روزنامه ابتکار
1398/11/07
با واگذاری اراضی در محدوده طولانیترین غار نمکی جهان به مرکز پرورش میگو قشم از یونسکو اخراج میشود!
گروه جامعه: تا پیش از این میراث دوستان چشم انتظار تبدیل شدن سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانهای پاسخگو به مجلس شورای اسلامی بودند به امید آنکه این پاسخگویی وزیر بتواند میراث ایران را از خطر تخریب وارهاند. با این حال اما همچنان خبرهایی از در خطر بودن میراث جهانی ایران به گوش میرسد. خبرهایی که حکایت از آن دارند که پیش از آنکه وضعیت میراث جهانی ایران به مرحله بحرانی برسد، به گوش نهاد متولی رسیده اما با بیاعتنایی مواجه شده است. حالا وضعیت بحرانی که مرکز پرورش میگو برای طولانیترین غار نمکی جهان به وجود آورده ممکن است این ژئوپارک قشم را از فهرست یونسکو خارج کند.این اولین بار نیست که خطر خروج میراث فرهنگی و طبیعی ایران از فهرست میراث جهانی یونسکو به گوش میرسد. گاهی این خطر میراث ارزشمندی چون تخت جمشید، نقش جهان اصفهان، ارگ بم یا باغ غیرطبیعی عباسآباد را نشانه میگیرد و گاهی نیز سبب میشود تا پرونده ثبت جهانی میراث فرهنگی و طبیعی ایران در آستانه ورود به این لیست بازگردانده شود. جنگلهای هیرکانی از جمله این میراث طبیعی است که بارها تا پای ثبت جهانی شدن رفت و هر بار به یک دلیل از ثبت در لیست میراث جهانی یونسکو باز ماند تا اینکه سرانجام با رفع ایرادات کارشناسان و بازرسان یونسکو 14 تیر 98 به ثبت جهانی رسید. این اما پایانی خوش بود. پایانی که سهم همه میراث ایران نخواهد بود.
ژئوپارک جهانی قشم در خطر خروج از یونسکو
ژئوپارک جهانی قشم چه سرنوشتی خواهد داشت؟ این سوالی است که این روزها بسیار در شبکههای مجازی و در محفلهای تخصصی مجازی مطرح میشود. خبر خطر خروج ژئوپارک جهانی قشم از لیست میراث جهانی یونسکو آن چیزی است که این سوال را پدید آورده، خبری که با واگذاری اراضی در محدوده طولانیترین غار نمکی جهان به مرکز پرورش میگو به عنوان جدیترین تهدید برای خروج ژئوپارک قشم از یونسکو آغاز شده است. واگذاری اراضی در جزیره قشم از سال ۱۳۹۶ درحالی شروع شد که همان سال، پروژه ژئوپارک این جزیره موفق شد که به فهرست ژئوپارکهای یونسکو بازگردد. این ژئوپارک یک بار در سال ۱۳۸۵ ثبت جهانی شده بود اما در سال ۱۳۹۱ به دلیل آنچه مشکلات مدیریتی اعلام شد، کارت قرمز گرفت و از این فهرست خارج شد. اینک کارشناسان معتقدند، واگذاری اراضی که بیشتر با هدف احداث اقامتگاه، مرکز پرورش میگو و آبزیان، پلاژ و شهرکهای صنعتی بوده، این ژئوپارک را بار دیگر در معرض تهدید قرار داده است.
علیرضا امریکاظمی، مدیر ژئوپارک جهانی قشم و سرپرست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قشم در گفتوگو با ایسنا اینگونه درباره این اتفاق توضیح داده است: «حدود دو ماه قبل موضوع این واگذاری در ایسنا مطرح شد اما به دلیل بیتوجهی مسئولان ذیربط اکنون کار به جایی رسیده که در محوطهای که زمان انتشار خبر فقط دو کانکس در آن مستقر بود، تخریب گسترده در اصل اثر اتفاق افتاده است. با این وجود پروژه نه تنها متوقف نشد، بلکه با قوت ادامه پیدا کرد.»
