روزنامه آفتاب یزد
1399/03/06
دور جدید اختلافات میان روسیه و آمریکا این بار برسر خروج واشنگتن از یک پیمان جهانی دیگر
دومینوی خروج ترامپ از توافقهاآفتاب یزد- گروه سیاسی: حدود پنج ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری در ایالات متحده بار دیگر تنش میان این کشور و روسیه افزایش یافته است. درحالی که در انتخابات 2016 بحث برسر نقش روسیه بسیار داغ شده بود حالا به نظر می‌رسد بار دیگر مسکو به موضوع مهمی در آمریکا تبدیل شده است. در آن زمان دموکرات‌ها تلاش کردند پیروزی ترامپ بر کلینتون را ناشی از نفوذ روس‌ها بر انتخابات بدانند اما حالا مشخص شده که چنین امری واقعیت نداشته و حتی گمانه‌زنی‌هایی مطرح است که دولت اوباما تلاش کرده عمدا چنین شائبه‌ای را علیه ترامپ به راه بیاندازد
تا از این طریق با فشار بر اوباما، دولت جدید نتواند میراث دموکرات‌ها را بهم بزند. با این حال این تلاش در نهایت به نتیجه‌ای نرسید چرا که دولت ترامپ بسیاری از توافق‌های دولت پیشین را به هم زده است. برای ایرانی‌ها این موضوع در توافق هسته‌ای و خروج ایالات متحده از آن معنی یافته اما تصمیم‌های ترامپ فراتر از توافق با ایران بوده و بسیاری از توافق‌های مهم جهانی را با این دلیل که نیاز است موازنه‌ای جدید در روابط ایالات متحده با سایرین برقرار شود به هم زده است. آخرین مورد آن را باید در تصمیم واشنگتن در خروج از پیمان آسمان باز دانست. روز جمعه گذشته بود که کاخ سفید چنین تصمیمی را رسما اعلام کرد. ترامپ معتقد است که روسیه به این توافق پایبند است. معاهده آسمان‌های باز توافقنامه‌ای بین ۳۴ کشور جهان است که در خصوص اجازه پرواز هواپیماهای جاسوسی و تجسسی بر فراز مناطق کشورهای عضو این معاهده می‌باشد. این معاهده جهت ایجاد درکی متقابل و اطمینان به کشورهای امضاکننده در خصوص کلیه تحرکات و فعالیت‌های نظامی که ممکن است باعث نگرانی آنها شود، ایجاد شده‌است. معاهده آسمان‌های باز یکی از بزرگ‌ترین تلاش‌های بین‌المللی برای هرچه شفاف‌تر کردن فعالیت‌های نظامی است.
> واکنش‌ها به یک خروج دیگر
در همین زمینه معاون وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد که خروج ایالات متحده از پیمان «آسمان‌های باز» منافع همه‌ی کشورهای عضو این معاهده را که از اعضای ناتو (پیمان آتلانتیک شمالی) نیز هستند، تحت تاثیر قرار می‌دهد. الکساندر گروشکو، معاون وزیر امور خارجه روسیه همچنین گفت: «روسیه هرگز این پیمان را نقض نکرده است و هیچ مانعی برای ادامه مذاکرات در مورد موضوعات اصلی این معاهده که آمریکا می‌گوید نقض از طرف روسیه بوده است، وجود ندارد.» علاوه بر این دیروز «ماریا زاخارووا»، سخنگوی وزارت خارجه روسیه از آمریکا به دلیل از بین بردن ثبات راهبردی در جهان به شدت انتقاد کرد. به گفته زاخارووا، آمریکا تمام اسنادی که مربوط به ثبات راهبردی جهانی است را بطور عمدی نادیده می‌گیرد. سخنگوی وزارت خارجه روسیه در این ارتباط به توافقاتی از جمله پیمان مربوط به دفاع ضدموشکی، پیمان مربوط به نابودی موشک‌های دارای برد متوسط و کوتاه‌تر، بیانیه مربوط به عدم تمایل برای تصویب پیمان ممنوعیت آزمایشات هسته‌ای اشاره کرد که آمریکا آنها را نادیده می‌گیرد و در پایان نیز با اشاره به پیمان «آسمان باز» گفت:واشنگتن حتی در حال خروج و ترک این پیمان است. زاخارووا این هشدار را نیز داده است که در حال حاضر فقط پیمان مربوط به کاهش تسلیحات راهبردی تهاجمی (استارت -۳)
