
گروه حوادث/  ساعت 2 و 17 دقیقه بامداد جمعه 17 آبان زمین‌لرزه‌ای با شدت5/9 ریشتر شمال‌غرب ایران را لرزاند.شدت این زلزله که در عمق 8 کیلومتری زمین رخ داد تا شعاع 30 کیلومتری خسارات جانی و مالی برجای گذاشت و تاکنون 5 نفر جانشان را از دست داده‌اند و بیش از 500 نفر هم مصدوم شده‌اند.مرکز زمین لرزه حوالی شهر میانه در نزدیکی شهر ترک مرکز بخش کندوان بوده و به بسیاری از روستاها از جمله ورنکش بخش ترکمانچای و روستای ورزقان بخش ترک شهرستان میانه آسیب‌های زیادی وارد کرده است.اخبار و گزارش‌های منتشر شده و همین‌طور عملکرد مجموعه‌های امدادی نشان می‌دهد که گروه‌های امداد و نجات، اورژانس، آتش‌نشانی، نیروهای نظامی، انتظامی و همه مسئولان مرتبط استان آذربایجان در همان دقایق اولیه حادثه عملکرد خوبی داشته‌اند و با مدیریت قابل قبول ستاد بحران کار رسیدگی به زلزله زدگان در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام شد. امری که در حوادث و بلایای طبیعی گذشته کمتر دیده می‌شد.
در حال حاضر مصدومان حادثه در بیمارستان بستری هستند و کار اسکان زلزله زدگانی که خانه‌هایشان در این حادثه تخریب شده صورت گرفته است. البته مقرر شده تا با دستور مسئولان استانی تعدادی کانکس هم به منطقه زلزله زده آورده شود تا مشکل اصلی منطقه که همانا سردی و برودت هوا برای زلزله زدگان است، مرتفع شود.در گفت‌و‌گوهایی که با مسئولان مرتبط با رسیدگی به وضعیت زلزله زدگان انجام داده ایم، عنوان شد که وضعیت حال حاضر مناطق زلزله زده به لحاظ امدادرسانی عادی است و همه آنها تنها دغدغه‌شان سرما و برودت هوا برای افرادی است که در این حادثه خانه‌شان را از دست داده‌اند.

