وقتی کارگردان و گریمور کارشان را بلدند

آفتاب یزد – یوسف خاکیان: در سینمای ایران بازیگران اندکی هستند که می‌توان ادعا کرد که از عهده ایفای هر نقشی به بهترین شکل ممکن برمی‌آیند. بازیگرانی مانند نوید محمدزاده، شهاب حسینی، پرویز پرستویی، فاطمه معتمدآریا، گوهر خیراندیش و چند بازیگر خوب و کاربلد دیگر. به این لیست می‌توانیم نام امیر آقایی را هم اضافه کنیم. بازیگری که در طی سالها فعالیت در عرصه اکتوری با انتخابهایی که انجام داده توانسته خود را وارد دنیای
حرفه ای‌های سینما کند.
این بازیگر از همان هنگام که برای اولین بار با بازی در فیلم «ارتفاع پست» مقابل دوربین ابراهیم حاتمی‌کیا قرار گرفت نشان داد که از پتانسیل خوبی برای پیشرفت در عرصه هنرهفتم برخوردار است. موضوعی که شاید بتوان گفت خودش بیش از همه به آن وقوف کامل داشت به همین دلیل بود که از میان فیلمنامه‌های متفاوتی که در طول سالهای فعالیتش به او پیشنهاد می‌شد آنهایی را برمی‌گزید که می‌توانستند این فرصت را برایش ایجاد کنند که لایه‌های پنهان هنرمندی اش را در آن نقش‌ها بیشتر پدیدار کند تا از این رهگذر امکانی را برای مخاطب به وجود آورد که با شکلها و ترفندهای جدیدی از که تاکنون به آنها توجهی نشده مواجه شود. به این ترتیب بود که آقایی منتظر نماند تا شانس در خانه اش را بزند و این فرصت را برایش ایجاد کند که در طول دوران بازیگری با ایفای یک نقش خوب خود را بالا بکشد، بلکه با هر فیلمی‌توانایی‌هایش را به کارگردان دیکته کرد و بالطبع وقتی کارگردان با این توانایی‌ها مواجه شد از آنها برای بهتر شدن نقشی که به آقایی سپرده بود استفاده کرد و همین موضوع سبب شد که آقایی به طور غیرمستقیم قدرت بازیگری اش را به مخاطب هم دیکته کند و او را وادار کند که نام این بازیگر را در لیست علاقمندی‌هایش بیفزاید. از زن دوم، سعادت آباد و زندگی خصوصی تا هیس! دخترها فریاد نمی‌زنند، بادیگارد، بدون تاریخ بدون امضا و مردی بدون سایه همه و همه فیلمهایی بودند که به ضرس قاطع می‌توان گفت که هوشمندانه توسط آقایی انتخاب شده اند. این بازیگر در ادامه هنرنمایی خود در سینما دو فیلم دیگر نیز بازی کرده که هنوز روی پرده نرفته اند. اولی فیلم سینمایی «دیدن این فیلم جرم است» که کارگردانی آن را رضا زهتابچیان برعهده داشته و داستان یک گروگانگیری را روایت می‌کند. آقایی در کنار بازیگرانی چون مهدی زمین پرداز، لیندا کیانی، حسین پاکدل، حمیدرضا پگاه و محمود پاک نیت به هنرنمایی در این فیلم می‌پردازد. اما دومین فیلمی‌که سراینده مجموعه‌هایکوی «بیدها در باد» در آن ایفای نقش کرده و موضوع اصلی این گزارش است فیلم سینمایی «شنای پروانه» است. فیلمی‌که قرار است اولین اکران خود را در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر تجربه کند. فیلمی‌که روز گذشته ویدئوی کوتاهی از آن در فضای مجازی منتشر شد.
