روزنامه آرمان ملی
1399/02/21
چگونه آمریکا از برجام توافقی «باخت-باخت» ساخت
آرمان ملي- محمدحسين لطف‌الهي: دو سال پيش دونالد ترامپ، رئيس جمهور ايالات متحده با اتخاذ تصميمي که تحت تأثير مشاوره‌هاي محافظه‌کاران تندرو اتخاذ شده بود، جهان را از توافقي «برد-برد» محروم کرد و شرايطي را رقم زد که از سوي کارشناسان به «باخت-باخت» تعبير مي‌شود؛ نه ايران و نه آمريکا نتوانسته‌اند به اهداف خود دست يابند و هر کدام مجبورند با پذيرش تبعات سنگين ايستادگي بر سر مواضع خود تا زماني که يکي از طرف‌ها عقب نشيني کند، اين وضعيت را ادامه دهند.خروج آمريکا از برنامه جامع اقدام مشترک در سال 2018 در شرايطي رقم خورد که از يک سو ايالات متحده به هدف اصلي خود يعني «جلوگيري از دستيابي ايران به تسليحات هسته‌اي» دست يافته بود و از ديگر سو، جمهوري اسلامي نيز پذيرفته بود که در قبال اعمال محدوديت‌هايي جدي در برنامه هسته‌اي خود، تحريم‌هاي اقتصادي برداشته شود. پس از خروج آمريکا از توافق هسته‌اي اما شرايط دگرگون شد: ايران پس از يک سال «صبر استراتژيک» سياست خود را تغيير داد و طي پنج گام کاهش تعهدات اعلام کرد که ديگر در حوزه فني برجام هيچ تعهدي ندارد و در مقابل تحريم‌هايي را تحمل کرد که اقتصادش را دچار مشکلاتي جدي کرده است. آمريکا نيز که خواهان يک ايران غيرهسته‌اي و کاهش تهديدات منطقه‌اي بود نتوانست حرف خود را به کرسي بنشاند و به رغم تأکيد بر ادامه سياست فشار حداکثري در مقابل ايران، شاهد آن است که ايران نه تنها غني‌سازي را کنار نگذاشته که به ادعاي نيويورک تايمز، ذخاير کافي براي ساخت بمب هسته‌اي را نيز فراهم آورده است. همچنين تلاش دولت ترامپ براي تمديد تحريم‌ها يا بازگرداندن قطعنامه‌هاي پيشين شوراي امنيت عليه ايران، تنش‌ها را به صورت فزاينده‌اي افزايش داده و ادامه اين سياست مي‌تواند دو کشور را در آستانه برخورد نظامي قرار دهد.
جو بايدن
جو بايدن، معاون اول دولت باراک اوباما و کانديداي اصلي دموکرات‌ها در انتخابات رياست جمهوري پيش رو معتقد است «تصميمات دولت ترامپ» عامل اصلي ايجاد چنين وضعيتي است. او در بيانيه‌اي که در دومين سالگرد خروج ايالات متحده از توافق هسته‌اي صادر کرده، نوشته است: «تصميمات دونالد ترامپ خطر آغاز جنگ در خاورميانه را افزايش داده است. دو سال پيش در چنين روزي او از توافق هسته‌اي با ايران خارج شد؛ توافقي که ايران را از دستيابي به سلاح هسته‌اي باز مي‌داشت و وعده داد تا توافقي بهتر براي آمريکا به ارمغان آورد. او موفق به اين کار نشد و در مقابل ايران سطح غني‌سازي و ميزان ذخاير خود را به طور چشم‌گيري افزايش داد». بايدن در اين بيانيه مدعي شد که ايران اکنون تحريکات بيشتري در منطقه ايجاد کرده و خطر را براي نظاميان آمريکايي مستقر در خاورميانه افزايش مي‌دهد. اين کانديداي انتخابات رياست جمهوري آمريکا در پايان بيانيه خود تأکيد کرد: «ترامپ بايد بداند که بدون مجوز قانوني کنگره نمي‌تواند جنگي را با ايران آغاز