روزنامه آفتاب یزد
1399/02/15
«امیرعلی ابوالفتح»، کارشناس مسائل آمریکا در گفت و گو با آفتاب یزد:
حمایت چین و روسیه از ایران مشروط به باقی ماندن در ان.پی.تی است!آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: یک تحلیلگر مطالعات آمریکا در گفت و گو
با آفتاب یزد؛ ضمن «سخت» و «تقریباً» غیر ممکن دانستن برنامه‌های سه گانه ی آمریکا در «تمدید تحریم تسلیحاتی ایران»، همه ی تلاش‌های ترامپ را معطوف با «تحت فشار قراردادن» چین، روسیه و ایران برای رسیدن به مطالبات خود دانسته می‌گوید:«ترامپ نمی‌خواهد تجربه ی بیل کلینتون و کره ی شمالی در زمانی تکرار شود که او و جمهوری خواهان ساکن کاخ سفید هستند فلذا تلاش خواهد کرد تا یکی از سه «پلان» مورد نظر خود را تا اکتبر 2020 اجرایی کند.» ابوالفتح این را نیز اضافه می‌کند که:« ترامپ و جمهوری خواهان
اهل امتیاز دادن نیستند پس چندان نگرانی در این حوزه وجود ندارد هرچند، اوباما اگر بود هر آن ممکن بود با اعطای امتیازی به دو کشور چین و روسیه؛ شرایط را برای ایران، بیرون و درون شورای امنیت سازمان ملل متحد، سخت و پیچیده کند.» دکتر امیرعلی ابوالفتح «منافع ملی» هر کشور را در اولویتی غیر قابل اغماض قرار داده می‌گوید:« انتظار داشتن از چین و روسیه به این قیمت که آنها منافع ملی خود را به خاطر ایران به خطر اندازند، انتظاری عبث و بیهوده است کما این که ایران نیز حاضر نیست منافع ملی خود را
بی آن که منافعی بزرگتر نصیبش نشود، به خطر اندازد.»
>بند 5 پیوست «ب» قطعنامه 2231
مطابق با بند 5 پیوست «ب» قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد که پیرو توافق هسته‌ای ایران و کشورهای1+5 صادر شده است، تحریم تسلیحاتی ایران در «18اکتبر 2020»/«27 مهرماه 1399» پایان می‌پذیرد و از این زمان به بعد تمامی‌دولت‌ها می‌توانند در عرضه، فروش، انتقال مستقیم و یا غیرمستقیم تسلیحات مشخص شده در این قطعنامه آنگونه که در نظام ثبت سلاح‌های متعارف سازمان ملل تعریف شده است مشارکت داشته باشند یا اجازه آن را صادر نمایند. لغو تحریم‌های تسلیحاتی پس از طی زمان مشخص شده در قطعنامه 2231 و پذیرفته شدن حق غنی سازی اورانیوم
مطابق با مفاد توافق هسته ای دو امتیازی هستند که
تیم مذاکره کننده ایران توانست در مذاکرات طولانی خود با کشورهای 1+5 آنها را برای ایران به رسمیت بشناسد. این در حالی است که دونالد ترامپ همیشه یکی از انتقادات خود از برجام را لغو تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران پس از طی زمان مشخص شده در قطعنامه 2231 عنوان نموده است.
>تب و تاب پمپئو و افکار عمومی‌بین المللی
طی یکی ـ دو هفته ی اخیر و با نزدیک شدن به موعد مقرر برای لغو این تحریم‌ها، مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده از طرحی خبر می‌دهد که بر اساس آن، این کشور قصد دارد با به رای گذاشتن قطعنامه‌ای جدید در شورای امنیت مانع از لغو این تحریم‌ها شود. وزیر امورخارجه آمریکاهمچنین بیان داشته است که در صورت رای نیاوردن این قطعنامه (وتو شدن آن توسط یکی از اعضای دائم شورای
امنیت؛ عمدتاً چین یا روسیه) طرحی حقوقی را به جریان خواهد انداخت
که بر اساس آن، ایالات متحده آمریکا به عنوان یکی از اعضای
برجام قادر خواهد شد تمامی‌تحریم‌های پیش از برجام را با استفاده از مکانیسم ماشه بازگرداند. در واقع به نظر می‌رسد ایالات متحده با تهدیدِ از بین بردن کامل برجام از طریق بازگشت خود به این توافق و فعال سازی مکانیسم ماشه، طرف‌های دیگرِ حاضر در برجام را متقاعد به تصویب قطعنامه مورد نظر خود نماید.
