تکرار طرح 2017 آمریکا در عراق

در سال 2017 آمریکا با ارائه  طرحی سری بر آن شد تا انتخابات 2018 عراق تحت هیچ شرایطی برگزار نشود. این طرح کاخ سفید به دنبال نا امن سازی عراق بود و در نهایت تبلیغات گسترده ای صورت گرفت که عراق نا امن است و در ناامنی نمی توان انتخاباتی برگزار کرد و در نتیجه با برگزار نشدن  انتخابات و به نتیجه نرسیدن تشکیل کابینه، دولت موقت تشکیل شده و با تغییر قانون اساسی زایش عراق جدید با متد آمریکایی را شاهد هستیم. در چنین شرایطی بغداد با همکاری محور مقاومت تحت هر شرایطی مجموعه عملیات های دنباله دار و سریالی تنبیه داعش و آزادسازی شهرها را در این کشور اجرا کرد که موجب نابودی داعش در سال 2018 و قبل از برگزاری انتخابات مجلس عراق شد.  اعلام پیروزی علیه داعش آن قدر اهمیت داشت که آمریکایی ها حاضر نبودند این پیروزی را تحت هیچ شرایطی پوشش دهند. در نهایت با برگزاری انتخابات مجلس، دو طرح ضمیمه ای کاخ سفید دردستور کار ارتش و سفارت آمریکا در عراق قرار گرفت.  تشکیل نشدن دولت و فروپاشی آن تحت هر شرایطی دو طرح ضمیمه ای بود که سرویس اطلاعاتی آمریکا برای شرایط بحرانی عراق در نظر گرفته بود؛ با تشکیل «کتله اکبر»یا «فراکسیون بزرگ تر پارلمانی» طرح اول ناکام ماند و گروه های سیاسی از جمله بیت شیعه بر سر حضور عادل عبدالمهدی بر کرسی نخست وزیری اجماع کردند و نگذاشتند فرایند تشکیل دولت طولانی شود. سپس طرح بعدی با عنوان «جوکر» ها در دستور کار قرار گرفت که به فروپاشی دولت عبدالمهدی منجر شد که در نهایت با انتخاب الکاظمی به کرسی نخست وزیری این طرح نیز ناکام ماند. در چنین شرایطی شاهد بازگشت موج جدیدی از حضور داعش در غرب، نواحی شمالی و شرق عراق به واسطه  کنش های سیاسی در بغداد هستیم. موجی که می رفت حتی شهرهای مهم و راهبردی فلوجه، تکریت، سامرا و حتی بیجی بار دیگر در اختیار داعش قرار گیرد و شاهد سقوط این شهرها باشیم. کارشناسان معتقدند این موج جدید حضور داعش در مناطق شمالی و حتی غربی به سبب طرح جدید آمریکا و به روزرسانی طرح 2017 آن ها در عراق است. همان طور که در سال 2017 تلاش آمریکا برای برگزار نشدن انتخابات مجلس و تشکیل دولت موقت و در نتیجه تغییر قانون اساسی بود، در طرح جدید که مشکلات طرح اولیه را ندارد قرار است عراق ناامن باشد. عراق ناامن دیگر توان برگزاری انتخابات مجلس را ندارد. کما این که توافقات سیاسی برای انتخاب الکاظمی  مبتنی بر پیشینه  وی در ریاست کرسی سرویس اطلاعاتی عراق و تسلطش بر اقوام و عشایر این کشور و در نتیجه قدرت الکاظمی بر برگزاری انتخابات زودرس پارلمانی بود. در صورتی که آمریکایی ها طرح 2017 را به روزرسانی کرده باشند و قرار بر  انتخابات زودتر از موعد در عراق باشد، چند هفته  آینده موجی از ناامنی های امنیتی و نظامی در عراق را شاهد هستیم که می تواند برای عراق و حتی محیط پیرامونی اش دردسر آفرین باشد، اما این طرح چند باگ طرح گذشته را باید از بین برده باشد: الف) مرجعیت در طرح قبلی مرجعیت عراق نادیده گرفته شده بود. بر همین اساس در مدل بحرانی عراق حذف مرجعیت سبب خطای راهبردی آمریکایی ها در طرح ریزی بود. عنصری که موجب شد بازیگر مهمی چون الحشدالشعبی به وجود آید و مسیر تحولات عراق را تحت تاثیر خود قرار دهد. برهمین اساس آمریکایی ها در طرح جدید احتمالا به این موضوع فکر خواهند کرد . کما این که در چند روز گذشته شاهد موجی از تخریب وجهه  مرجعیت و حتی گروه های وابسته به آنان توسط شبکه های سعودی و وابسته به آمریکا در منطقه بودیم.  ب) محور مقاومت آمریکایی ها تصور می کردند بغداد تنهاست. حتی در تامین تسلیحاتی این کشور با احتیاط عمل می کردند و بغداد در شرایطی حتی به گلوله های سلاح های انفرادی نیاز جدی داشت. یاری رساندن محور مقاومت و همکاری گسترده  این محور با دولت عراق موجب شد تا جشن پیروزی علیه داعش زودتر از تصور آمریکایی ها برگزار شود. قطع همکاری میان محور مقاومت در غرب با کانالیزه کردن داعش در این منطقه و ایجاد فتنه های قومیتی در شرق بخشی از هدف واشنگتن درباره ناامن سازی عراق است. در این بین شهادت سردار سلیمانی و سردار ابومهدی المهندس موجب شد طرح هایی که پیشتر در اختلاف افکنی میان مردم ایران و عراق برنامه ریزی شده بود ناکام بماند. باید دید طرح جدید آمریکا در این حوزه چه بخش هایی را ترسیم کرده و قرار است چه نقشی در مقابل محور مقاومت ایفا کند. ج)بیت شیعه و احزاب سیاسی هرچند در عراق 72 ملت، احزاب سیاسی از جایگاه مهمی برخوردار هستند و گروه های سیاسی دارای پایگاه مهم اجتماعی اند اما آن چه قدرت را در عراق بالانس و تنظیم می کند «بیت شیعه» و «کتله اکبر»یا «فراکسیون بزرگ‌تر پارلمانی» است. عنصری که حتی از سهم خواهی اکراد در تجزیه عراق کاسته و آن ها را در فعالیت پارلمانی با اهداف بغداد هم راستا ساخته است. آمریکایی ها تصور نمی کردند در سال 2017 و 2018 گروه های سیاسی عراق که بعضا اختلافات بسیاری دارند بر سر منافع ملی عراق توافق خواهند کرد. بنابراین به دنبال این خواهند بود تا این باگ را رفع کنند. کما این که در یک سال گذشته تلاش بسیاری شد در ماجرای جوکر ها و ایجاد هیجان های اجتماعی علیه احزاب و گروه های سیاسی مستقر در عراق ، آتش فتنه شعله ور شود که با هوشمندی گروه های سیاسی ناکام ماند.  به نظر می رسد بررسی شواهد و مدارک حاکی از بازتکرار سناریوی 2017 در عراق به شیوه جدید توسط آمریکایی ها در ماه های آینده خواهد بود. ماه هایی که می تواند مشخص کند عراق در کجای منطقه و در چه نقطه ای بایستد. آیا عراق به یک بازیگر مستقل و بازی ساز تبدیل شود یا همچون دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس به یک عنصر وابسته تبدیل شود.