روزنامه ابتکار
1399/02/23
مهدی آیتی در گفت‌وگو با «ابتکار» از حواشی مصوبات دقیقه نودی بهارستان می‌گوید مشق‌های شب امتحانی مجلس
الهام برخورداراین روزها ما در مجلس شاهد بررسی طرح‌ها و مصوباتی هستیم که جنجال‌های زیادی در بین خود نمایندگان و برخی نهادها ایجاد کرده است. در هفته‌های گذشته مصوباتی در رابطه با اصلاح قانون انتخابات تصویب شد که منجر به واکنش‌هایی از سوی دبیر و اعضای شورای نگهبان شد. حالا هم در شرایطی که شمارش معکوش پایان عمر مجلس دهم شروع شده است نمایندگان مجلس در مصوبه‌ای مقرر کردند عزل حقوقدانان شورای نگهبان از سوی مجلس امکان‌پذیر شود. در جریان بررسی این پیشنهاد برخی نمایندگان عنوان کردند که در حال حاضر مجلس امکان نظارت بر عملکرد اعضای حقوقدان شورای نگهبان و امکان عزل آنها را ندارد که با تصویب این پیشنهاد، این امکان فراهم شد. اما این همه ماجرای روزهای پایانی عمر دهمی‌ها نبود و در طی هفته‌های اخیر طرح این مصوبات با واکنش‌هایی از داخل مجلس و خارج مواجه شد و نقدهایی به آنها وارد شد. برخی معتقدند که طرح دقیقه نودی چنین مصوبات مهمی باعث میشود که کار کارشناسانه روی آنها صورت نگیرد و عده‌ای دیگر از منتقدان معتقدند که این رفتار دهمی‌ها نوعی سیاسی‌کاری است که چرا تا قبل از پایان مجلس دهم به فکر اصلاح این قوانین نبودند. مهدی آیتی، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «ابتکار»، درباره چرایی این رفتار نمایندگان که در هر دوره شاهد آن هستیم و راهکارهای موجود برای جلوگیری از سیاسی‌کاری در مجلس می‌گوید که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
مهدی آیتی، نماینده دوره ششم مجلس با اشاره به مصوبات اصلاح قانون انتخابات در زمان پایانی عمر مجلس دهم، می‌گوید: تقریبا درخواست اصلاح قانون انتخابات را در همه مجالس جمهوری اسلامی داشته‌ایم در نتیجه بررسی آن در این دوره نیز خیلی طبیعی است. اما چرا ما در هر دوره از مجلس اصلاح قانون انتخابات را شاهد هستیم؟ دلیل آن این است که ما هر دوره از انتخابات می‌بینیم دراین قانون نواقصی وجود دارد که این نواقص معمولا در مرحله اجرایی و عملیاتی نمایان میشود. یعنی درست زمانی که هیئت اجرایی و نظارتی، انتخابات را برگزار می‌کنند نواقص و معایب خودش را نشان می‌دهد. بنابراین اگر می‌بینیم اصلاح قانون انتخابات معمولا در پایان هر دوره از عمر مجلس مورد بررسی قرار می‌گیرد یکی از دلایلش این می‌تواند باشد. یعنی ما هم در بخش اجرایی که وزارت کشور و زیرمجموعه آن مشغول هستند و هم در بخش هیئت نظارت که همان شورای نگهبان است، نواقصی را مشاهده می‌کنیم که نیازمند اصلاح است.