>آمریکا قادر خواهد بود؟
برخی مقامات و دیپلمات‌های پیشین و فعلی آمریکا و روسیه در واکنش به وضعیت موجود و تردیدها و پرسش‌های به وجود آمده، متفق القول بر این نظر استوار هستند که عملاً برای آمریکایی‌ها چنین امکانی فراهم نیست که به هر طریق ممکن«مانع لغو تحریم تسلیحاتی ایران» شوند؛ به تعبیری ساده تر، « تلاش آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران» محکوم به شکست است. در همین رابطه «میخاییل اولیانوف» نماینده دائم روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی‌می‌گوید:« آمریکا می‌خواهد مساله را به گونه‌ای وانمود کند که واشنگتن موقعیت شرکت کننده در برجام را با توجه به بند دهم قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت حفظ می‌کند با این تفاسیر می‌توان پیش‌بینی کرد که آمریکا به عنوان بهانه به تعلیق بخشی از تعهدهای ایران در چارچوب برجام استناد می‌کند اما نباید فراموش کرد که آمریکا نمی‌تواند مکانیسم ماشه را بکار اندازد.» این مقام روسی ضمن تایید« تماس‌های دیپلماتیک بین شرکت کنندگان برجام در سطوح مختلف در پایتخت‌های کشورهای عضو و وین » خاطرنشان می‌سازد:« تلاش آمریکا برای ارتباط دادن برنامه موشکی ایران با برجام ناکام می‌ماند.»
میخاییل گوسیف، دیگر مقام روسی ـ دیپلمات پیشین ـ از درماندگی آمریکا در تقابل با ایران سخن گفته، اظهار می‌دارد:« رئیس جمهوری آمریکا برای انحراف افکار عمومی‌به مسائل این کشور، ایران را هدف قرار داده است.» وی همچنین گفته است که:« آمریکا با تحریم ایران نمی‌تواند به اهداف خود دست یابد و خروج دو سال پیش واشنگتن از برجام ضربه شدیدی به وجهه این کشور وارد کرد.»
دنیست جت مشاور پیشین وزارت خارجه آمریکا اما معتقد است:
« اعضای کلیدی شورای امنیت به خواسته آمریکا علیه ایران تن نمی‌دهند.» وی همچنین گفته:« ادعای کاخ سفید برای عضویت در برجام نشانه تناقض در سیاست خارجی آمریکا است. » و نیز
گفته: « ایالات متحده تلاش خود را خواهد کرد، اما پشتیبانی هیچ یک از دولت‌های اصلی دیگر را برای این کار نخواهد داشت.»
از نظر دنیس جت؛« ترامپ لاف می‌زند که از توافقنامه‌ای که اوباما امضا کرده بود خارج شده است، اما وزیر خارجه او می‌خواهد بگوید که ایالات متحده بخشی از توافق هسته‌ای با ایران است. این ناسازگاری و ناهماهنگی در سیاست خارجی ترامپ را نشان می‌دهد که عمدتا بر اساس هوس و گفتن کلماتی است که معنی ثابت و مشخصی ندارند.» در همین رابطه، دکتر امیرعلی ابوالفتح می‌گوید:« آمریکا برای رسیدن به اهداف و برنامه‌هایی که دارد؛ در مجموع سه«پلان» را دنبال خواهد کرد:
پلان اول: تمدید نامحدود تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد که هم با مخالفت جدی چین و روسیه مواجه خواهد شد و هم ممکن است اساساً اجماع دیگر اعضاء را نیز نتواند حاصل کند.
