روزنامه آرمان ملی
1399/03/21
تفكر آیتا... هاشمی رونق اقتصادی بود؛ نه تجملگرايی
تخريب چهرههاي انقلابي معتدل و همراه امام(ره) در پيش از انقلاب نيز مرسوم بود يا صرفا اين هجمهها پس از انقلاب آغاز شد؟امام(ره) وقتي نهضت خود را شروع کرد مخالفين زيادي داشت. امام(ره) مبارزه را با شاه و دستگاه پهلوي شروع کرد اما کسان زيادي محافظهکار بودند و ديدگاه يا به تعبير امروزي قرائت امام(ره) را از دين و مذهب قبول نداشتند. بنابر اين مخالف بودند و مخالفت خود را نيز اظهار ميکردند و عدهاي نيز سکوت ميکردند. دولت شاه نيز براي سرکوب مخالفين واژهاي را تحت عنوان مارکسيست اسلامي انتخاب کرد که با اين برچسب به روحانيون، دانشجويان و هر کسي که با شاه مخالف بود حمله و سرکوب کند. بعد از پيروزي انقلاب امام(ره) از نظر مقبوليت عمومي در جامعه بالا رفت. مساله استقبال از ايشان در بازگشت از پاريس، رفراندوم براي قانون اساسي که جمهوري اسلامي نه يک کلمه کم، نه يک کلمه زياد مقبوليت امام در جامعه را بسيار بالا برد. مشروعيت امام نيز بهدليل سر آمدبودن از نظر فقهي، اصولي، فلسفي و اصولا مباني ديني بود. امام(ره) مجتهد اعلم مسلم و مرجع تقليدي بود که بسياري از مردم در داخل و برخي کشورها از ايشان تقليد ميکردند. پس هم مشروعيت داشتند و هم مقبوليت عمومي که نماد آن را در رفراندوم براي نام جمهوري اسلامي و راي 98درصدي مردم به آن شاهد بوديم. سپس امام(ره) آمدند جمهوري اسلامي را معنا کردند و اين مساله در اصل سوم قانون اساسي آمد که جمهوريت و اسلاميت نظام دو رکن تفکيک ناپذير هستند. يعني نه اسلام بدون جمهوريت مورد نظر امام بود و نه جمهوري بدون اسلاميت. تفکر اعتدالي امام(ره) موج عظيمي در کشور و ساير کشورها به راهانداخت که اکنون نيز آثار آن را در کشورهاي مختلف ميبينيم. اين تفکر در داخل و خارج مخالفين زيادي داشت. عربستان، وهابيون، برخي از روشنفکران، قدرتها، ابرقدرتها و به تعبير خود امام(ره) اسلام آمريکايي جزء طيف مخالف بودند. از طرفي کساني که تفکر امام را بيان ميکردند يا ريشههاي فکري آنها متاثر از امام بود هم در صف مقدم حمله بودند. در زمان ابتداي انقلاب مرحوم آقاي بهشتي، موسوي اردبيلي، مقام معظم رهبري، آقاي هاشمي و آقاي باهنر بودند که به آنها حمله زياد ميشد، البته در اين 5 نفر نيز 3 نفر بيش از ديگران مورد کينه و خشم مخالفين بودند که در راس آنها آيتا... بهشتي، مقام معظم رهبري و آيتا... هاشمي بودند و مردم طرفدار شعار درست کرده بودند درود بر 3 ياور خميني بهشتي و خامنهاي، هاشمي اما در عين حال جريان مخالف نيز تخريب ميکرد.
