درآمدزايي توريسم را دستكم نگيريم

مهدي علي‌پور کارشناس صنعت گردشگري
در گفت‌وگو با «آرمان ملي» مطرح کرد
درآمدزايي توريسم را دستكم نگيريم
كرونا ظرفيت‌هاي تازه گردشكري ايران را نشان داد


آرمان ملي- امير داداشي: «گردشگري» يکي از مهمترين صنايعي بود که پس از شيوع کرونا دچار رکودي عميق شد. در ايران که از اين صنعت به‌عنوان جايگزين صنعت نفت ياد مي‌شود، نيز توريست‌هاي داخلي و خارجي به حداقل خود رسيده‌اند و شغل‌هاي مربوط به گردشگري بيش از هر زمان ديگري با کمبود درآمد مواجه شده‌اند. با اين حال بسياري از کارشناسان اعتقاد دارند که دولت ايران مي‌تواند تهديد کرونا براي گردشگري را به يک فرصت تبديل کند و ظرفيت‌هاي اين صنعت را از حالت بالقوه به حالت بالفعل درآورد. در اين زمينه «آرمان‌ملي» گفت‌وگويي با مهدي علي‌پور، کارشناس صنعت گردشگري، انجام داده است که در ادامه مي‌خوانيد.
کرونا تا به امروز چه تاثيري به صنعت گردشگري داشته است؟
در تحليل و بررسي تاثير فراگيري کرونا بر صنعت گردشگري بايد چند نکته را در نظر بگيريم. متاسفانه زماني که اين بيماري وارد ايران شد، کشورهاي ديگر تبليغات سوء فراواني عليه کشور ما انجام دادند. البته بنده تخصصي در اين حوزه ندارم و نمي‌خواهم بحث را هم به اين سمت ببرم؛ اما همين تبليغات باعث شد يک تصور ناخوشايند درباره ايران شکل بگيرد. چنان‌که برخي رسانه‌ها قصد داشتند حتي ايران را مقصر شيوع کوويد-19 در منطقه معرفي کنند. بر اين اساس يک وحشت عمومي عليه ايران ايجاد شد. بنابراين وضعيت اين صنعت در چند ماه اخير را در دو بعد جهاني و داخلي مي‌توان بررسي کرد.
آيا صنعت توريسم در جهان توان گذر از رکود کنوني را خواهد داشت؟
پژوهشگران حوزه پزشکي اعتقاد دارند که مهار کرونا به اين زودي‌ها انجام نمي‌پذيرد و کشف درمان قطعي آن نياز به فرصت بيشتري دارد. حال اگر در بعد جهاني کرونا تا حدودي تحت کنترل درآيد، مدت‌ها زمان مي‌برد تا مردم براي انجام سفر اقدام به برنامه‌ريزي کنند؛ زيرا آنها مي‌دانند که با حضور در محل زندگي خود به امکانات بهداشتي و درماني بيشتر و بهتري دسترسي دارند و انجام مراقبت‌هاي درماني به‌مراتب برايشان آسان‌تر است. به هر حال افراد با سکونت در منزل خود، نيازي به ترددهاي غيرضروري نخواهند داشت و در خانه خود مي‌توانند نيازهاي غذايي خود را تامين کنند. بنابراين تا عادي‌شدن شرايط که زمان‌بر است، رکود گردشگري در بعد جهاني ادامه دارد.
در ايران چطور؟
موضوع دوم به بعد داخلي صنعت گردشگري بازمي‌گردد. وحشت عمومي که در کشورهاي منطقه عليه ايران به‌وجود آمد، وضعيت بدي است که به ضرر صنعت گردشگري ايران تمام مي‌شود. متاسفانه بعضي از رسانه‌ها به‌گونه‌اي وانمود کردند که گويا قبل از ايران هيچ کشوري درگير کرونا نبود! اين مسائل ريشه‌هاي سياسي دارد که چندان منصفانه نيست، اما تا زماني که اين تصور از اذهان عمومي پاک شود تحول و رونق صنعت گردشگري ميسر نيست.