پلان دوم: تمدید محدود تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت که احتمالاً بازهم با «وتو»ی چین و روسیه مواجه خواهد شد.
پلان سوم: کشانیدن پرونده به شورای حل اختلاف و دنبال کردن دعواهای حقوقی که زمان بر است و در حالی که آمریکایی‌ها تلاش دارند این مسئله را تا پیش از اکتبر 2020 ختم به منظور کنند طبیعتاً دنبال نمی‌شود.
>عزم آمریکا و باقیمانده 1+5 از جمله چین و روسیه
پرسش جدی این است که :«آیا آمریکا قادر خواهد بود مانع از لغو تحریم تسلیحاتی ایران شود؟» تحلیلگران معتقدند؛ پاسخ به این سوال؛ بیش از آنکه به عزم آمریکا بستگی داشته باشد به نحوه تعامل کشورهای دیگر حاضر در برجام شامل فرانسه، بریتانیا، آلمان، روسیه و چین با یکدیگر و همچنین با آمریکاطی روزها و هفته‌های آتی بستگی خواهد داشت زیرا در درجه اول ایالات متحده تلاش خواهد کرد
موضوع عدم لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران را در شورای امنیت
به رای بگذارد تا از طریق صدور قطعنامه‌ای هدف خود را محقق سازد. قطعنامه مورد نظر آمریکا در این مرحله نیازمند رای مثبت همه پنج عضو دائم شورای امنیت و رای مثبت 9 عضو از 15 عضو این شورا می‌باشد. بیش از هر چیزی در اینجا گمانه زنی‌ها روی رای منفی(وتو) دولت‌های چین و روسیه متمرکز می‌باشد.
کشورهای چین و روسیه به دلایل متعدد از جمله تمایل شان برای صدور سلاح به ایران ممکن است بخواهند در مقابل قطعنامه مورد نظر آمریکا موضع مخالفت بگیرند به ویژه اینکه برای روسیه صدور سلاح به ایران پس از اکتبر 2020 می‌تواند با توجه به نقش جدید این کشور در خاورمیانه به فرصتی برای دستیابی این کشور به قراردادهای فروش سلاح با کشورهای عرب خلیج فارس نیز تبدیل شود. اما به نظر نمی‌آید که این همه ماجرا باشد زیرا روسیه نشان داده، در مواقعی که بتواند از کارت ایران در برابر آمریکا استفاده کند از این کار دریغ نخواهد کرد بنابراین، غیرقابل انتظار نیست که روسیه به خاطر پیچیدگی‌های روابط خود با آمریکا و اروپا بخواهد از رای مثبت به قطعنامه پیشنهادی آمریکا به عنوان کارت بازی با غرب استفاده نماید.
کارشناس مسائل آمریکا در ادامه بررسی «پلان»های موجود و در پاسخ به این پرسش که چین و روسیه در این فقره چه برخوردی خواهند کرد می‌گوید:« در ابتدا باید دید منافع ملی چین و روسیه چه ایجاد و انتخابی پیش روی سیاستمداران این دو کشور قرار می‌دهد زیرا فضای سیاسی آمریکای ترامپ به شدت ضد روسیه است و هر آن تحریمی‌علیه این کشور اعمال میشود حال اگر روسیه بتواند در چانه زنی‌ها با موضوع ایران از امریکایی‌ها امتیاز بگیرد، مثلاً در بحث اوکراین یا ونزوئلا به عنوان شریک و متحد روسیه و نیز تحریم‌هایی که علیه
این کشور وضع شده، طبیعی است که واشنگتن را همراهی خواهد کرد
و اما اگر امتیازی نگیرد که احتمال امتیاز گیری از جمهوری خواهان
و ترامپ به شدت ضعیف است؛ انتظار همراهی حداقل
از سوی روسیه نمی‌تواند وجود داشته باشد.» ابوالفتح می‌افزاید:« حتی