از ديدگاه شما خطر تخريب آيتا... چرا پس از انقلاب و در مقاطعي حتي تاکنون ادامه يافته است؟
اين مساله در انقلاب ادامه پيدا کرده و در سالهاي اخير چيزي که هنوز مورد بغض عدهاي در داخل و خارج است تفکر آقاي هاشمي و به تعبير من مکتب هاشمي است. جسم آقاي هاشمي رفته اما فکر و انديشه ايشان مانده است. مخالفان آقاي هاشمي نيز نه از جسم ايشان بلکه از فکر و انديشه آقاي هاشمي ميترسيدند. حال افراد براي حفظ موقعيت خود يک روز چپ و يک روز راست ميزدند؛ يک روز با اين و يک روز با آن بودند و خلاصه براي حفظ موقعيت خود در فکرهاي مختلفي بودند که اصل مخالفتشان با تفکر آقاي هاشمي بود. هر وقت چيزي باب روز ميشود آن را به آقاي هاشمي ميچسبانند. مثلا امروز عدهاي تشريفات و رفاه را مطرح کردند، آن را به آقاي هاشمي نسبت دادند و اظهارنظر کردند هر کس هم که ببيند ميگويد عجب آدمانقلابي. در حالي که تجملگرايي خواسته آيتا... هاشمي نبوده و نيست و ريشه منشأ آن در جاي ديگري است. افرادي که اين حرفها را ميزنند اگر کسي به زندگي آنها سر بزند، وضعيت دفتر، خدم و حشم و دفاتر مختلف آنها را ببيند و بعد هم با زندگي آقاي هاشمي مقايسه کند معلوم ميشود که رفاهطلب چه کسي بوده و چه کسي از اين مساله استفاده ميکند. آقاي هاشمي در زندگي شخصي خود 2 کار نيک انجام داد. نخست اينکه تظاهر و ريا نميکرد و از تظاهر و ريا بدش ميآمد و ديگر اينکه به شدت اقتصادي و مردمي زندگي ميکرد. آنهايي که با ايشان ارتباط داشتند و وسائل زندگي ايشان را ميديدند در حد متوسط به پايين بود. آقاي هاشمي تا زمان حيات نيز همينگونه زندگي ميکرد و در دفتر کار خود همين رويه را پي ميگرفت. زماني مقام معظم رهبري در مورد تجملات و تشريفات صحبت کردند عدهاي از وزرا يا مسئولان که ماشين بنز داشتند سوار پيکان ميشدند و بنز آنها را اسکورت ميکرد. اين نهايت مبارزه آنها با رفاهطلبي بود. از من پرسيدند که نظر شما چيست؛ گفتم اگر اينها ترور يا شهيد شوند شهيد چه راهي شدند؟ خب، اگر بنز بد است تيم محافظت هم نبايد داشته باشد و اگر لازم است خودتان سوار شويد، چرا سوار پيکان ميشويد. ميخواهم بگويم کساني که به آقاي هاشمي ايراد ميگيرند و ارجاع ميدهند به چنين تفکري آغشتهاند. اينکه ظاهر را رعايت کنيم اما باطن زندگي و تيم چيز ديگري باشد درست نيست. البته اين نوع اظهارات در تخريب آقاي هاشمي تمام شدني هم نيست. امام(ره) جملهاي را در مورد آقاي هاشمي فرمودند که در مورد هيچکس بيان نکردند. امام فرمود: بدخواهان بدانند هاشمي زنده است تا نهضت زنده است. بنابراين تا وقتي که اين انقلاب و نهضت به نام امام(ره) و مکتب تشيع وجود دارد بدخواهاني وجود دارند که عليه آقاي هاشمي مطلب بگويند، بنويسند و بخواهند ايشان را تخريب کنند. چون آنها با اين فکر و مکتب مخالفند. حال آقاي محسن رضايي يک روز به اين راه و روز ديگر به آن طرف ميزند و اگر کسي پروندهاش را باز کند ميفهمد از روز اولي که آمد در جبههها با چه کساني بود و چه رفتاري داشت و بعد از آن چه شد. البته ما دنبال اين نيستيم که اين حرفها را باز کنيم. بالاخره اينها وظيفهاي دارند و ميخواهند بگويند که انقلابي و جهادي هستيم. ميگويند در مجلسي کسي ميخواست سخنراني کند يکي دستش را بلند کرد و اعلام مخالفت کرد گفتند با چه چيزي مخالفي هنوز کسي حرفي نزده اما شخص مورد نظر گفت شما هرچه بگوييد من مخالفم. اکنون عدهاي اينگونهاند.