ویدئویی که نشان می‌داد یک به اصطلاح «گنده لات»


(همان مردی که تصویرش به همراه این
گزارش منتشر شده) در حالیکه مقابل فردی که با یک گوشی تلفن همراه از او فیلم می‌گیرد نشسته و برای شخص غایبی زجرخوانی می‌کند و خط و نشان می‌کشد. مردی که حتی اگر بارها آن ویدئوی کوتاه 51 ثانیه ای را ببینی باز هم متوجه نخواهی شد که این ویدئو بخشی از فیلم «شنای پروانه» است و مردی که دارد داد و فریاد می‌کند کسی نیست جز «امیر آقایی». بازیگری که وقتی متوجه او می‌شوی که بسیار با دقت به نیمه بالای صورتش خیره شوی و تازه این نیمی‌از راهی است که برای پی بردن به این موضوع که گنده لاتی که گرم کن سفید و زرشکی - آلبالویی پوشیده و سیگاری را هم لای انگشتانش گرفته امیر آقایی است، باید طی کنی. تو با اینکه شک کرده ای که او ممکن است امیر آقایی باشد برای رسیدن به اطمینان کامل باید به دقت به صدای رجزخوانی اش گوش کنی و تازه آن زمان است که لابلای رگه‌های صدای آن گنده لات در می‌یابی که داری صدای امیر آقایی را می‌شنوی. پس از آن وسوسه تماشای هنرنمایی امیرآقایی در نقش گنده لات جنوب تهران دیگر تو را رها نمی‌کند. این در حالیست که باید منتظر بمانی تا زمان اکران «شنای پروانه» فرا برسد.
درباره «شنای پروانه»
فیلم سینمایی «شنای پروانه» به کارگردانی محمد کارت یکی از فیلم‌های بخش نگاه نو در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر است که علاوه بر امیر آقایی با بازی بازیگران سرشناس دیگری مانند جواد عزتی، طناز طباطبایی، پانته آ بهرام، علی شادمان،
مه لقا باقری تا چند روز دیگر به رقابت با دیگر آثار جشنواره امسال می‌پردازد. همانطور که اشاره شد امیر آقایی نقشی متفاوت و عجیب را در این فیلم سینمایی ایفا می‌کند؛ نقشی که می‌توان گفت کمتر بازیگری تاکنون شبیه آن را بازی کرده است. البته آنطور که در خبرها آمده اغلب بازیگران این فیلم نقش‌های متفاوتی از آن چیزی که قبلا اجرا کرده اند را ایفا می‌کنند که البته به نظر می‌رسد کاراکتر امیر آقایی با همه آنها تفاوت زیادی داشته و به قولی گل سرسبد بازیگران «شنای پروانه» باشد. «شنای پروانه» قرار است در روز دوم جشنواره فجر یعنی 13 بهمن ماه در سانس اول در سینمای رسانه به نمایش در آید.
> نقش کارگردان و طراح گریم در «شنای پروانه»
همانطور که اشاره شد کارگردانی «شنای پروانه» را محمد کارت بر عهده دارد و در واقع این اولین فیلم بلند سینمایی است که کارت ساخت آن را بر عهده دارد. البته کارت پیش از ساخت «شنای پروانه» نیز به عنوان یک هنرمند در عرصه سینما شناخته شده و هم در بخش بازیگری ( آزادی مشروط، حراج، عصبانی نیستم، چه خوبه که برگشتی، بوسیدن روی ماه، بی خود و بی جهت، گزارش یک جشن) و هم در بخش ساخت مستند (آوانتاژ، بختک، خون مردگی، سمفونی مرگ، ذره بین، معلق) فعالیت داشته است. کارت بعد از اینهمه تجربه در بخش‌های مختلف سینما به این نتیجه رسید که می‌تواند اولین فیلم بلند سینمایی خود را بسازد. نکته مهم و حایز اهمیتی که کارت در تولید اولین فیلم خود در نظر گرفته و آن را اجرایی کرده بهره برداری از تجربیات بی نظیر کارگردانی به نام رسول صدر عاملی است. رسول صدرعاملی در اولین اثر سینمایی محمد کارت نقش تهیه کننده را دارد اما پر واضح است که کارت، صدرعاملی را تنها به عنوان تهیه کننده در کنار خود ندارد و در لحظه لحظه فیلمبرداری این صدرعاملی بوده که به محمد کارت مشاوره می‌داده است.