اگر ترامپ و بخشی از جمهوری خواهان نیز حاضر به امتیاز دادن شوند قطعا صداهای مخالف از سوی کنگره و دیگر دولتمردان به گوش خواهد رسید که با توجه به فضای ضد روسی حاکم بر آمریکا راه هرگونه تعامل با روس‌ها مسدود خواهد بود.» این کارشناس مسائل آمریکا با تاکید بر این موضوع که دغدغه ی فعلی ترامپ اکتبر است نه نوامبر(انتخابات 2020آمریکا) ادامه می‌دهد:« اگرچه ترامپ می‌کوشد خیلی زود به نتیجه برسد اما در صورت عدم دستیابی به نتیجه احتمالا متوسل به زور خواهد شد که پیامد آن، خروج ایران از برجام، رویارویی نظامی‌و تن دادن به یک ایران اتمی‌است که آن گاه جمهوری خواهان سنگین ترین شکست سیاسی خود را متحمل خواهند شد زیرا بعد از کلینتون که تن به کره ی شمالی اتمی‌داد
این بار ترامپ و جمهوری خواهان به یک ایران اتمی‌در منطقه ای
پر از بحران تن در خواهند داد و این یعنی تلاش ریاض، استانبول و دیگر کشورها برای داشتن بمب اتمی‌و این یعنی آتش افروزی واقعی در خاورمیانه و به خطر انداختن امنیت جهانی.» ابوالفتح در پایان تاکید می‌کند:« فراموش نکنیم جدای از مسئله ی آمریکا و خواست‌هایی که دنبال می‌کند، هرگونه حمایت پکن و مسکو از تهران تا زمانی است که برجام وجود دارد و ایران از ان پی تی خارج نشده اما اگر خروج ایران از برجام منتهی به خروج ایران از ان پی تی شود به طور قطع حمایت هیچکدام از کشورهای چین و روسیه را نخواهیم داشت زیرا نه روس‌ها و نه چینی‌ها همانند امریکا، ایران هسته ای را تحمل نخواهند کرد.
>راهبرد آمریکا برای جلوگیری از لغو تحریم‌ها
اگرچه از ابتدا روشن بود، اما با گذشت چند روز از اعلام اولیه، اکنون تقریبا راهبرد آمریکا برای جلوگیری از لغو تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران در ۱۸ اکتبر مشخص شده است. بر اساس این راهبرد، اقدام
نخست مقامات آمریکایی توسل به «سازوکار بازگشت»
(snapback mechanism) تمام قطعنامه‌های پیشین شورای امنیت علیه ایران به نحو مندرج در قطعنامه ۲۲۳۱ نخواهد بود، بلکه آنها در نظر دارند که نخست بخت خود را برای تمدید نامحدود تحریم تسلیحاتی علیه ایران از طریق طرح قطعنامه ای در شورای امنیت بیازمایند. آنها تهدید می‌کنند که در صورت شکست در این گزینه به گزینه دوم؛ یعنی تلاش برای فعال کردن «سازوکار بازگشت» متوسل خواهند شد. بنابراین، حداقل فعلا روشن است که سخن گفتن از «سازوکار بازگشت» تنها یک تاکتیک مذاکراتی و اهرم فشاری است که هدف از آن تصویب پیش نویس قطعنامه تحریم تسلیحاتی علیه ایران است. روش کار مزورانه آمریکا این است که اعضای شورای امنیت را بین بد (تصویب پیش نویس) و بدتر
(پذیرش ریسک بازگشت تمام قطع نامه‌های شورا علیه ایران) مخیر کند.
>ترامپ و آمریکایی‌ها نگران چه هستند؟
همه ی مباحث مطرح شده دور این محور می‌چرخد که آمریکایی‌ها از پایان تحریم تسلیحاتی ایران در اکتبر سال ۲۰۲۰ نگران هستند اما بین این که تحریم تسلیحاتی ایران به پایان برسد و ترامپ و آمریکایی‌ها تا این اندازه نگران باشند چه رابطه ای وجود دارد؟ تحلیلگران در پاسخ به این پرسش و نگرانی می‌گویند:«آنها بدون شک این مسائل را می‌دانستند، اما فکر نمی‌کردند امضای توافق جدید این همه طول بکشد و به عبارت بهتر، ایرانی‌ها این همه مقاومت کنند که اکتبر ۲۰۲۰ هم رسیده باشد، ایرانی‌ها بتوانند تسلیحات سنگین خریداری کنند و هنوز هم ترامپ در آرزوی امضای یک توافق جدید باشد.»