پیام مسئولان

دستور روحانی برای بسیج امکانات در امدادرسانی به زلزله‌زدگان
رئیس جمهوری در تماس تلفنی با استاندار آذربایجان شرقی دستور ویژه‌ای برای بسیج تمام امکانات برای امدادرسانی به زلزله‌زدگان استان صادر کرد.روحانی، ریاست جمهوری کشورمان در تماس با محمدرضا پورمحمدی، استاندار آذربایجان شرقی درگذشت تعدادی از هموطنان میانه‌ای در زلزله بامداد دیروز را تسلیت گفت.
روحانی بر ضرورت بسیج تمام امکانات در زمینه امدادرسانی و اسکان به زلزله‌زدگان تأکید کرد.
تأکید جهانگیری بر امدادرسانی فوری
معاون اول رئیس جمهوری بر لزوم امدادرسانی فوری و بسیج همه امکانات برای کمک‌رسانی به مناطق زلزله‌زده استان آذربایجان شرقی تأکید کرد.اسحاق جهانگیری در تماس تلفنی با استاندار آذربایجان شرقی که در ستاد بحران در روستای ورنکش بخش ترکمانچای میانه حضور دارد، گزارشی از آخرین وضعیت خسارات وارده و اقدامات صورت گرفته برای کمک به زلزله‌زدگان دریافت کرد.معاون اول رئیس جمهوری از استاندار آذربایجان شرقی خواست با بسیج تمامی امکانات استان و اعزام گروه‌های امدادرسان و ارزیاب به مناطق زلزله‌زده، اقدامات لازم و کمک‌رسانی فوری به آسیب‌دیدگان را در دستور کار خود قرار دهد.
 وزیر بهداشت
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی روز جمعه در توئیتی ضمن ابراز همدردی با حادثه‌دیدگان زمین‌لرزه آذربایجان‌شرقی اعلام کرد وزارت بهداشت با تمامی امکانات تا آخرین لحظه در کنار مردم شریف این مناطق خواهد بود.در توئیت سعید نمکی، بر لزوم آماده‌باش تمامی پرسنل اورژانس و مراکز درمانی در مناطق زلزله‌زده برای ارائه خدمات به زلزله‌زدگان تأکید شده است.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی
محمد شریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با صدور دستور فوری به رؤسای سازمان‌های تأمین اجتماعی و بهزیستی کشور بر امداد‌رسانی به‌ هموطنان زلزله‌زده استان آذربایجان شرقی تأکید و نماینده ویژه خود را برای پیگیری و ارائه گزارش مستمر وضعیت آسیب‌دیدگان انتخاب کرد.
 پیام وزیر ورزش و جوانان
مسعود سلطانی‌فر وزیر ورزش و جوانان هم در دستوری به مدیران کل ورزش و جوانان استان‌های آذربایجان شرقی، غربی، اردبیل و زنجان از آنها خواست اماکن ورزشی و سالن‌های سرپوشیده در اختیار زلزله‌زدگان و افرادی که از بیم زلزله منازل خود را ترک کرده‌اند قرار گیرد.
اعلام آمادگی ارمنستان برای مشارکت در امدادرسانی
به دنبال وقوع زلزله در استان آذربایجان شرقی، فلیکس تسولاکیان وزیر موقعیت‌های اضطراری جمهوری ارمنستان، در تماس با سفارت جمهوری اسلامی ایران در ایروان، با ملت و دولت ایران ابراز همدردی و برای مجروحین بهبودی سریع آرزو کرد. تسولاکیان با یادآوری همکاری دو کشور در شرایط بحرانی و وقوع بلایای طبیعی، بر آمادگی کشورش جهت ارائه هرگونه کمک لازم در مناطق آسیب‌دیده تأکید کرد.
نماینده میانه در مجلس شورای اسلامی
یعقوب شیویاری، نماینده مردم میانه در مجلس شورای اسلامی با اشاره به بالا بودن شدت زلزله و آغاز خدمات امدادی در لحظاتی پس از وقوع آن، گفت: خوشبختانه با حضور نیروهای امدادی و کادر پزشکی از همان ساعات اولیه خدمت‌رسانی به مردم آغاز شده و اکنون وضعیت تحت کنترل است.

شروع کار رسیدگی به اوضاع روحی زلزله زدگان

وهاب اصل رحیمی مدیر گروه سلامت روانی و اجتماعی معاونت بهداشت دانشکده پزشکی استان آذربایجان شرقی در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ایران» درباره رسیدگی به وضعیت روحی و روانی زلزله زدگان گفت: ما کارمان را از صبح امروز در قالب 4 تیم 2 نفره در سطح مناطق زلزله زده آغاز کردیم.وی در ادامه افزود: البته کار اصلی ما از روز سوم حادثه آغاز می‌شود اما در حال حاضر کارشناسان ما در حال ارزیابی اوضاع هستند و با مراجعه به بیمارستان‌ها و مراکزی که مصدومان در آنجا بستری هستند و همینطور دیدار با خانواده‌های مصدومان و جانباختگان در حال بررسی هستند.رحیمی خاطرنشان کرد: دراین طرح رسیدگی به بیماران روانی در اولویت ما هستند و پس از آن به سراغ افرادی می‌رویم که فوبیای زلزله پیدا کرده‌اند و باید با کار روان درمانی مداوا شوند. به هرحال مسأله روحی و روانی زلزله زدگان و خانواده آنها امری است که می‌تواند در دراز مدت برای افراد زلزله زده مشکلات جدی ایجاد کند. ضمن اینکه در بخش پزشکی هم ما تا پایان رسیدگی به اوضاع آسیب دیدگان درآماده باش هستیم.

