روزنامه آرمان ملی
1398/09/05
اينستكس منوط به كسب اجازه خجالت آور اروپا از آمريكا
سيدجلال ساداتيان در گفت‌وگو با «آرمان ملي» مطرح کرداينستكس منوط به كسب اجازه خجالت آور اروپا از آمريكا
آرمان ملي: سخنگوي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران گفت که آنچه حسن روحاني در خصوص «توافق بر سر کليات» با کشورهاي اروپايي گفته بود اکنون متوقف شده، اما مذاکرات همچنان ادامه دارد. به گفته سيدعباس موسوي اين که طرف ديگر مذاکره نياز داشت از جاي ديگر کسب اجازه کند دليل متوقف شدن پيشرفت مذاکرات است. «آرمان ملي» در گفت‌وگو با سيدجلال ساداتيان، سفير اسبق ايران در انگلستان به بررسي اين موضوع پرداخته است که در ادامه مي‌خوانيد:
مذاکرات ايران و اروپا به دليل آنکه کشورهاي اروپايي نياز به اجازه گرفتن از آمريکا دارند «ابتر» مانده است. ارزيابي شما از اين موضوع چيست؟
روندي که در مذاکرات جريان دارد، مورد انتقاد است. اين که اروپايي‌ها به رغم ادعاهاي فراوان در خصوص عملکرد مستقلانه مجبور هستند از آمريکا براي هر کاري کسب اجازه کنند چندان جالب توجه نيست. آنها براي جلوگيري از خروج دونالد ترامپ از توافق هسته‌اي بسيار تلاش کردند، بعد از خروج يکجانبه و غيرقانوني دولت ايالات متحده از برجام نيز کشورهاي اروپايي به خصوص تروئيکاي اروپايي برجام کوشيدند تا مانع از فروپاشي توافق شوند. خانم موگريني نيز فعالانه در پي راهي براي نجات برجام بود و اين اراده کشورهاي قاره سبز براي نجات برجام سبب شد ايران تا يک سال «صبر استراتژيک» در پيش گيرد. بر اساس اين استراتژي «صبر استراتژيک» تا ارديبهشت 1398 جمهوري اسلامي به تمامي تعهدات خود در برجام پايبند ماند و آژانس نيز اين موضوع را 15 بار تأييد کرد. اما مسأله آنجا بود که بخش عمده اقتصاد کشورهاي اروپايي وابسته به آمريکا است و روابطي که از طريق شرکت‌هاي بزرگ ميان دو سوي آتلانتيک جريان دارد آنها منافع زيادي را به دست مي‌آورند. دولت آمريکا پس از خروج از برجام از طريق وزارت خزانه‌داري خود، شرکت‌هاي بزرگ اروپايي را تهديد کرد که اگر به همکاري با ايران بپردازند، مشمول جريمه‌هاي سنگين خواهند شد و همين موضوع موجب گرديد که شرکت‌هاي اروپايي از ايران عقب‌نشيني کنند. به طور کلي مي‌توان تصريح کرد اکنون نيز اروپا از هراس آن که آمريکا تحريمي عليه شرکت‌ها يا اشخاص و نهادهاي دولتي در اين قاره اعمال کند، هراس دارد که مستقيما مذاکرات با ايران را پيش ببرد و در نتيجه مذاکرات ابتر مي‌ماند.
چرا شرکت‌هاي کوچک و متوسط اروپايي به همکاري با ايران راغب نيستند و آنها نيز به مثابه شرکت‌هاي بزرگ نمي‌خواهند تجارتي با ايران داشته باشند؟
ايران همين اعتراض را به اروپايي‌ها داشت. جمهوري اسلامي به آنها گفت که شما بي‌شمار شرکت‌هاي کوچک و متوسط و حوزه کار در ايران داريد و بايد همکاري کنيد. اروپايي‌ها نيز اين موضوع را پذيرفتند و وعده دادند که با ايجاد حساب مشترک و از طريق راه اندازي ابزار مالي اينستکس به تجارت با ايران ادامه دهند. آنها مي‌گفتند شما پولتان را در اينستکس بگذاريد و ما در عوض به شما دارو و غذا مي‌دهيم. اين براي جمهوري اسلامي قابل پذيرش نبود؛ چرا که اروپا بر اساس برجام 11 تعهد را پذيرفته و بايد در اين زمينه با ايران همکاري مي‌کرد. از جمله اين تعهدات اين بود که خودشان با ايران تجارت کنند، زمينه همکاري ديگر کشورها را با ايران فراهم کنند و از سوي ديگر جمهوري اسلامي به جز غذا و دارو بتواند نيازهاي اساسي خود را از طريق تجارت با اروپا رفع کند، اما اين جا بود که مسأله به بن‌بست تحريم‌هاي سنگين آمريکا برخورد کرد و متوقف شد.
