فداکاری و ایثار از جنس جوانی

عطیه کریمی|  در طول تاریخ و به قدمت عمر بشر همواره انسان‌هایی بوده‌اند که در لحظات حساس زندگی، با فداکاری و گذشتن از جان خود برای نجات جان دیگران پیش‌قدم شده‌اند و با انگیزه‌های انسانی، اخلاقی و الهی خود را در خطر افکنده و دستی از ناتوانی گرفته‌اند. از این دست آدم‌ها در هلال‌احمر کم نیست. نام جمعیت با ارزش‌ها و مفاهیمی چون ایثار، از خودگذشتگی، انسانیت و فداکاری گره خورده است. جوانان و داوطلبانی امیدوار و از خودگذشته با دلی سرشار از شور و شوق خدمت‌رسانی مانند فرشتگانی به یاری نیازمندان می‌شتابند تا بخشی از آلام آنها را بکاهند. حضور جوانان امدادگر در هلال‌احمر که صادقانه و بدون چشمداشت، امید به آینده را به چشم‌های نگران ارزانی می‌کنند نقطه قوت خدمات و اهداف بشردوستانه هلال‌احمر است؛ جوانانی که با لباس مقدس و سرخ‌رنگ خود در موقعیت‌های مختلف در جاده‌ها یا مراکز اهدای خون حضور پیدا می‌کنند یا پس از حوادث به یاری آسیب‌دیدگان می‌شتابند تا با مهربانی خود روح خسته آنها را درمان کنند. از اینها مهم‌تر حتی برخی از آنها پس از مرگ نیز باز هم از مسیر بشردوستی جدا نمی‌شوند و با اهدای اعضای بدن خود زندگی انسان‌های دیگر را نجات می‌دهند. چنین انسان‌هایی شایسته تقدیر و دریافت تندیس ملی فداکاری هستند. جوانان و دانشجویانی که با جان، مال و اندیشه‌ خود به جنگ خطر رفته‌اند تا زندگی را برای هم‌نوعان خود زیبا کنند و با فداکاری‌های خود راه رستگاری را به دیگران بشناسانند. چندین‌سال است که همزمان با روز دانشجو از جوانان فعال در حوزه امدادرسانی با هدف ترویج فرهنگ ایثار، فداکاری و نوع‌دوستی تقدیر می‌شود. امسال نیز نهمین آیین اعطای تندیس ملی فداکاری در حالی برگزار می‌شود که قرار است از جوانان فعال در حادثه سیل امسال تقدیر شود. این مراسم بیستم آذرماه در تالار فردوسی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران برگزار خواهد شد تا از اسوه‌های انسانیت و فداکاری
 تقدیر شود.
این آیین با هدف ترویج فرهنگ ایثار، فداکاری، نوع‌دوستی و اشاعه ارزش‌های انسانی در بین دانشجویان از ‌سال ۱۳۸۳ تاکنون همزمان با روز دانشجو برگزار می‌شود و نفرات برگزیده پس از استعلام و بررسی در جلسات کمیته داوری به شورای سیاست‌گذاری معرفی می‌شوند. شورای سیاست‌گذاری که متشکل از وزارت بهداشت و درمان، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، سازمان انتقال خون، بهزیستی، بسیج، کمیته امداد و هلال‌احمر است، دانشجویان فعال و داوطلبی را  که در عرصه‌های پیشگیری، مهار حوادث و سوانح و ارایه خدمات بشردوستانه برای نجات جان انسان‌ها اقدامات گسترده‌ای داشته‌اند، شناسایی و از آنان تقدیر می‌کند. به گفته محمدرضا منصوری، سرپرست معاونت جوانان و دانشجویی سازمان جوانان هلال‌احمر، هر سال فراخوانی به سازمان‌های امداد و نجات، داوطلبان و جوانان در کل کشور داده می‌شود و افرادی که خدمات موثری در عملیات‌های مختلف داشته و باعث نجات جان انسان‌ها شده‌اند یا در شرایطی اقدامات ویژه‌ای در راستای فداکاری و خدمت به هم‌نوعان انجام داده‌اند مانند سیل امسال، شناسایی می‌شوند و برای تقدیر، لوح و نشان فداکاری به آنان اهدا می‎‌شود تا هم برای خودشان و هم برای دیگران انگیزه‌ای برای انجام کارهای
 خیر باشد.