تنها دغدغه ما بحث اسکان است

محمدباقر هنربر مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی در خصوص آخرین وضعیت حادثه زلزله به خبرنگار گروه حوادث «ایران» گفت: بعد از وقوع زلزله بلافاصله چهار جلسه ستاد پیشگیری، فرماندهی، هماهنگی و پاسخ به عملکرد بحران تشکیل شد که دو جلسه در سطح استان و دو جلسه هم در سطح شهرستان بود.
وی در ادامه اظهار کرد: بر اساس آخرین اطلاعات دریافتی ستاد بحران از مناطق زلزله‌زده تاکنون ۵ نفر در روستای ورنکش ترکمانچای میانه جان باخته‌اند. البته بیش از 30 خانه در همین روستا به‌صورت 100 درصدی تخریب شد و 400 خانه هم در بخش‌های کندوان، ترکمانچای، ترک و بخش مرکزی میانه بین۵۰ تا ۷۰ درصد تخریب شده است که در این میان بیش از 800 رأس دام هم تلف شده‌اند.هنربر اضافه کرد: خوشبختانه در روستای تیرشاپ سراب کسی تاکنون فوت نکرده اما ۳۴ نفر مصدوم جرحی داشته‌ایم و 25 خانه‌ از این روستا هم بین20 تا ۷۰ درصد تخریب شده‌اند. ضمن اینکه ۱۲۷ نفر هم در شهرستان سراب به‌صورت سرپایی مداوا شده‌اند.وی خاطرنشان کرد: بحث اسکان اضطراری در مناطق زلزله‌زده از سوی هلال‌احمر بخوبی صورت گرفته و بسته‌های۷۲ ساعته در بین زلزله‌زدگان نیز پخش شده است. کارگروه‌های آب و برق نیز برای مناطقی که با قطعی آب و برق مواجه هستند در حال پیگیری است تا بزودی مشکلات مردم حادثه‌دیده مرتفع شود.هنربر در پایان تأکید کرد: مهم‌ترین مسأله‌ای که وجود دارد بحث سردی و برودت هوای مناطق زلزله‌زده است که امیدوار هستیم بتوانیم با اسکان همه زلزله‌زدگان این مشکل را حل کنیم. البته پس از وقوع این حادثه استاندار آذربایجان شرقی بلافاصله دستور داد تا ۱۰۰ کانکس در اختیار زلزله‌زدگان قرار گیرد که امیدواریم با رسیدن کانکس‌ها مشکلات به حداقل برسد. با این حال وضعیت امدادرسانی و فعالیت گروه‌های امدادی بخوبی صورت می‌گیرد و مشکل چندانی در این خصوص نداریم.

نیروهای اورژانس در آماده باش کامل هستند

وحید شادی نیا مدیر روابط عمومی اورژانس آذربایجان شرقی در گفت‌و‌گو با خبرنگار گروه حوادث «ایران»، در خصوص آمار مصدومان و جانباختگان حادثه زلزله گفت: نیروهای اورژانس استان لحظات اولیه پس‌از زلزله کار رسیدگی به مصدومان را آغاز کردند و تاکنون در این حادثه 5 نفر جان‌باخته‌اند که 2 نفر از آنها دختر نوجوان، 2 زن و یک مرد هستند و 393 نفر از شهرهای میانه، هشترود و سراب مصدوم شده‌اند که تنها 16 نفر از آنها بستری و مابقی افراد به‌صورت سرپایی درمان شده‌اند. از میان آنها 15 نفر که وضعیت رو به بهبودی دارند به بیمارستان امام خمینی ارجاع داده شدند و یک نفر هم که وضعیت وخیمی دارد به بیمارستان شهدای تبریز انتقال پیدا کرده است.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا امکان افزایش مصدومان یا جانباختگان وجود دارد خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه نیروهای اورژانس همه مناطق زلزله زده را مورد بررسی قرار داده‌اند احتمال افزایش مصدومان و فوتی‌ها بسیار کم است و مسیرها هم باز شده‌اند. ضمن اینکه نیروهای اورژانس تا پایان بحران در حالت آماده باش کامل هستند.

اسامی جانباختگان حادثه زلزله

ریحانه قربانی 13 ساله
زهرا عابدی 13 ساله
اسرافیل محمدزاده 45 ساله
گلستان جلیل نیا 40
خاتون رضا‌زاده 60 ساله

