دوراهی آزادی یا حبس آقای شهردار

شهروند| خونسرد اما مصمم می‌رود تا برای بار چهارم در سالن بزرگ دادگاه روبه‌روی سه قاضی جنایی و دوربین خبرنگاران قرار بگیرد. از مجازات مرگ گریخته است اما باید برای آزادی و حبس او تصمیم بگیرند؛ سیاستمداری که چند ساعت بعد از قتل همسر دومش خود را تسلیم پلیس کرد و در عرض هفت ماه پرحاشیه‌ترین و پیچیده‌ترین پرونده ‌سال را پیش روی دستگاه قضائی قرار داد. پرونده‌ای که تاکنون با فرازونشیب‌های زیادی روبه‌رو بوده است؛ از عدم رضایت و صدور حکم اعدام گرفته تا رضایت ناگهانی خانواده مقتول و حتی آزادی بیست‌وچهار ساعته‌اش. آزادی جنجالی که در فضای مجازی سروصدای زیادی به پا کرد و باعث شد، محمدعلی نجفی، شهردار پیشین تهران، هنوز طعم آن را نچشیده، دوباره به زندان بازگردد. حالا او بار دیگر از زندان به دادگاه کیفری استان تهران منتقل شده است تا این‌بار از جنبه عمومی جرم محاکمه شود. جلسه‌ای بسیار حساس و تعیین‌کننده که سه‌ساعت‌ونیم طول کشید اما تمام نشد و ادامه‌اش به وقت دیگری موکول شد.
ساعت 9 صبح است که او را به دادگاه منتقل می‌کنند؛ با پوشه‌ای نارنجی‌رنگ در دستش وارد دادگاه می‌شود و در جایگاه متهمان قرار می‌گیرد. سیاستمدار پرحاشیه این روزها، همچنان چشمان کنجکاو زیادی را به دنبال خود دارد. هنوز دادگاهش شلوغ است. حتی مردمان عادی که در دادگاه حضور دارند، پشت در سالن می‌آیند تا بدانند سرنوشت  این پرونده جنجالی چه خواهد شد. حدودا چهار ماه پیش یعنی اواخر تیرماه بود که محمدعلی نجفی را به همین شعبه و سالن منتقل کردند. آن روز اما نه از رضایت خبری بود و نه از رهایی از اعدام؛ با این حال نجفی در آن سه جلسه دادگاهش هم خونسرد و با چهره‌ای مطمئن ظاهر شد و صحبت‌هایش را در کمال تسلط روبه‌روی سه قاضی جنایی مطرح کرد. نجفی در آن جلسه مدعی قتل شبه‌عمد شد و گفت که هیچ تیری را مستقیم به مقتول شلیک نکرده است. با این حال در پایان آن سه جلسه حکم اعدام برای شهردار پیشین تهران صادر شد؛ حکمی که با توجه به صحبت‌های برادر میترا استاد به مرحله اجرا هم می‌رسید. اصرار این خانواده بر رضایت‌ندادن و اشد مجازات قاتل میترا آن‌قدر زیاد بود که وقتی چند روز بعد از صدور حکم خانواده مقتول اعلام گذشت کردند، خیلی‌ها شوکه شدند. حالا محمدعلی نجفی به دادگاه می‌آید تا باز هم ماجرای آن صبح شوم سه‌شنبه را با تمام جزئیاتش تعریف کند. کوچکترین جزئیات آنچه که در آن حمام رخ داد می‌تواند در این پرونده جنجالی بسیار تعیین‌کننده باشد.
ابتدا قاضی کشکولی درباره علت تشکیل این جلسه صحبت‌هایی را مطرح می‌کند: «پس از صدور حکم قصاص و تعیین مجازات تعزیری بابت نگهداری غیرمجاز سلاح، شعبه ۴۱ دیوان عالی کشور نقض تحقیقات را از دادنامه صادره از سوی شعبه نهم دادگاه کیفری یک استان تهران مطرح کرد که پرونده در مسیر رسیدگی برای انجام تحقیقات مقدماتی قرار گرفت. با ارجاع این موضوع به هیأت پنج نفره کارشناسان دادگستری و انجام کارشناسی‌های مربوط در زمان تعیین‌شده به وسیله هیأت مذکور و هیأت قضائی نهایتا هیأت کارشناسان در مهلت تعیین‌شده اعلام نظر کردند و این جلسه نیز با حضور پنج کارشناس دادگستری تشکیل می‌شود.»
نماینده دادستان نیز با مضحک‌خواندن حضور دو نفر در صحنه قتل و انجام قتل به وسیله فرد دیگر می‌گوید: «قتل عمدی میترا استاد نه‌تنها موجب اخلال نظم و امنیت شده است بلکه موجب اخلال در نظم و امنیت کشور و در عرصه بین‌المللی شده است. برای همین در این خصوص تقاضای اشد مجازات را که همان 10‌سال حبس تعزیری است، دارم. درخصوص کشف سلاح غیرمجاز هم  خواهان  اشد مجازات  یعنی دو‌ سال حبس تعزیری  هستم  و برای اتهام ایراد صدمه بدنی عمدی صرف نظر از گذشت اولیای دم، تقاضای اشد مجازات را که پنج ‌سال حبس تعزیری است، دارم.»


لرزان اما گیرا
ساعت 10: 15 شهردار پیشین تهران در جایگاه قرار می‌گیرد. صدای در ابتدا لرزانش، به صدایی رسا و محکم تبدیل می‌شود. وقتی قاضی اتهام‌هایش را به او تفهیم می‌کند، با یک جواب کوتاه، همه آنها را منکر می‌شود: «اتهام‌هایم را قبول ندارم. من عمداً آن مرحومه را نکشتم.»