این فعال سیاسی می‌افزاید: اما این همه ماجرا نیست و ما در بررسی و اصلاح بسیاری از قوانین شاهد یک موضوع غیرطبیعی نیز هستیم و آن سیاسی‌کاری است، که البته گاهی منفعت شخصی نیز در آن دیده میشود. مثلا ما نمایندگانی را داریم که نسبت به ضوابط و مقررات انتخابات هیچ صحبت و یا اظهارنظری ندارند و ایرادی در آن وارد نمی‌کنند اما به محض اینکه این مقررات دامنگیر خودشان میشود و محدودیت‌هایی برای آنها ایجاد میشود، خودشان اپوزیسیون می‌شوند یا یک طرح دوفوریتی را در مجلس مطرح کنند. بنابراین نه تنها در قانون انتخابات بلکه در بسیاری موارد همین سیاسی‌کاری‌ها و منافع شخصی باعث میشود که بسیاری از مباحث و لوایح در زمان درست بررسی نشوند و مجلس زمان‌بندی نداشته باشد. درواقع نه تنها در مجلس بلکه در هر نهاد دیگری تا زمانی که پای منافع شخصی در میان باشد همیشه شاهد چنین رفتارهای دقیقه نودی خواهیم بود که چالش و جنجال در پی دارند.
این نماینده مجلس ششم با اشاره به وجود منافع شخصی در بررسی برخی مصوبات مجلس، می‌گوید: متاسفانه بسیاری از نمایندگان تا زمانی که خودشان بر صندلی سبز بهارستان تکیه زده‌اند یک‌جور به مسائل نگاه می‌کنند و همین که دیگر در آن جایگاه قرار ندارند به گونه‌ای دیگر به آنها نگاه می‌کنند. در اینکه برخی قوانین نیازمند اصلاح هستند هیچ شکی نیست، اما هم به بررسی و اصلاح مصوبات دقیقه نودی موافقان نقد وارد است و هم بر مخالفت افرادی که تلاش دارند این لوایح را همیشه عقب بیندازند. به نظر من تقریبا در رفتار هردوی آنها سیاسی‌کاری و منافع شخصی دیده میشود. البته نباید فراموش کرد این رفتارها فقط مختص این دوره نیست و ما همیشه در پایان هر دوره شاهد چنین برخوردهایی از سوی نمایندگان هستیم، ضعفی که متاسفانه نمی‌شود آن را پنهان کرد و نادیده گرفت.
او در پاسخ به این سوال که آیا سازوکاری برای جلوگیری از چنین رفتارهایی در مجلس وجود دارد، می‌گوید: یک بخش از آن به مدیریت دولت و مجلس برمی‌گردد؛ چرا که طرح را مجلس می‌دهد و لایحه را دولت، در نتیجه نهاد مدیریتی دولت و مجلس مسئول است که در طرح‌ها و لوایحی که برای اعلام در صحن تقدیم میشود، زمان‌بندی صورت بگیرد که دیگر درگیر مشکلاتی از قبیل دقیقه نودی و سیاسی‌کاری نشویم. بنابراین یک بخش آن به مدیریت دو نهاد مقننه و مجریه برمی‌گردد. یک بخش دیگر به اختیارات و آزادی عمل نمایندگان مجلس مربوط میشود. ما نمی‌توانیم قانونا اختیارات نمایندگان مجلس را محدود کنیم. وقتی گفته میشود نماینده مجلس حق دارد که پیشنهادات خود را به صورت یک یا دو فوریتی مطرح کند و هیئت رئیسه موظف است که آن را اعلام وصول کند و در دستور کار مجلس قرار دهد، یعنی کسی نمی‌تواند از نمایندگان سلب اختیار کند. اما مدیریتی که در بالا به آن اشاره شد می‌تواند حدود ۷۰ الی ۸۰ درصد طرح‌ها و لوایح را به گونه‌ای زمان‌بندی کند که به روزهای پایانی عمر مجلس کشیده نشود. بنابراین هم خود نمایندگان در بروز چنین رفتاری مقصر هستند و هم نهادهای مدیریتی.
مهدی آیتی با اشاره به نقش کم‌رنگ مشاوران تخصصی در مجلس، تصریح می‌کند: ما یک مشکل اساسی در تمام مجالس جمهوری اسلامی داشته و داریم و آن این است که نقش مشاوران تخصصی و نخبگان کشور در مجلس کم‌رنگ و تشریفاتی بوده است. در صورتی که همیشه گفته شده است که کمیسیون‌ها باید مشاوران تخصصی داشته باشند، اما این اتفاق نمی‌افتد. علت آن هم این است که نمایندگان حاضر نیستند اختیارات خودشان را تفویض کنند یا بخشی از اختیارات خود را به نخبگان کشور واگذار کنند تا آن نخبگان در جایگاه مشاور قرار گرفته و نظرات تخصصی خود را در اختیار مجلس قرار دهند. همین امر باعث میشود که در کمیسیون‌های مجلس نیز مشاوران جنبه تشریفاتی داشته باشند.