شانزدهم آذر و روز دانشجو بهانه‌ای است تا از جوانانی که در کانون‌های دانشجویی در طول‌ سال فعالیت داشته‌اند، تقدیر شود، اما این مراسم برای فاصله‌گرفتن از رویکردهای سیاسی و ارزش قائل شدن برای بُعد فرهنگی و انسان‌دوستانه آن، با فاصله‌ای چند روزه از روز دانشجو، امسال بیستم آذرماه برگزار می‎‌شود. منصوری در این‌باره توضیح می‌دهد: «کاندیداها و برگزیدگان مراسم امسال مشخص هستند و افرادی که به مرحله نهایی راه پیدا کرده‌اند در این مراسم شرکت می‌کنند و با حضور مسئولان فرهنگی و دانشجویی کشور از آنها تقدیر خواهد شد و تندیس و لوح فداکاری و همچنین هدیه‌ای ویژه به آنها اهدا می‌شود.
هدف از چنین مراسمی که با حضور فعالان عرصه خدمت‌رسانی انجام می‌شود، تقویت روحیه فداکاری، نوع‌دوستی و بشردوستی است؛ ایثارگرانی که در حوزه‌های مختلف فعال بوده‌اند، شهیدان گمنام هستند یا افرادی که پس از مرگ مغزی اعضای بدن‌شان را اهدا کرده‌اند، همگی از نگاه هلال‌احمر انسان‌های فداکار و نوع‌دوستی هستند که در جامعه و در میان جوانان دیگر به‌عنوان الگو و اسوه معرفی می‌شوند تا این مسیر رهروان دیگری نیز
پیدا کند.»
به گفته معاون دانشجویی سازمان جوانان، دانشجویانی که از جانب هلال‌احمر معرفی می‌شوند همگی عضو کانون‌های دانشجویی هستند اما افرادی که از طرف کمیته امداد، انتقال خون یا بهزیستی معرفی می‌شوند در هلال‌احمر فعال نیستند ولی در این میان تعدادی از دانشجویان نیز هستند که رزومه فعالیت‌ هلال‌احمری دارند و عضو این نهاد مردمی هستند. همچنین افرادی که به مرحله تقدیر و دریافت تندیس ملی فداکاری راه پیدا می‌کنند باید دو ویژگی مهم داشته باشند؛ نخست آنکه دانشجو باشند و مورد دیگر احراز هویت داوطلبی افراد است؛ به این معنا که برای مسئولان برگزاری این مراسم باید یقین حاصل شود کاری که انجام داده‌اند منجر به نجات جان افراد شده است یا افراد توانسته‌اند در بحث آسیب‌های اجتماعی فعالیت‌های موثری داشته باشند.
دانشجویان منتخب در این مراسم اغلب فعالیت‌های گسترده‌ای در بحث اهدای خون داشته‌اند و علاوه بر آن، کارهای بشردوستانه‌ای انجام داده‌اند که مرتبط با موضوع فداکاری است؛ برای مثال در بحث‌های زیست‌محیطی و کاشت نهال اقدامات گسترده‌ای داشته‌اند یا کاندیدای اهدای عضو هستند. منصوری در این‌باره  می‌گوید: «این دانشجویان اغلب سوابق بیش از 10‌سال دارند و افرادی باتجربه و آموزش‌دیده هستند که تمام دوره‌ها و مهارت‌های امداد و نجات را در سطح تخصصی گذرانده‌اند و اگر خدمتی ارایه می‌دهند آن را به‌درستی و با آگاهی کامل انجام می‌دهند. گروه دیگر جوانان مربی هستند که در طرح‌های پیشگیری مانند پیمان در حوزه آسیب‌های اجتماعی فعال هستند یا در طرح سحاب، حرکت‌های امدادی و بشردوستانه را در ایام نوروز در مسافرپذیرترین مناطق کشور سامان می‌دهند. همچنین در قالب تیم سحر به مناطق آسیب‌دیده پس از حوادث می‌روند و کار حمایت روانی پس از حادثه را انجام می‌دهند. این افراد به‌طور کلی در حوزه‌های مرتبط با ایثار و فداکاری حضوری پررنگ دارند.»
در تمام این سال‌ها، جمعیت هلال‌احمر به‌عنوان نماد اصلی فداکاری و ایثار، ستون اصلی برگزاری این مراسم بوده است و با همت دیگر نهادها و سازمان‌ها آن را برگزار می‌کند. منصوری می‌گوید: «زمانی که فردی کار مثبتی انجام می‌دهد و برای آن تشویق می‌شود، باعث تقویت و ترویج روحیه بشردوستی در دیگر جوانان می‌شود و به فرد نیز انگیزه ادامه فعالیت در این مسیر می‌دهد، زیرا می‌داند کاری که انجام می‌دهد دیده می‌شود، هرچند این کارها بدون چشمداشت و داوطلبانه انجام می‌شود و تقدیر از آن تنها جنبه الگوسازی برای جامعه دارد.»