دليل به بن‌بست رسيدن مذاکرات چه بود و چرا سرانجام اروپا نتوانست به تعهداتش جامه عمل بپوشاند؟
پس از اين که اروپا نتوانست به وعده‌هاي خود عمل کند، تلاش کرد تا ضعف خود را با گفتار درماني جبران کند اما از آن جايي که اقتصاد ايران به گروگان گرفته شده بود جمهوري اسلامي کوشيد اروپا را به اجراي تعهدات خود وادار کند. همين شد که از 18 ارديبهشت ايران اعلام کرد که روند گام به گام کاهش تعهدات فني خود در برجام را آغاز خواهد کرد. مطابق بند 26 و 36 برجام چهار گام در راستاي کاهش تعهدات برداشته شد و عملا تعهدات فني ايران به نقطه صفر رسيد. همين مسأله اروپايي‌ها را نگران کرد. آنها در طي مدت زماني که ايران در حال کاهش تعهدات بود، تلاش‌هاي زيادي کردند که با مذاکره ايران را راضي نگه دارند اما اين اتفاق نيفتاد. ابتدا با زبان تهديد و سپس زبان نرم آمدند و در مذاکرات براي جلب رضايت ايران شکست خوردند. اروپا مي‌گفت برخي از خواسته‌هاي ايالات متحده در نظر گرفته شود و مذاکراتي دو‌جانبه ميان تهران و واشنگتن صورت گيرد، در حاشيه نشست سازمان ملل نيز بسيار تلاش کردند که اين اتفاق بيفتد اما به سرانجام نرسيد، زيرا ايران خواستار رفع تحريم‌ها بود اما دولت آمريکا صرفاً مي‌خواست ديپلماسي تصويري خود را پيش ببرد و دستاوردي براي انتخابات 2020 به دست بياورد. همين شد که در نيويورک نتيجه‌اي حاصل نشد.
اينکه رئيس‌جمهور گفته بود در اصول توافق شده اما جزئيات مانده را چطور ارزيابي مي‌کنيد؟
اروپا مدت زيادي را معطل کرد تا واکنش ايران را بسنجد اما اکنون که شرايط کمي پايدار شده و آنها فهميده‌اند جمهوري اسلامي در برابر زياده خواهي‌ها کوتاه نمي‌آيد تلاش دارند با طرح‌هاي گوناگون از جمله طرح 15ميليارد دلاري مکرون يا طرح 4/18 ميليارد دلاري مشترک توکيو و پاريس ايران را راضي به بازگشت به تعهدات برجامي کنند. تخصيص اين منابع نيازمند موافقت آمريکاست اما اين موافقت هنوز حاصل نشده و آمريکا بر «فشار حداکثري» پافشاري مي‌کند.
سایر اخبار این روزنامه
استيضاح تــر و خشك!
تجمع بزرگ مردم تهران در میدان انقلاب
مجلس خبرگان نمی‌تواند قانونگذاری كند
بیانیه‌سازی جعلی به نام اصلاح‌طلبان!
جام‌جهانی کشتی فرنگی درتهران لغو شد
اينستكس منوط به كسب اجازه خجالت آور اروپا از آمريكا
حجتی رفت؛ بدون استيضاح
هشدار آنفلوآنزا طغیان کرد
پخش اعترافات تلویزیونی از منظر قانون
مسئولان گوش شنوا داشته باشند