کند». همچنين پيش‌تر، در طول رقابت‌هاي مقدماتي انتخابات آمريکا، جو بايدن وعده داده بود که در صورت انتخاب شدن به عنوان رئيس‌جمهور ايالات متحده دستور بازگشت اين کشور به توافق هسته‌اي با ايران را امضا خواهد کرد. اين موضع‌گيري جو بايدن به مذاق تيم سياست خارجي دولت ترامپ خوش نيامد. روز گذشته برايان هوک، مسئول ميز ايران در وزارت امور خارجه آمريکا در گفت‌وگو با CNBC ضمن تأکيد بر اين که تغييري در مأموريت ايالات متحده در خاورميانه ايجاد نشده گفت که آمريکا به کار روي برنامه‌خود در خاورميانه ادامه خواهد داد. او در پاسخ به پرسشي درباره رقابت‌هاي انتخابات رياست جمهوري آمريکا و اظهارات جو بايدن، نامزد حزب دموکرات درخصوص بازگشت به برجام در صورت پيروزي تصريح کرد که تا زمان انتخابات چيزي از اين توافق باقي نخواهد ماند. نماينده ويژه وزارت خارجه آمريکا در امور ايران تأکيد کرد: شاهد بوده ام که برخي از آنهايي که مي‌خواهند در انتخابات رياست جمهوري رقابت کنند، وعده مي‌دهند که به توافق هسته‌اي با ايران باز خواهند گشت، اما تا آن زمان چيز زيادي از توافق باقي نخواهد ماند که آمريکا به آن ملحق شود.
همه چيز به 6 ماه آينده بستگي دارد
هرچند مقامات دولت ترامپ قاطعانه درباره موفقيت طرح‌هاي خود براي از بين بردن دستاوردهاي توافق هسته‌اي اظهار نظر مي‌کنند اما شرايط نشان مي‌دهد که موفقيت يا ناکامي آنها، در گرو نظر شوراي امنيت و عملکرد شرکاي برجام است. آمريکا براي تمديد تحريم تسليحاتي يا استفاده از اسنپ بک در برجام نيازمند همراهي کشورهاي 1+4 است و مواضع کنوني اين کشورها نشان مي‌دهد که تمايلي براي همراهي با آمريکا وجود ندارد اما اين مسأله قطعي است که ايالات متحده براي دستيابي به هدف خود به اين کشورها فشار ويژه‌اي وارد خواهد کرد. در صورتي که اين کشورها بتوانند تا زمان انتخابات رياست جمهوري آمريکا در آبان 99 مقاومت کنند، مي‌توان انتظار داشت که با پيروزي يک دموکرات شرايط براي آغاز گفت‌وگوهاي جديد فراهم شود و در غير اين صورت جهان بايد آماده تشديد تنش‌ها و جهش هسته‌اي ايران بماند. گفتني است بازگشت يک دموکرات به قدرت در آمريکا لزوما به معناي اجراي حداکثري توافق نخواهد بود و سناريو‌هاي متفاوتي در اين خصوص مطرح مي‌شود که بررسي آنها نوشتاري جداگانه مي‌طلبد.
سایر اخبار این روزنامه
موج دوم بیکاری پرستاران در سکوت
شکاف دولت- ملت بی‌اعتمادی‌ها را افزايش داده است
چگونه آمریکا از برجام توافقی «باخت-باخت» ساخت
نجفي باز هم محاکمه مي‌شود
بازگشایی دانشگاه‌ها و مدارس بعد از عید فطر؟
اصلاح‌طلبان با مانيفست تازه به ميدان بيايند
اصلاح قانون انتخابات را به حاشيه نرانيد
از بالا به مجلس نگاه نکنید
سهامداران پدیده خواستار ابطال معاملات «گشان» شدند
اصلاح‌طلبان به انتخابات ۱۴۰۰ امیدوارند
امکان کنترل تورم از نیمه دوم سال
ضرورت بازنگری در سیاست‌های خودرویی
سهامداران پدیده خواستار ابطال معاملات «گشان» شدند
تاریخ رفتار مسئولان را ثبت می‌کند