او درباره اقداماتی که برای جلوگیری از این تخریب انجام شده است، گفت: «چند ماه پیش ما در قالبی رسمی و از جانب مدیریت ژئوپارک جهانی قشم و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی جزیره، از مجاری قانونی مکاتبه و شکایت خود را به مقام قضایی شهرستان اعلام کردیم و لزوم توقف سریع این پروژه و لغو مجوزهای آن را خواستار شدیم. دلایل کاملا مستند بود، پروندههای ثبت ملی و جهانی ژئوپارک را هم فرستادیم. میخواستیم از مجاری قانونی و طبق روال پیش برویم، تمام مستندات و مکاتبات در تاریخهای مشخص نیز موجود است.» وی ادامه داد: «علاوه بر این به سرمایهگذار و کسی که تخریب را انجام میدهد اخطار شفاهی و تذکر کتبی دادیم. خواستیم کار را شروع نکند و استعلام بگیرد تا محدوده اثر طبیعی ملی و جهانی را اعلام کنیم. متاسفانه حرفشنوی نداشتند و به کار خود ادامه دادند و تا این لحظه توقف عملیات صورت نگرفته است.»
مدیر ژئوپارک جهانی قشم گفت: «این پروژه در اراضیای در حال اجرا است که سه حریم مهم را شکسته است؛ نخست حریم ثبت جهانی ژئوپارک قشم است که در پرونده یونسکو کامل و واضح مشخص شده. دو حریم دیگر، به میراث طبیعی و ملی که در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ثبت شده است با عنوان محدوده ژئوپارک و محدوده اختصاصی سایت «نمکدان» مربوط میشود. این تخریب در هر سه محدوده اتفاق افتاده است.»
تجاوز به حریم ژئوپارک جهانی قشم چه مخاطراتی برای آن خواهد داشت؟
«خروج از یونسکو»؛ این اصلیترین مخاطرهای است که ژئوپارک جهانی قشم با آن روبهرو است. خطری که میتواند این میراث طبیعی را از مزایایی که ثبت میراث هر کشوری در میراث لیست جهانی یونسکو دارد، محروم کند. مزایایی که بهطور کلی میتوان آنها را در قالب ارتقا و بهبود هشت گروه «مشارکت علمی و عملی»، «سرمایههای اجتماعی»، «افتخار ملی»، «کمکهای مالی و وامهای مشخصه»، «حفاظت از آثار»، «آموزش»، «باززندهسازی و اصلاح شرایط موجود» و «گردشگری» دستهبندی کرد. در این میان اما آگاهیرسانی و اطلاعرسانی به جامعه جهانی که موجب افزایش فعالیت گردشگری، جذب منابع مالی و رونق اقتصاد محلی و عامه مردم میشود، از مهمترین مزایای این ثبت است. همان هدفی که در اولویت وزارتخانه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است که سیاستهای دولت در زمینه تامین منابع مالی و بودجه و حذف درآمدهای نفتی را شامل میشود.
اما به گفته مدیر ژئوپارک جهانی قشم، دومین خطر تعرض و تخریب حریم میراث طبیعی ملی گنبد نمکدان است. او معتقد است: «براساس قوانین صریحی که وجود دارد هرگونه تغییر در چشمانداز و یا تغییر اصالت اثر یا عملیاتی که موجب آسیب رساندن این اثر شود، تخلف و جرم است.»
برای جلوگیری از خروج ژئوپارک قشم از یونسکو چه کردهاند؟
در حالی که خطر خروج ژئوپارک قشم از یونسکو جدیتر میشود، اما شنیدهها حاکی از آن است که پروژه پرورش میگو در محدوده طولانیترین غار نمکی جهان پا برجا است. مدیر ژئوپارک جهانی قشم درباره اقدامات فوری برای جلوگیری از گسترش تخریب گفته است: «نمیدانم غیر از پیگیریهای قانونی و رسمی که ما تا کنون انجام دادهایم، چه کار دیگری میتوانیم انجام دهیم؟ ما (سازمان منطقه آزاد قشم) ضابط قضایی نیستیم و نمیتوانیم به صورت قهری به ماجرا ورود کنیم. فقط میتوانیم قانونی و رسمی شکایاتمان را کتبی پیگیری کنیم. عکسالعملهای درخور توجه، مناسب و شایسته این اتفاق را دیگر مسئولان باید نشان دهند که در انتظار تصمیمگیری و اقدام سریع آنها هستیم.»