باقی مانده که آخرین سند تقویت‌کننده ثبات راهبردی در جهان است. این مقام ارشد روسی در ادامه همچنین افزود که اگرچه آمریکا
در حال آماده‌سازی افکارعمومی برای خروج از پیمان «آسمان باز» است، اما تا کنون مدارک و مستنداتی را در ارتباط با ادعای نقض این پیمان توسط روسیه ارائه نداده و در این ارتباط نیز گفتگویی نکرده، بدین ترتیب مشخص است که اتهامات علیه روسیه، بار دیگر فقط بهانه‌ای برای توجیه اقدامات خود ایالات متحده است. در همین زمینه رابرت اوبراین، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در گفتگو با شبکه فاکس نیوز در پاسخ به سوالی درباره احتمال خروج کاخ سفید از توافق استارت جدید گفت: خیر، فکر نمی‌کنم این اتفاق بیفتد. ما قصد داریم با روس‌ها در زمینه کنترل تسلیحات هسته‌ای وارد مذاکراتی بر مبنای حسن نیت شویم. از سوی دیگر اما سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه اظهار کرد: از دید من خروج آمریکا از پیمان آسمان‌های باز مشکلی امنیتی برای ما به دنبال نخواهد داشت. اگر این پیمان حفظ شود، متحدان آمریکا احتمالا راهی برای شراکت اطلاعاتی با این کشور خواهند یافت اما از دید ما، این اقدام به لحاظ سیاسی و قانونی شدیدا مشکل‌ساز خواهد بود. به گزارش خبرگزاری تاس، وی اظهار کرد، دلایل آمریکا برای خروج از این پیمان "غیرمنطقی، هرج و مرج طلبانه و احمقانه" است. ریابکوف در ادامه خاطرنشان کرد، آمریکا فراموش کرده که پروازهای نظارتی‌اش بر فرار پارک‌ها و سواحل نبوده و با اشاره به ادعای آمریکا مبنی بر اینکه روسیه بر فراز زمین‌های گلف دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا پرواز نظارتی صورت داده، افزود: از همکاران آمریکایی می‌خواهم نخست فهرست مکان‌هایی را که خود و متحدانشان در روسیه از آن تصویربرداری کرده‌اند، ارائه کنند. سپس خواهیم دید که چه کسی بر فراز زمین‌های گلف پرواز کرده و اطلاعات بیشتری به دست آورده است. مارشال بیلینگسلی، فرستاده ویژه آمریکا در امور کنترل سلاح گفت که با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه درباره این طرح گفتگو می‌کند تا به زودی به آن دست یابد. پیش از این سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه به این مسئله اشاره کرد که مسکو منتظر می‌ماند تا واشنگتن یک تاریخ را برای برگزاری یک ویدئوکنفرانس درباره مسائل و موضوعات مربوط به کنترل سلاح و ثبات استراتژیک اعلام کند؛ اوایل مه سال جاری میلادی بین لاوروف و مایک پامپئو، همتای آمریکایی وی در این باره گفتگوی تلفنی برقرار شد. فرستاده ویژه آمریکا در امور کنترل سلاح همچنین گفت: می‌خواهیم تا یک رژیم جدید کنترل سلاح برای جلوگیری از بروز یک رقابت تسلیحاتی تمام‌عیار ایجاد کنیم. به همین دلیل است که ترامپ تمایل قوی خود را برای شامل شدن چین در توافق‌های کنترل تسلیحات اتمی اعلام کرده است. یک توافق سه جانبه کنترل سلاح بهترین راه برای جلوگیری از رقابت تسلیحاتی سه جانبه غیرمنتظره است. این مقام مسئول همچنین گفت، خیلی زود است که درباره تمدید توافق "نیو استارت" گمانه‌زنی کنیم و همچنین به تمامی طرف‌ها اشاره کرد که زمان کافی برای در نظر گرفتن گزینه‌های تمام و کمال را داشته‌اند. آمریکا می‌خواهد روسیه