نجات و اسکان را همزمان انجام دادیم

مرتضی سلیمی رئیس سازمان امداد و نجات هلال احمر در گفت‌و‌گو با خبرنگار گروه حوادث با اشاره به حضور تیم‌های عملیاتی امداد و نجات هلال احمر گفت از بامداد روز جمعه و دقایقی پس از زلزله 110 نیروی عملیاتی در قالب 34 تیم کارشان را آغاز کردند و 2 فروند بالگرد هم با پرواز بر فراز آسمان مناطق زلزله زده کار ارزیابی را انجام دادند.
وی در ادامه تصریح کرد: تاکنون حدود ۶۵ روستا با آسیب‌های خرد و کلان مواجه بوده‌اند و طبق ارزیابی گروه‌های ما روستای ورنکش بیشترین خرابی و تلفات را داشته است.
رئیس سازمان امداد و نجات هلال احمر در مورد این مسأله که به‌نظر می‌رسد کار امدادرسانی بسیار خوب انجام شده و علت آن چیست گفت: علت اصلی آن نجات و اسکان زلزله‌زدگان به‌صورت همزمان بوده است. به‌طوری که  از همان ابتدای عملیات تیم‌های‌مان را به دو دسته نجات و اسکان تقسیم کردیم و بلافاصله در اولین اقدام اسکانی 60 چادر در مدرسه روستای ورنکش ایجاد کردیم و پس از نصب چادرها غذای 72ساعته، پتو و چراغ والور زلزله زدگان را به دستشان رساندیم تا زلزله زدگان دغدغه کمتری داشته باشند.وی در پاسخ به این سؤال که در حال حاضر کمبودی وجود دارد، خاطرنشان کرد: خوشبختانه از لحاظ خوراک افراد حادثه‌دیده و زلزله زدگان منطقه مشکل خاصی وجود ندارد اما سردی هوا ممکن است در ساعات پایانی روز برای مردم مشکل ایجاد کند که امیدوارم با رسیدن کانکس‌ها به‌منطقه این مشکل هم حل شود.

چادرها در نزدیکی خانه زلزله زدگان برپا شد


سرپرست معاونت عملیات سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر در گفت‌و‌گو با «ایران» در مورد وضعیت حادثه دیدگان گفت: تا این لحظه 41 روستا را که این روستاها بین شهرهای میانه و سراب است ارزیابی کرده‌ایم. 17 روستا نیاز به خدمات دارند یا آسیب دیده‌اند و خانه‌های 7 روستا طوری تخریب شده که نیاز به اسکان اضطراری دارند، چرا که به خاطر ترک خوردگی و آسیبی که دیده‌اند احتمال ریزش دارند.حامد سجادی ادامه می‌دهد: خانه‌های خشتی و گلی بیشترین آسیب را دیده‌اند. سعی داریم که در این 7 روستا، مردم را در مدارس یا جاهایی که به لحاظ خدماتی راحت‌تر هستند اسکان دهیم. البته بعضی از مردم علاقه‌مند هستند که در کنار خانه هایشان باشند. به خاطر اینکه مردم بیشتر در آرامش باشند سعی کردیم آنها را در نزدیکی خانه هایشان و محلی امن که پس لرزه‌ها به آنها آسیب نرساند اسکان دهیم. در میان روستاهای زلزله زده، روستای ورنکش با 318 خانوار ازهمه بیشتر آسیب دیده و متأسفانه این روستا تلفات جانی هم داشته است.

هشدار پلیس فتا

رئیس پلیس فتای آذربایجان شرقی درباره سوء‌استفاده برخی فرصت طلبان از شرایط زلزله هشدار داد.
سرهنگ محسن محمودی ضمن اشاره به حادثه زلزله آذربایجان شرقی گفت: متأسفانه کلاهبرداران برای سوء‌استفاده از این شرایط با اعلام شماره حساب‌ها و ارسال پیامک‌ها و معرفی درگاه‌های جعلی پرداخت تحت عنوان کمک به زلزله زدگان به کلاهبرداری از مردم و خالی کردن حساب‌های بانکی آنها خواهند پرداخت.
این مقام انتظامی افزود: از این‌رو توصیه می‌شود به این پیام‌ها که در شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان‌ها بویژه اینستاگرام و تلگرام منتشر یا در قالب پیامک به آنها ارسال می‌شود اعتماد نکرده و کمک‌های خود را از طریق سازمان‌ها و نهادهایی مانند کمیته امداد و هلال احمر که رسماً اعلام می‌شود، اهدا کنند.