به عبارتی دیگر؛ این مساله نشان می‌دهد که امریکایی‌ها هیچ ارزیابی درستی از شکل مقاومت ایرانی‌ها نداشتند، آنها فکر می‌کردند که مذاکرات هسته‌ای در سایه تحریم‌های امریکا شکل گرفت و اگر آنها تحریم‌ها را به مرحله خفه‌کنندگی دربیاورند، ایرانی‌ها به صورت کامل تسلیم می‌شوند. به زودی سال روز خروج ترامپ از برجام فرا می‌رسد، پنج ماه دیگر نیز زمان پایان تحریم تسلیحاتی ایران فرا می‌رسد،
این جا است که ترامپ، به همراه پمپئو و بن‌سلمان و نتانیاهو باید به اصطلاح«ایستاده سر خود را تیغ بیندازند که جهانی به ریش نداشته آنها می‌خندد.» زیرا ابعاد این نگرانی و این درماندگی، وسیع تر از این حرف‌ها است!
ترس و واهمه ی واقعی آمریکایی‌ها نه به دلیل«توانایی خرید تسلیحات توسط ایران» که نیک می‌دانند ایرانی‌ها به‌جز جنگنده و به احتمال زیاد هواپیماهای ترابری و برخی نیازمندی‌های خاص، همه تسلیحات مورد نیاز را در کشور با قیمت بسیار پایین و البته دسترسی به خدمات پشتیبانی تولید می‌کنند، نگرانی واقعی آن است که آمریکایی‌ها نمی‌خواهند و در هراس مرگ آوری هستند که:«ایرانی‌ها با توجه به قیمت بسیار پایین تسلیحاتی که می‌سازند وارد بازار فروش سلاح شوند» و این پایان یک عمر سیطره بر بازار فروش اسلحه در جهان است.
این نگرانی‌ها ضلع دیگری نیز دارد؛ به این معنا که اگر تا مهرماه 99 واشنگتن موفق نشود کشورهای اروپایی، چین و روسیه را با خود برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران همراه کند و این بند از برجام اجرایی شود آن وقت برگ برنده ای دیگر به دست دموکرات‌ها خواهد افتاد زیرا این مسئله برای صاحبان قدرت در پشت پرده‌های سیاسی آمریکا نیست و شکستی سیاسی ـ حیثیتی و سنگین برای کاخ سفید و وزارت امور خارجه امریکا رقم خواهد خورد؛ شکستی که می‌تواند تحت عنوان «برجام گیت» ترامپ را عوض ادامه ی حضور در کاخ سفید، راهی دفتر تجاری خود در منهتن کند. ترس آمریکایی‌ها دلیل دارد حتی اگر آنها این ترس را با لودگی تغییر ماهیت داده باشند.
>بهانه، بی بهانه!
همه ی ابعاد ماجرا روشن است از مفاد قطعنامه گرفته تا بندهای ریز و درشت توافقنامه ای به نام «برجام» و نیز جایگاه حقوقی و سیاسی کشورها و مواضعی که می‌توانند اتخاذ کنند. دولت اول ترامپ و دولت دوم حسن روحانی در حال به انتها رسیدن است اما فرصتی است تا بسیاری از مسائل مرور شود و بسیاری کتاب‌ها، سریال‌ها، مستندها و فیلم‌ها به دقت مورد بازبینی قرار گیرند.
شاید بد نباشد در این حال و هوا یک بار دیگر«گاندو» را به تماشا نشست،«امنیت ملی و دیپلماسی هسته ای» اثر «حسن روحانی» را با دقت بیشتری مطالعه کرد. از زاویه ای دیگر«روایت بحران هسته ای ایران» به قلم«سیدحسین موسویان»را با دقت مرور کرد، حتی می‌توان «گزینه‌های دشوار» اثری از«هیلاری کلینتون» و «بدون هراس» نوشته ی«وندی شرمن» را افتخار آمیز تر
خواند و مطالبش را با واقعیت‌های پیش رو در محک سنجش
قرار داد.