تمامی کلاهک‌های اتمی خود را نابود کند چون تمایزی بین تسلیحات متعارف و غیرمتعارف دیده نمی‌شود. او ادامه داد: ما از روسیه می‌خواهیم تا به کاهش تسلیحات خود شامل تمامی کلاهک‌های اتمی پایبند بماند. با این حال ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو با استقبال از تصمیم مسکو گفت، ماندن روسیه در این پیمان امکان بقای آن را فراهم می‌کند. استولتنبرگ در بیانیه خود تاکید کرد روسیه سال‌هاست محدودیت پرواز در منطقه کالینینگراد و در مرز خود با گرجستان اعمال و معاهده آسمان باز را تضعیف کرده است. ناتو اعلام کرده سفرای کشورهای عضو این پیمان در یک جلسه اضطراری به تبعات تصمیم آمریکا برای خروج از معاهده آسمان باز خواهند پرداخت. آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد در واکنش به آماده شدن آمریکا برای خروج از این پیمان گفت نگران ابطال دیگر پیمان‌های نظامی و تسلیحاتی میان روسیه و آمریکا است. به گفته او این عهدنامه‌ها فواید زیادی برای برقراری صلح و ثبات در جهان داشته است. کشورهای عضو اتحادیه اروپا از این اقدام‌های روسیه اظهار نگرانی و همزمان از تصمیم آمریکا برای خروج اظهار تاسف کردند. هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان در بیانیه‌ای اظهار کرد: من از قصد دولت آمریکا برای خروج از پیمان آسمان‌های باز بسیار متاسفم. این پیمان بخش مهمی از ساختار کنترل تسلیحات در اروپا است. آمریکا با این خروج گستره پیمان آسمان‌های باز را به طور چشمگیری کاهش خواهد داد و نظام کلی آن را تضعیف خواهد کرد. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، طبق بیانیه وزارت خارجه آلمان، این
کشور تلاش خواهد کرد تا آمریکا را برای تجدیدنظر در این تصمیم متقاعد کند. در این بیانیه آمده
است: تصمیم دولت آمریکا پس از شش ماه عملی خواهد شد. در این بازه زمانی با شرکای هم‌فکر خود برای متقاعد کردن آمریکا به تجدید نظر در این تصمیم همکاری خواهیم کرد. ماس همچنین متعهد شد که "اجرای این پیمان" را ادامه دهد و هر کاری برای حفظ آن انجام دهد. او همچنین از روسیه خواست " اجرای کامل این پیمان را ازسر بگیرد". اختلاف‌ها برسر پیمان «آسمان باز»
درحالی است که به نقل از پایگاه خبری هیل، یکی از مقامات ارشد دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا و دو تن از مقامات آگاه به این مسئله به روزنامه واشنگتن پست گفتند، صحبت‌ها درباره این مسئله در نشست روز جمعه مقامات ارشد آژانس‌های امنیتی مطرح شد. این مکالمات در واکنش به اتهاماتی دال بر اینکه روسیه و چین در حال انجام آزمایشات اتمی هستند صورت گرفت اگرچه هیچ سند و مدرکی برای اثبات این ادعاها وجود ندارد. یکی از مقامات ارشد دولت ترامپ به روزنامه واشنگتن پست گفت: اگر به روسیه و چین، دو دشمن اصلی آمریکا نشان دهیم که کشورمان می‌تواند با سرعت یک آزمایش اتمی انجام دهد، این اقدام به واشنگتن اهرم فشاری برای دستیابی به یک توافق اتمی سه جانبه می‌دهد. نشست اخیر به هیچ نتیجه‌ای درباره انجام یک آزمایش اتمی نرسید اما ظاهرا گفت‌وگوها درباره انجام یک آزمایش اتمی ادامه دارد. با این حال مقامات در این زمینه به شدت با یکدیگر اختلاف نظر دارند. آمریکا از سال ۱۹۹۲ میلادی هیچ آزمایش اتمی انجام نداده است. اما پیمان استارت تنها درگیری تازه میان ایالات متحده و روسیه نیست.