مهمترین اقدام برای جلوگیری از خروج این ژئوپارک از میراث یونسکو و البته جلوگیری از تخریب آن اما توقف سریع عملیات تخریب در محدوده غار نمکی و برگرداندن وضعیت زمین به حالت قبل از تخریب و پر کردن حوضچههای ایجاد شده و برداشت آوارها و ضایعات است. همان چیزی که به گفته علیرضا امریکاظمی، مدیر ژئوپارک جهانی قشم، اولین و فوریترین اقدام است تا بعد از آن دفاعیهای در برابر ارزیابان یونسکو داشته باشیم که ما این تخریب را متوقف کردیم یا به حالت قبل برگرداندیم. هرچند متاسفانه باید بگویم برگرداندن طبیعی زمین به این سادگیها نیست و در زمان کوتاه اتفاق نمیافتد چرا که هم هزینه دارد و هم به حالت اصلی و طبیعی خود برنمیگردد و این باعث تاسف است که اثر طبیعی ملی و جهانی خود را به این راحتی تخریب میکنیم؛ تخریبی که همچنان ادامه دارد. حالا اما در حالی که خبر خطر خروج این ژئوپارک در سراسر شبکههای اجتماعی پراکنده شده اما وزارت میراث فرهنگی تا کنون درباره این خبر اظهارنظری نکرده است. با این حال اما سوال اینجا است که چه دلیلی سبب میشود که در کنار مهمترین میراث طبیعی ایران پروژهای کلید بخورد که تمام معایب و آسیبهای آن به میراث از پیش مشخص است؟ چه اتفاقی در پس پرده رخ میدهد که پیش از آغاز پروژهها کارشناسان ارزیاب زیست محیطی و میراثی از آسیبهای احتمالی و خطراتی که پیش روی میراث ایران قرار دارد بیخبرند؟
سایر اخبار این روزنامه
جدال توئیتری ظریف و ترامپ
تصمیمهایت را بر مبنای واقعیت پایهگذاری کن
ژوبین صفاری
بنشانیم «انصاف»
مسئولیت زهرایی در جامعه اسلامی
«ابتکار» تبعات اقصادی ویروس جدید چین را بر اقتصاد ایران بررسی کرد
اقتصاد زیر تیغ کرونا؟
«ابتکار» دلایل و پیامدهای توافق نهایی بریگزیت را بررسی میکند
فصل جدید مناسبات لندن با اتحادیه اروپا
با واگذاری اراضی در محدوده طولانیترین غار نمکی جهان به مرکز پرورش میگو
قشم از یونسکو اخراج میشود!
مدیرکل هنرهای نمایشی درحاشیه نشست خبری سی و هشتمین دوره جشنواره تئاتر فجر در پاسخ به «ابتکار»:
تورم فعلی در طول 100 سال اخیر در اقتصاد ایران بیسابقه است
عصر سیاه تورمی
سپاه پاسداران علیه سخنان حسن عباسی: برداشت شخصی و خلاف واقع بود
مدعیان خالی از معنی
پاسخ روحانی به اقدام رئیس قوه قضائیه در صدور بخشنامه در حوزه فضای مجازی
این امور مرتبط به شورای عالی فضای مجازی است
سخنگوی ستاد انتخابات کشور:
نظارت مستمری بر تبلیغات زودرس انتخاباتی وجود دارد
معاون وزیر کشور:
مسیٔولان برای افزایش رضایتمندی و رفاه مردم تلاش کنند
نقد منتقدان نظام
مسئولیت زهرایی در جامعه اسلامی