سخن تحریف آمیز«ترامپ» یک بخش خوب دارد:«ایرانی‌ها در هیچ جنگی برنده نشده اند اما در هیچ مذاکره ای نیز شکست نخورده اند!»
ترامپ بارها و بارها گفته بود:«ایرانی‌ها مذاکره کننده‌های خوبی هستند» ترامپ بارها گفته بود:«برجام برای آمریکا یک شکست مفتضحانه بود» و بارها به دولت اوباما حمله کرده بود که:«فقط امتیاز دادید!» وندی شرمن در کتاب خود ـ بدون هراس ـ ایرانی‌ها را سخت کوش و مقاوم معرفی می‌کند که برای به دست آوردن ذره ذره امتیاز از هیچ کوششی فروگذار نخواهند بود حتی وقتی همه
درها به روی شان بسته باشد و همه ی این‌ها به یک نقطه ی حساس رسیده است جایی که چین و روسیه باید از لاک چندپهلو بودن بیرون بیایند خاصه این که وندی شرمن در کتاب خود به صراحت می‌نویسد:«کشورهای1+5 نمی‌خواستند دوباره فرآیند پرزحمت تصویب یک قطعنامه ی تحریمی‌در شورای امنیت را طی کنند. از طرف دیگر روس‌ها نمی‌خواستند مکانیزم برقراری مجدد
تحریم‌ها خارج از شورای امنیت باشد و حق وتوی آنها سلب شود.» حالا همان موعدی است که همه حدس می‌زدند؛ تلاش برای بازگشت داخل یا بیرون شورای امنیت! و این یعنی بهانه، بی بهانه! حتی اگر از اروپایی‌ها انتظاری نداشته باشیم قطعاً از چین و روسیه خواهیم خواست به همه ی تعهدات خود در برجام پای بند باشند مگر آن که تصمیمی‌دیگر اتخاذ کنند
که اگر چنین شود؛ برجامی‌برای لگدمال شدن وجود
نخواهد داشت. در کنار همه ی این‌ها شاید بد نباشد به مروری دیگر نیز مشغول شویم و آن تلاش یک جریان فکری خاص که همه ی هم و غم شان، بیرون آمدن ایران به صورت یک طرفه از برجام بود! حالا بهتر می‌توان دلیلی برای آن همه تخریب و سنگ اندازی
پیدا کرد .
سایر اخبار این روزنامه
«امیرعلی ابوالفتح»، کارشناس مسائل آمریکا در گفت و گو با آفتاب یزد:
هشدر در باره شیوع همزمان کرونا و آنفلوآنزا
گزارش‌های آماری از نقاط مختلف کشور حاکی از کاهش ابتلا به کرونا در ایران است، مهمترین عامل در مدیریت این ویروس چیست؟ تجربه مهار کرونا چه نکته‌ای را به ما یادآوری می‌کند؟
برخی نمایندگان مجلس جدید می‌خواهند پاستور2 ایجاد کنند
وضعیت ترافیک پایتخت نگران‌کننده است
چرا صدا و سیما اجازه داد این مطلب پخش شود!؟
عذرخواهی مرعشی بابت اظهارات جنجالی کرباسچی
اصلاح قانون انتخابات از نحوه نظارت استصوابی تا موضوع عدم التزام به اسلام در نهاد قانونگذاری به تصویب رسید
مدیریت بحران با طعم همکاری
منتقدانی که نیمی‌از واقعیت را نشان می‌دهند
نیازی به اتلاف وقت نیست
آفت سلبریتیزم
اضطراب کرونا و چند راهکار برای مقابله با آن
گزارش تحلیلی آفتاب یزد از زمینه‌سازی برخی نمایندگان دوره جدید مجلس برای استیضاح وزیر نفت