> چالش‌های انتخابات آتی و نقش روسیه
اما این پیمان و خروج ایالات متحده از آن تنها مورد جدید تنش میان دو کشور نیست. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا طی مصاحبه با برنامه‌ی خبری (Ful- measure) گفت: «او (پوتین) مرا دوست دارد، اما فکر نمی‌کنم که بخواهد من در انتخابات پیش رو پیروز شوم.» این موضع ترامپ نسبت به پوتین درحالی است که او پیش از این از بهبود روابط با روسیه استقبال کرده بود اما دوره ریاست جمهوری ترامپ به رغم پیش بینی‌ها با شدیدتر شدن تنش بین واشنگتن و مسکو همراه شده و حتی ترامپ تحریم‌های مضاعفی را علیه روسیه در حدود چهار سال اخیر اعمال کرده است. در همین حال یک مقام روسی نسبت به سیاست‌های کاخ سفید در روسیه واکنشی شدیداللحن نشان داده است.
ویاچسلاو وولودین رئیس مجلس دومای دولتی روسیه در اظهاراتی عنوان کرد: ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری کشور ما سبب شده که روسیه به عنوان یک کشور محترم و ایفای نقش‌کننده به یک سطح جدید ارتقا یابد. اگر وضعیت را با زمان دهه ۱۹۹۰ مقایسه کنیم کاملا روشن میشود که در تمامی حوزه‌های زندگی در روسیه رشدی چشمگیر اتفاق افتاده است. وولودین در ادامه صحبت‌هایش گفت: ما همچنان به قدرتمندسازی جایگاه‌هایمان ادامه می‌دهیم و به همین دلیل آنها (آمریکایی‌ها) دارند به امتیازات ما حمله می‌کنند. مزیت ما رئیس جمهوری کشورمان است. کسی که از حمایت شهروندان کشورش برخوردار است در عین حال آمریکا تلاش می‌کند این اعتماد شهروندان به پوتین را تضعیف کند. این رئیس مجلس سفلای پارلمان روسیه گفت: این شیوه‌ها، شیوه‌های مورد استفاده آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و وزارت امور خارجه این کشور است. او تاکید کرد: فکر نمی‌کنم با گفتن اینکه آنها دائما با برخی سیاستمداران مخالف و تعدادی از رسانه‌ها و وبلاگ نویس‌ها در همین راستا در ارتباطند راز بزرگی باشد. او افزود: آمریکا خیلی کارها را برای ساقط کردن اتحاد شوروی سابق انجام داد هر چند که این روند منجر به ارتکاب اشتباهاتی از سوی رهبران شوروی و از بین رفتن اعتماد شهروندان به آنها شد.