این نماینده سابق مجلس می‌گوید: من همیشه گفته‌ام آن جایگاهی که در مجلس نقش نخبگان و کارشناسان خیلی پررنگ‌تر دیده میشود، مرکز پژوهش‌های مجلس است. شما می‌بینید که در مرکز پژوهش‌های مجلس باز همه آن نخبگان به حاشیه رانده می‌شوند، به این معنا که وقتی نمایندگان مجلس در حال بررسی موضوعات و مصوبات مختلف هستند، مرکز پژوهش‌ها که باید به قانونگذار کمک کند و در طرح‌ها و لوایح جاری به عنوان صاحب‌نظر مشاوره بدهد و حضور پیدا کند، جایش خالی است و مشغول کار دیگری است. حتی از نظر مکانی ساختمان مرکز پژوهش‌ها از بهارستان دور است، در حالی که این متخصصان باید در مجلس حضور داشته باشند.
او تاکید می‌کند: مرکز پژوهش‌های مجلس یکی از جاهای مهمی است که نخبگان کشور و اساتید دانشگاه می‌توانند آنجا حضور داشته باشند و روی طرح و لوایح کار کارشناسی کرده و به کمیسیون‌ها در این زمینه کمک کنند. اما عملا چنین اتفاقی نمی‌افتد و این نهاد درواقع کار خودش را انجام می‌دهد و در نهایت نظرات خود را در قالب یک کتابچه در اختیار نمایندگان قرار می‌دهد که معمولا اکثر نمایندگان آن را مطالعه نمی‌کنند. اینجاست که این مرکز مهم به حاشیه رانده میشود.
سایر اخبار این روزنامه
آخرین نطق محمدعلی وکیلی در مجلس
بی‌تردید بقای جمهوری اسلامی به اصلاح‌طلبی است
جلال خوش‌چهره
آینده دولت عراق
مهدی آیتی در گفت‌وگو با «ابتکار» از حواشی مصوبات دقیقه نودی بهارستان می‌گوید
مشق‌های شب امتحانی مجلس
«ابتکار» از زنگ خطر دوباره کرونا در تهران با بازگشت دستفروشان به سطح جامعه گزارش می‌دهد
«ابتکار» دلایل افزایش قیمت در بازار ارز، طلا و سکه را بررسی کرد
صعود دلار و سکه بردوش بورس
رئیس‌جمهوری رضا رحمانی از وزارت صنعت، معدن و تجارت را برکنار کرد
سقوط وزیر با خودرو
چرا مسئولان همچنان در اطلاع‌رسانی در حوادث گوناگون تعلل می‌کنند؟
جا ماندن «منبع» از «خبر»
حادثه برای ناوچه کنارک نیروی دریایی ارتش در یک رزمایش، به شهادت 19 تن منجر شد
حکایت تلخ آسمانی‌شدن دریایی‌ها
ظریف در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس:
مبادله زندانیان ایران و آمریکا نیاز به مذاکره ندارد
«ابتکار» پیامدهای ناشی از همه‌گیری کووید 19 در ترکیه را بررسی می‌کند
ضربه سنگین کرونا به دولت اردوغان
رضا رحمانی در نامه مهم به رئیس‌جمهوری:
همواره خدمتگزار ملت و رهبری خواهم بود
معاون اول رئیس‌جمهوری:
عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات در چرخه اقتصادی به معنای خروج سرمایه از کشور است
آخرین نطق محمدعلی وکیلی در مجلس
بی‌تردید بقای جمهوری اسلامی به اصلاح‌طلبی است
سناریوهای محتمل آمریکا در قبال ایران در آستانه انتخابات 2020