گفت و گو با زلزله زدگان

گروه حوادث: مرجان همایونی / بعد از ترس و خرابی ناشی از زلزله حالا نگرانی از وضعیت پیش آمده حال روستاییان زلزله زده را تحت تاثیر قرار داده است. آنها دام‌هایشان تلف شده و خانه‌های کاهگلی تبدیل به تلی از گل و تیر چوب شده است. خانه‌های نوساز هم که از خطر فروریختن جان سالم به‌در برده‌اند، حالا ترک‌های بزرگی روی دیوارهایشان نقش بسته است. به‌همین دلیل مردم ساکن در خانه‌های نوساز و کاهگلی همه به خیابان‌ها پناه برده و منتظر جایی برای فرار از سرما هستند.

نجات از زیر آوار با دست‌های خالی
وقتی زلزله آمد با خانواده‌اش در خانه بود، خواب آنها را فراگرفته بود و صدای مهیبی مانند ریزش چند تن آجر و سنگ او را از خواب بیدار کرد. صدایی که به همراه آن لرزش شدید زمین را به‌همراه داشت. احمد یکی از زلزله زدگان روستای ورنکش به خبرنگار ما گفت: زمین لرزه خیلی طولانی بود، نمی‌دانم شاید چند دقیقه طول کشید. خیلی وحشتناک بود. فوراً خانواده‌ام را از خانه بیرون بردم. همه مردم منطقه از خانه‌هایشان بیرون آمده بودند. بسیاری از خانه‌ها ویران شده بود. وی در ادامه گفت:همسایه‌ها در همان ابتدا به‌ شمارش نفرات می‌پرداختند و هرکسی با اعلام اینکه چند نفر از اعضای خانواده‌شان در داخل محبوس شده‌اند سایرین را مجاب می‌کرد که آوارها را کنار بزنیم و افراد زیر آوار مانده را نجات دهیم.این ساکن روستای ورنکش در ادامه گفت: قبل از اینکه نیروهای امدادی برسند ما کار آواربرداری را شروع کردیم تا تعداد تلفات کمتر شود. برایمان فرقی نمی‌کرد با دست خالی، بیل یا یک تکه میله، فقط تلاش می‌کردیم تا بتوانیم افراد بیشتری را نجات دهیم. چند زن و مرد را از زیر آوار بیرون آوردیم. آنهایی که زنده بودند به هوش بودند و می‌توانستند حرف بزنند. بعد هم مصدومان و افرادی که از نظر روحی دچار مشکل شده بودند توسط اورژانس و هلال احمر به مراکز درمانی انتقال داده شدند.

 مادری در سوگ فرزند
زن میانسال، یکی از نجات یافتگان است. او یک ساعتی زیر آوار مانده و با تلاش اهالی محل از زیر خروارها خاک بیرون کشیده شده است. در تمام این مدت به‌هوش بود و سعی می‌کرد با داد و فریاد به آنهایی که جان سالم از زلزله بدر برده‌اند بگوید که زنده است. از آن سوی خط با گریه می‌گوید که کاش من هم با دخترم رفته بودم. از او درباره جزئیات این حادثه می‌پرسم و او در پاسخ گفت: قبل از رسیدن نیروهای اورژانس با کمک مردم از زیر آوار بیرون آمدم. پس‌از خرابی خانه‌ام، من و دخترم زیر آوار ماندیم و پس‌از نجات من دخترم از زیر آوار خارج شد که آن موقع زنده بود اما بعد از انتقال به بیمارستان فوت کرد.
او در ادامه تأکید کرد: حتماً تجهیزات لازم وجود نداشت وگرنه دخترم زنده می‌ماند. ایکاش من هم زنده نمی‌ماندم تا مرگ دختر نوجوانم را نبینم.

صدای مهیب زلزله
یوسف یونسی، یکی از ساکنان منطقه ورزقان در رابطه با حادثه گفت: من ساکن روستای «اسب فروشان» هستم. کوه «بز گوش» مرز بین روستای ما و روستای ورنکش است و به همان اندازه روستای ورنکش زمین لرزید. اما از آنجایی که بعد از زلزله ورزقان، خانه‌های ما بازسازی شده بود، خسارت شدیدی ندیدیم. هنگام وقوع زلزله با صدای مهیبی از خواب پریدم.او ادامه می‌دهد: من زمانی که ورزقان زلزله آمد آنجا بودم اما آن زلزله به اندازه این زلزله وحشتناک نبود. خوشبختانه روستای ما تلفات جانی نداشت اما دام‌های ما زیاد آسیب دیدند.