> استراتژی تضعیف روسیه
برای بررسی بیشتر درگیری و چالش‌های جدید میان واشنگتن و مسکو گفتگو کردیم با یک استاد روابط بین الملل. محسن جلیلوند به «آفتاب یزد» گفت:«اگر در روابط دو کشور ابتدای بردار را چالش درنظر بگیریم و پایان آن بحران باشد، تنش یک گام مانده به بحران است بنابراین اینکه گفته میشود بین دو کشور تنش وجود دارد چندان صحیح نیست، اختلافاتی بین دو طرف وجود دارد که البته با جنجال‌های رسانه‌ای بیشتر دیده میشود
از جمله درباره پیمان موشکی که آمریکا به دنبال این
است که این پیمان تنها شامل روسیه نباشد و چین را هم اضافه کند بنابراین به دنبال کناره گیری از وضعیت فعلی این توافق است یا در مورد آسمان باز نیز به همین منوال آمریکایی‌ها معتقدند نیاز به پیمان بهتری دارند.» او افزود:«از سوی دیگر با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیکی که امروز وجود دارد، تصاویر ماهواره و هوپیماهای رادارگریز پیمان آسمان باز چندان از اهمیت استراتژیکی برخوردار نیست.» جلیلوند در ادامه گفت:«احتمال نقش روسیه در انتخابات آمریکا موضوعی نیست که واقعا بتواند تاثیرگذار باشد بلکه در ایاللات متحده این کانون‌های قدرت هستند که از توان کافی برای جهت دهی به افکار عمومی برای انتخاب رئیس جمهور مدنظرشان برخوردار هستند.» این استاد روابط بین الملل در پایان گفت:«روابط روسیه و آمریکا براساس نام رئیس جمهور نیست، بلکه در آمریکا رئیس جمهور تنها مجری است، استراتژی‌ها از سوی بخش‌ها و چهره‌های پرنفوذ دیگری نوشته میشود، رئیس جمهور تنها اختیار دستور به ارتش و اداره پست را دارد و دیدیم در زمانی که کنگره حاضر نشد 5 میلیارد دلار برای طرح دیوار در مرز مکزیک اختصاص دهد ترامپ وضعیت اظطراری اعلام کرد تا از بودجه ارتش در این زمینه استفاده کند، بنابراین استراتژی تضعیف روسیه در آمریکا نوشته شده و تفاوتی نمی‌کند ترامپ رئیس جمهور باشد یا کلینتون یا اوباما هرکدام باید براساس این استراتژی پیش بروند.»
ترامپ-پوتین ذیل دکترین‌های آمریکا
مهدی مطهرنیا- خروج ایالات متحده از پیمان آسمان باز و دور جدید اختلافات میان روسیه و ایالات متحده بار دیگر این سوال را مطرح کرده که چرا علی رغم برخی تحلیل‌ها درباره اینکه ترامپ و پوتین به دنبال بهبود رابطه دو کشور هستند حدود چهار سال بعد از انتخاب ترامپ چنین امری میسر نشده است. در واقع روسای جمهور در آمریکا در خدمت پارادایم‌های امنیتی و دکترین‌های برخاسته از آن برای گسترش قدرت این کشور در زمان‌های گوناگون هستند. اکنون پارادایم آشوب بر دکترین‌های ایالات متحده و به تبع بر سیاست خارجی این کشور حاکم است و دکترین «بازیگر دیوانهِ» کسینجر با عملیاتی شدن آن از طرف ترامپ در واقع ادامه سیاست‌های اوباما و حتی بوش پسر است. علی رغم همه آنچه برخی تحلیلگران بیان می‌کنند اما باید تاکید کرد ترامپ استمرار اوباما و اوباما استمرار بوش