به هر حال بسياري از مشاغل حوزه گردشگري در اين مدت آسيب‌هاي مالي جدي ديدند. براي جبران اين زيان‌ها چه بايد کرد؟
براي جبران زيان‌ها بايد نگاهي کلان به اين صنعت داشت. توريسم مي‌تواند به‌عنوان يکي از صنايع پايه در ايران نقش‌آفريني کند و در وضعيت اقتصاد کشور تحول به‌وجود آورد. با توجه به شرايط تحريم و بي‌ارزش‌شدن نفت، بايد راه جايگزيني براي ارزآوري انتخاب شود. حتي اگر درآمدهاي مالياتي پيش‌بيني‌شده در بودجه هم امسال وصول شود، اين منابع ريالي هستند و صرف هزينه‌هاي جاري کشور مي‌شوند. براي ارزآوري دولت تنها دو راه پيش‌رو دارد؛ اين دو مسير هم از صادرات غيرنفتي و جذب توريست مي‌گذرد. در بخش صادرات غيرنفتي باز هم ما با مشکل تحريم فروش کالاهاي خود و انتقال منابع آن به داخل کشور مواجه هستيم. اما صنعت توريسم راهي امن و مطمئن براي انتقال ارز به داخل کشور شناخته مي‌شود. علاوه بر اين، صنعت توريسم چنان ظرفيتي دارد که مي‌تواند رونق اقتصادي را به بار آورد و بخش زيادي از جمعيت بيکار کشور را به جمع شاغلان بيفزايد. پس ارزآوري، رونق اقتصادي و اشتغال‌زايي سه کارويژه‌اي اقتصادي است که صنعت توريسم در دل خود جاي داده است.
آيا صنعت توريسم به مرحله‌اي رسيده که بتوان آن را جايگزيني براي نفت معرفي کرد؟ راهکار شما چيست؟
رونق صنعت گردشگري را بايد به شکل سلسله‌وار و پله‌به‌پله پيش ببريم. به‌هر حال دير يا زود بلاي کرونا هم تمام مي‌شود و کشور به وضعيت عادي بازمي‌گردد. تا آن زمان دولت مي‌تواند با برنامه‌ريزي و هزينه صنعت توريسم خود را به جهان معرفي کند. به‌ويژه انجام تبليغات به زبان عربي بازار مناسبي را مورد هدف قرار مي‌دهد. زيرا فصل تابستان پيش‌روست و شهروندان کشورهاي گرمسير عربي به‌دنبال شهر و کشوري مناسب براي سفر مي‌گردند، طبيعت چهار فصل ايران مي‌تواند مقصد مناسبي براي مسافران عربي باشد. دولت همچنين مي‌تواند اين اطمينان را در گردشگران به‌وجود آورد که از لحاظ سلامتي و بهداشتي در امان خواهند بود. با تعريف پروتکل‌هايي بايد ايرلاين‌ها را موظف به ارائه اقلامي نظير ماسک، دستکش، محلول‌هاي ضدعفوني و... کرد. هتل‌ها و مراکز خريد نيز از ديگر نقاطي هستند که بايد اين پروتکل‌هاي بهداشتي را رعايت کنند تا گردشگران با اطمينان خاطر وارد ايران شوند. اما تمامي اينها منوط به بازاريابي مناسب است؛ دولت بايد تا جايي که مي‌تواند روي اين مساله مانور دهد و پس از بازاريابي هم دست از تبليغات برندارد. گذشته از اين، گردشگري سلامت همواره در کشور ما مورد توجه بوده، چراکه بسياري از کشورهاي منطقه از داشتن پزشکان متخصص محروم مانده‌اند. چرا ما از اين فرصت بيشترين بهره را نمي‌بريم؟ در بخش توريسم‌درماني هم نياز به راه‌اندازي بيمارستان‌هاي بيشتري داريم. به‌ويژه شهرهايي که به‌عنوان مقصد اصلي عرب‌زبانان انتخاب مي‌شود، بايد داراي چنين بيمارستان‌هايي باشند. در اين برنامه‌ريزي‌ها به هر حال بايد به‌ ظاهر قضيه هم توجه ويژه‌اي شود. ما اگر قصد داريم صنعت گردشگري خود را به يک قطب اقتصادي تبديل کنيم، بايد هزينه‌هاي اوليه آن را بپذيريم. اکنون‌ کيت‌هايي طراحي شده که ظرف چند دقيقه مشخص مي‌سازد که فرد به کرونا مبتلاست يا خير؟ به‌عنوان مثال استفاده از اين کيت‌ها خود مي‌تواند اطمينان خاطر بيشتري به مسافران دهد. يا بايد هواپيما، خودرو، راننده، رستوران، هتل و... به شکل اختصاصي براي مسافران فراهم شود. اگر اين نکات رعايت شود مي‌توان به رونق گردشگري اميد داشت، در غير اين‌صورت، شرايط کنوني بيش از اينها ادامه مي‌يابد.