پایان افسانه پهپادهای غول پیکر آمریکایی به روایت فوربس

امیرحسین یزدان پناه-نشریه «فوربس» افشا کرده که در بودجه پیشنهادی پنتاگون، کاهش استفاده از پهپادهای دوربرد و پهن پیکر لحاظ شده است. به خصوص پهپاد «گلوبال هاوک» که سال گذشته یکی از آن ها توسط ایران سرنگون شد. به همین دلیل در این گزارش پای توان پدافندی ایران هم به میان آمده است. «فوربس» البته در این گزارش خود که دو روز پیش منتشر شده، تلاش کرده پنتاگون را متقاعد کند از این تصمیم دست بردارد اما گزارش های چند ماه اخیر نشان می دهد که ارتش آمریکا در مخمصه بدی گرفتار شده و با وجود همه هزینه هایی که برای چنین پهپادهایی کرده ناچار به کنار گذاشتن تدریجی آن هاست. آمریکایی ها در پایگاه های نظامی خود در ژاپن و سنگاپور 46 فروند پهپاد دارند که دامنه فعالیت شان در اقیانوس آرام از جمله تایوان و سایر جزایر مورد مناقشه با چین و نیز دریای جنوبی چین و شرق چین است. همچنین 46 فروند پهپاد در لهستان و ایتالیا مستقر شده  اند که توسط ناتو برای نظارت بر فعالیت های روسیه و حوزه دریای بالتیک ، دریای سیاه و مدیترانه استفاده می شوند. «فوربس» تخمین زده است که استفاده از این 92 هواپیمای بدون سرنشین سالانه 1.4 میلیارد دلار هزینه دارد. آمریکا چند پهپاد از نوع گلوبال هاوک را کنار خواهد گذاشت؟ سال گذشته، پنج ماه پس از آن که پهپاد گران‌قیمت و تازه نفس آمریکایی در تله سامانه پدافندی ایرانی گرفتار شد، نشریه فارین پالیسی از احتمال بازنشسته شدن «گلوبال هاوک» خبرداده بود: «پنتاگون در حال بررسی کنار گذاشتن دو سوم سی و چند پهپاد گلوبال هاوکی است که نیروی هوایی در اختیار دارد.» آمریکا دوران کنونی را «عصر رقابت قدرت‌های بزرگ» نام نهاده و براساس گزارش های پنتاگون، ارتش آمریکا تلاش می کند تجهیزاتی بسازد که بتواند وارد آسمان رقبایش نظیر روسیه، چین و ایران شود. درهمین راستا در گزارش فارین پالیسی، به نقل از «لورن تامپسون» عضو مؤسسه «لکسینگتون» آمده بود: «این که ایران می‌تواند جنگ‌افزار‌های شما را با موشک‌های بومی خود ساقط کند، نشانه خوبی برای آینده نیست.» فارین پالیسی در گزارش خود که آذر 98 منتشر شد، پیش بینی کرده بود که از 35 فروند پهپاد غول پیکر گلوبال هاوک که در اختیار نیروی هوایی آمریکاست، 21 فروند آن کنار گذاشته خواهند شد. اکنون «فوربس» در گزارش خود آورده که «براساس بودجه دفاعی پیشنهادی سال 2021 آمریکا، نیروی هوایی این کشور به دنبال حذف 24 فروند پهپاد گلوبال هاوک است». براساس این گزارش، نیروی هوایی آمریکا قصد دارد از قرارداد خرید برخی دیگر از انواع پهپادهای مورد استفاده خودنظیر «9ام.کیو.ریپر» نیز صرف نظر کند. آیا پهپاد دیگری هم بازنشسته می شود؟ «فوربس» دلیل تصمیم پنتاگون برای کنارگذاشتن دو نوع پهپاد گلوبال هاوک و «9ام.کیو.ریپر» را دسترسی سامانه های موشکی زمین به هوای دشمنان آمریکا اعلام و سپس به ماجرای انهدام پهپاد «آر.کیو-4.ان» بر فراز خلیج فارس اشاره می کند و می نویسد: «این واقعیت مورد تاکید قرار گرفته است که در تابستان 2019  ایران توانست یک فروند پهپاد «آر.کیو-4.ان» (از نوع گلوبال هاوک) را با موشک های بومی خود منهدم کند.» این گزارش افزوده است که هر ساعت پرواز یک پهپاد گلوبال هاوک 18.5 هزار دلار (حدود 280 میلیون تومان) و هر ساعت پرواز یک پهپاد از نوع «ریپر» 4 هزارو 800 دلار (حدود 72 میلیون تومان) هزینه دارند.  پس از آن که در تابستان سال گذشته، پهپاد آمریکایی در خلیج فارس منهدم شد، یکی از سناتورهای این کشور خواستار دریافت هزینه آن از اموال ایران در آمریکا شد. با این که آمریکا هرگز اعلام نکرد پهپاد سرنگون شده چقدر ارزش داشته اما الجزیره قیمت آن را ۱۵۰ میلیون دلار، نشریه تایم ۱۷۶ میلیون دلار، رویترز ۱۳۰ میلیون دلار و سی‌ان‌ان ۱۱۰ میلیون دلار تخمین زده‌اند. ارقامی که نشان می دهد شکاری گران قیمت نصیب سامانه سوم خرداد ایرانی شده است. با این حال کنار گذاشتن این هواپیما از نیروی هوایی آمریکا، نشان دهنده ضربه سنگین دیگری به این کشور است و آن غیرقابل استفاده شدن این هواپیمای پیشرفته و مجهز است. هواپیمایی که به علت گران بودن، آمریکا فقط 35 نوع از آن راتولید کرده بود! «فوربس» البته تصریح کرده که پنتاگون بنا دارد فعلا نوعی از پهپادهای بزرگ خود را کماکان استفاده کند؛ «آر.کیو 170» و «آر.کیو 180». تحلیل گران آمریکایی معتقدند که بخشی از بودجه مخفی نظامی این کشور (موسوم به بودجه سیاه که حدود 50 میلیارد دلار در سال برآورد می شود) در ساخت هواپیماهای پنهانکار نظیر «آر.کیو 170» و «آر.کیو 180» هزینه می شود. «آر.کیو 170» همان پهپاد پنهانکار آمریکایی است که در سال 90 توسط نیروهای پدافند جمهوری اسلامی هک شد و سامانه کنترل آن در اختیار نیروهای ایرانی قرار گرفت و سرانجام در یک منطقه کویری به زمین نشانده شد. آن زمان اوباما خواستار پس دادن این هواپیما شده بود! اما نیروی هوافضای سپاه با مهندسی معکوس توانست مشابه آن را تولید کند و اکنون به تولید انبوه رسیده و مورد استفاده قرار می گیرد.