در سطح کلان سیاست‌های این کشور محسوب میشود. در آمریکا روسای جمهور در تکنیک‌ها و تاکتیک‌ها با یکدیگر اختلاف نظرهایی دارند اما پارادایم و دکترین‌های کلان درواقع در فرایند پیچیده دستگاه سیاسی و امنیتی امریکا در دولت فدرال مشخص میشود و بدین ترتیب بوش پدر به دنبال تعریف و تاسیس هژمونی جدید آمریکایی بود، اوباما در راستای تحکیم آن گام برداشت و حالا ترامپ به دنبال تثبیت این هژمونی است. بنابراین اینکه گفته شود روسای جمهور در ایالات متحده براساس وابستگی به پایتخت کشورهای دیگر یا حمایت آنها برسر کار می‌آیند نگاه تقلیل گرایانه به عرصه سیاسی آمریکا است. در راستای تثبیت جایگاه هژمونی ایالات متحده یکی از سیاست‌هایی که درپیش گرفته شده بازتعریف سازمان‌ها و پیمان‌های بین المللی ذیل بازتعریف نقش واشنگتن در این توافق‌ها است. در دهه‌های گذشته بالاترین میزان کمک‌های مالی یا معنوی به سازمان‌های بین‌المللی از سازمان بهداشت جهانی گرفته تا پیمان «آسمان باز» از سوی ایالات متحده بوده است و اکنون که جهان درگیر اصطکاک و نوعی مبارزه شدید برای نظم آینده است، واشنگتن از اهرم‌های فشار خود در این سازمان‌های بین‌المللی برای بازتعریف جایگاه خود در نظم آینده استفاده می‌کند. آمریکا با بیرون کشیدن خود از چنین توافق‌هایی نوعی نگرانی را به سایر طرف‌ها تزریق می‌کند تا به واسطه آن برای بازسازی نظم نوین جهانی نقش خود را به افکار عمومی در سطح نخبگان کشورهای قدرتمند نشان دهد و از این طریق جایگاه واشنگتن را برای تصمیم‌گیری‌های جهانی در نظم آینده تثبیت کند. در همین راستا با وجود ترامپ یا هر رئیس جمهور دیگری در کاخ سفید، سیاست‌های امروز با تکنیک‌های مختلفی دنبال می‌شد. آنچه اکنون مشاهده می‌کنیم پدیده جدیدی نیست بلکه ناشی از مشخص شدن لایه‌های زیرینی است
که در تحلیل‌های سال 2016 مغفول مانده است. نگارنده همان زمان نیز با رد برخی تحلیل‌ها معتقد بود که در تحلیل فرآیندهای سیاسی باید آینده پدیده‌های رخ داده را مورد توجه قرار داد و از گذشته و فشار حال برای تصویر‌سازی متناسب با واقعیت در آینده بهره جست نه آنکه در وضعیت حال گرفتار شد. به طور کلی اگر قرار بود سیاست‌های آمریکا با بافت‌های زمانی چهار یا هشت ساله هر رئیس جمهور تغییر کند امروز این کشور 231 سال بعد از آنکه جرج واشنگتن را به عنوان اولین رئیس جمهور خود شناخت در جایگاه فعلی جهانی قرار نداشت!
سایر اخبار این روزنامه
انتقاد از کم‌بودن حقوق ۱۴میلیونیِ آقای شهردار!
هنوز مجلس شروع نشده، عده‌ای خواب استیضاح رئیس‌جمهور را می‌بینند
غیزانیه؛ آینه تمام نمایی از بی تدبیری
نفتکش های ایرانی یکی پس از دیگری به ونزوئلا می‌رسند
تعطیلات پر کار روحانی
از خبرگزاری ایرنا چه خبر؟
دور جدید اختلافات میان روسیه و آمریکا این بار برسر خروج واشنگتن از یک پیمان جهانی دیگر
جزییات عملکرد شبکه فساد خودرو سازی
مسعود فراستی بدون روتوش!
بعد از تخریب چهره آملی لاریجانی در پایان ریاست بر قوه قضاییه از سوی اصولگرایان این‌بار این جریان با طرح مسائلی مانند دستکاری علی لاریجانی در مصوبات مجلس، برادر وی را مورد هدف قرار دادند
مجلس یازدهمی‌ها قسر در نروند!
دو قطبی اسفناک ثروت
آزادی در دوران پساکرونا
از خبرگزاری ایرنا چه خبر؟