بی شک سایه تجربیات رسول صدرعاملی بر کارگردانی محمد کارت آنقدر موثر بوده که او را مجاب کرده که در اولین تجربه کارگردانی اش به سراغ سوژه ای که نقش‌های متفاوتی مانند نقشی که امیر آقایی در «شنای پروانه» ایفا کرده، برود. سوژه‌هایی که شاید نیازمند تجربیات بیشتری در عرصه کارگردانی باشند که فیلمسازی را برای ساختنشان ترغیب کنند. البته ناگفته پیداست که ساخت مستندهای گوناگون به دلیل روایت واقعیتی که در جامعه رخ داده و بخشی از آن در مستندهایی که نامشان معرفی شد مقابل دوربین محمد کارت رفته کمک شایانی به کارگردان جوان سینما کرده تا او بتواند خود را راضی کند که به سمت سوژه «شنای پروانه» رود. موضوع دیگری که در «شنای پروانه» به مدد محمد کارت آمده تجربه بازیگری در فیلم‌هایی است که نامشان پیشتر عنوان شد. بدون شک وقتی یک بازیگر (آن هم بازیگری که نقش‌های مختلفی را تجربه کرده) دست به ساخت فیلم می‌زند حداقل در عرصه بازیگری می‌داند که از اکتورهایش چه می‌خواهد. به سخن دیگر در وجود هر بازیگری حداقل در بخش ایفای نقش یک کارگردان قرار دارد که در اثر بازی در فیلمهای مختلف و آنچه کارگردانهای دیگر از او خواسته اند رشد و نمو کرده است. کارگردانی که پس از سالها تجربه بازیگری، حال خودش خوب می‌داند که اگر دست به دوربین ببرد چه نوع بازی از بازیگرش می‌خواهد. خصوصا بازیگری مانند امیر آقایی که خوب می‌داند چگونه توانایی‌های پنهانش را آزادانه در اختیار کارگردان بگذارد. شاید
بتوان مدعی شد که در کنار هوشمندی
فوق العاده ای که امیر آقایی در انتخاب نقش‌های مختلف برای بازیگری دارد زیرکی محمد کارت در انتخاب امیرآقایی برای ایفای نقش
گنده لات در «شنای پروانه» نیز قابل تحسین است. زیرکی ای که بی شک محصول تفکر کارگردانی است که در وجود بازیگریِ محمد کارت به بار نشسته است.
اما رسول صدرعاملی و تجربه مستندسازی و البته بازیگری که او در طول سالها فعالیت در عرصه سینما تنها برگهای برنده این فیلمساز جوان برای بازی گرفتن از امیرآقایی نیستند چرا که او در این فیلم یک کارت دیگر هم دارد کارتی به نام عظیم فراین. عظیم فراین طراح گریم «شنای پروانه» است. او نیز از کارنامه پر و پیمانی در عرصه سینما و البته تلویزیون برخوردار است. چهره پردازی که اولین کار حرفه ای خود را با همکاری مسعود ولدبیگی در سریال «مختارنامه» به کارگردانی داوود میرباقری آغاز کرد. میرباقری ای که خودش با بزرگانی مانند عبدالله اسکندری در عرصه طراحی چهره و گریم همکاری داشته است. اما آنچه تاکنون درباره عظیم فراین مطرح شد تنها یکی از افتخارات این طراح گریم است. چه آنکه او در فیلم محمد (ص) به کارگردانی مجید مجیدی به عنوان چهره پرداز با جانتو دروسی طراح گریم ایتالیایی نیز همکاری کرده است. در کنار این دو افتخار بزرگ، فراین طراح چهره پردازی بازیگران فیلم‌های زیر نظر، چهارانگشت، لونه زنبور، مارموز، خَرگیوش، ارادتمند نازنین بهاره تینا، من، زیر تیغ، ملک سلیمان، آشپز باشی، یک عاشقانه ساده، پنجاه قدم آخر، گینس، امکان مینا، نهنگ عنبر و... نیز بوده است.
بی شک توانایی و پتانسیل خاص امیر آقایی در کنار همکاری محمد کارت و رسول صدر عاملی در کارگردانی و تهیه کنندگی و همچنین استفاده از تجربیات عظیم فراین در عرصه چهره پردازی موجب شده که محصول
کم نظیری مانند گنده لاتی که در «شنای پروانه»
به منصه ظهور نشسته به وجود آید. گنده لاتی
که پخش ویدئوی 51 ثانیه ای اش در
قهوه خانه ای در جنوب شهر این نوید را به مخاطبان فیلم‌های سینمایی و البته کاراکترهای ماندگار می‌دهد که با یک فیلم منحصر بفرد روبرو هستند. فیلمی‌که می‌تواند حداقل نامزدی بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای امیرآقایی به ارمغان آورد. به هر روی برای پی بردن به این موضوع که «شنای پروانه» به همراه امیر آقایی تا چه اندازه می‌تواند در جشنواره فجر شگفتی ساز باشد باید تا اختتامیه این فستیوال صبر کنیم و ببینیم آیا گنده لات جنوب تهران می‌تواند نظر هیئت داوران را جلب کند یا نه.