قاضی از او توضیح می‌خواهد و نجفی ادامه می‌دهد: «اولین‌باری که در جلسات دادگاه شرکت کردم گفتم که حرف‌های من برای کمک به کشف حقیقت است. اکنون هم با همین نیت صحبت می‌کنم؛ نه برای تبرئه خودم. براساس گزارش کارشناسان اسلحه، گلوله‌ها با یک عدم تعادل و به صورت غیرارادی شلیک شده و محل اصابت گلوله‌ها نیز تأیید‌کننده همین موضوع است. این مسأله به حادثه صورتی مبهم داده است و من هم بعد از وقوع حادثه و در اداره آگاهی بعضی از اطلاعات را دریافت کردم و تازه مطلع شدم که پنج گلوله شلیک‌ شده است؛ در حالی‌ که تا قبل از آن گمان می‌کردم که چهار گلوله بوده است. به نظر من نظریه‌ای که توسط هیأت ارایه شد، ایراداتی دارد و قادر نیست که همه شواهد و قرائن را توجیه کند.»
نجفی در این لحظه به موضوعاتی که در کیفرخواست مطرح شد، اعتراض می‌کند و می‌گوید: «در این گزارش آمده است که من به لحاظ عجز از تودیع وثیقه در بازداشت هستم، در حالی ‌که این‌گونه نبوده است. ریاست دادگاه قرار بازداشت من را به قرار وثیقه تبدیل کرد و من موقتا با قرار وثیقه آزاد شدم. اما بنا به دلایلی که هنوز برای خودم هم روشن نیست ظرف مدت ۲۴ ساعت و در روز جمعه بدون آنکه بتوانم با خانواده‌ام خداحافظی کنم دوباره به زندان بازگشتم.»
محمدعلی نجفی در ادامه جلسه دادگاه صحبت‌هایی را درباره نحوه شلیک گلوله‌ها مطرح می‌کند که نشان از غیرارادی‌بودن این تیراندازی‌ها دارد. مسائلی مثل شلیک گلوله پس از افتادن میترا استاد در داخل وان حمام یا پیش از افتادن او مطرح می‌شود «اگر مقتول ابتدا به وان می‌افتاد و گلوله به وی اصابت می‌کرد باید خون زیادی در وان می‌بود، اما براساس گزارشات در کف حمام چند قطره خون وجود داشت.»
در این لحظه قاضی کشکولی رئیس شعبه نهم دادگاه کیفری یک استان تهران می‌گوید: «همین چند روز پیش وکیل  سابق شما، مطالبی را عنوان کرد که خارج از واقعیت است. حرف‌هایی که انگار بیشتر خواب و رویا بود. وظیفه دادگاه این است که دلایل جرم از بین نرود و امنیت شما نیز حفظ شود. بنابراین تشخیص دادیم که قرار شما تشدید شود و به همین دلیل برادرزاده شما حاضر شدند و شما را معرفی کردند و در وقت کشیک نیز این کار انجام شد. ما هم در دادسرا و هم در دادگاه کشیک داریم و این تصمیم به خاطر رعایت امنیت شما بوده است. تمامی موازین قانونی نیز رعایت شد. اکنون نیز اگر هیأت قضائی تشخیص دهند ممکن است دادگاه دوباره این تصمیم را بگیرد یا دوباره قرار تشدید شود.»
با موکلم مهربان نبودند
حالا نوبت به وکیل متهم، حمیدرضا گودرزی، می‌رسد. قاضی سابق جنایی، در مقام دفاع از موکلش او را خادم جمهوری اسلامی می‌خواند و می‌گوید: «نجفی 40‌سال به جمهوری اسلامی و آموزش‌وپرورش خدمت کرده و مدارس و بنگاه‌های خیریه‌اش در حال خدمت هستند؛ بنابراین برای تعیین مجازات، شخصیت متهم نباید نادیده گرفته شود. اما این چنین نشد و با او با نامهربانی برخورد شد. این همه نامهربانی برای چه بود. هر متهمی با گذشت اولیای دم با قرار وثیقه آزاد می‌شود اما با موکل من مانند دیگران برخورد نشد.»
او در ادامه از تغییر مسیر گلوله‌ای که به مرگ میترا استاد منجر شد، می‌گوید و موضوع کمانه‌کردن تیر و نوع زاویه گلوله را مطرح می‌کند. ادامه دادگاه نیز پس از صحبت‌های داماد و دختر و راننده نجفی به یک ساعت بعد موکول می‌شود. در آن یک ساعت تنفس، نجفی با برادر و دختر و بستگانش صحبت می‌کند. ادامه جلسه نیز با صحبت‌های پنج کارشناس اسلحه ادامه می‌یابد. کمانه‌کردن گلوله‌ها، زاویه‌ای که گلوله وارد بدن میترا استاد شده است،  تماس‌نداشتن دست مقتول با اسلحه و همچنین کشمکش زیاد هنگام تیراندازی مسائلی بود که کارشناسان مطرح می‌کنند. اما جلسه به همین‌جا ختم نمی‌شود و رئیس دادگاه ادامه رسیدگی این پرونده را به روز شنبه، نهم آذرماه، موکول می‌کند. احتمالا روز شنبه مشخص می‌شود که نجفی به خانه‌اش بازمی‌گردد یا همچنان میهمان زندان اوین است.