بسياري از افرادي که طي مقاطع گذشته به اظهارات نه چندان مناسبي در مورد آيتا... هاشمي بيان کردند از سوي خود ايشان به پستهاي مختلف رسيدند؛ اساسا اين نوع رويکرد و برخورد با آيتا... در شرايط کنوني را چگونه تحليل ميکنيد؟
اين مساله به خود اشخاص باز ميگردد. ما ميگوييم جايي که نمک خوردي نمکدان نشکن اما اينها نمک خوردند و نمکدان هم ميشکنند بهخاطر اينکه امروز نان و نمکشان در جاي ديگري است. حضرت علي(ع) در نهجالبلاغه تعبيري دارد در مورد کساني که ميخواهند در زمان خود باشند و هرچه شعار روز باشد به آن سمت ميروند. اينها خودشان هستند و خداي خودشان و انشاءا... که عاقبت بخير شوند. اما بالاخره وقتي نمک ميخورند نبايد نمکدان بشکنند.
بسياري بر اين عقيدهاند که بايد انديشه آيتا... هاشمي بسط و گسترش پيدا کند و شايد آقاي روحاني در دولت خود ميتوانست اين رويه را در انديشه و عمل پياده کند، اساسا زنده شدن تفکر آيتا... در گرو چه مسائلي است؟
زماني پس از مجلس چهارم که انتخابات رياستجمهوري برگزار شد از سال 68 به بعد بحث سازندگي در کشور توسط آقاي هاشمي رونق گرفت، البته ريشه سازندگي در تفکر امام(ره) بود و امام(ره) آن موقع سياستهاي کلي سازندگي را در جمع سران 3 قوه و حاج احمدآقا و جلسات گفتند و حتي چيزي مکتوب شده بود. آقاي هاشمي اين انديشهها را در دوران سازندگي پياده کرد و از طرف مردم نيز به سردار سازندگي لقب گرفت. هرچند آقاي هاشمي خدمات و آثار زيادي دارد. در آن زمان بحث رئيس دولت اصلاحات و اينها مطرح نبود جريان اصولگرا که بهدنبال صندلي رئيسجمهوري بود به ارزشها چسبيده بود و در مخالفت با سازندگي ميگفت اگر پل ساختن ارزش است مالزي از ما بيشتر پل ساخته و اينگونه با تفکر سازندگي برخورد ميکردند، اما آقاي هاشمي ميگفت ما نبايد فقر را تقسيم کنيم بلکه بايد توليد و امکانات را زياد کنيم تا به جاي فقر رفاه را بين مردم تقسيم کنيم. آقاي هاشمي با اين تفکر که يک نان را هشت قسمت کنيم و به هشت نفر بدهيم مخالف بود و ميگفت بايد حداقل نيازهاي زندگي مردم را تامين کنيم تا مردم در رفاه نسبي باشند. اما اين تفکر، مخالفين زيادي داشت چون ميگفتند با ارزشها سازگار نيست و اگر رفاه بيايد يکي بيشتر و ديگري کمتر دارد. آقاي هاشمي در اواخر دولت خود در سال 75 لايحهاي را با نام افق 1400 تنظيم کرد که در سال 1400 ايران بايد چگونه باشد. اين لايحه را به مجلس دادند اما در دولت اصلاحات اين لايحه را که آقاي هاشمي براي فقرزدايي داده بود از مجلس پس گرفتند. آقاي هاشمي پس از رياست جمهوري به رياست مجمع تشخيص مصلحت نظام منصوب شد و از آنجايي که رابطه خوبي با مقام معظم رهبري داشت اين لايحه از طريق ايشان به مجمع واگذار شد تا مجمع لايحه افق 1400 را بررسي کند. 3 تا 4 سال طول کشيد تا لايحه ايران در افق 1400 به تصويب رسيد. البته آنچه که مايه تفکر آقاي هاشمي بود و زير بنايش نيز از آن امام(ره) بود از نظر علمي، اقتصادي، فرهنگي، سياسي و... در افق 1400آمده که آن زمان فرستادند و مقام معظم رهبري نيز تاييد و ابلاغ کردند. اما با رياست جمهوري آقاي احمدينژاد وي در اولين کار با هر نوع مصوبات مجمع مخالفت کرد. مثلا در برنامه چهارم که در دولت اول آقاي احمدينژاد اجرا شد 70درصد انحراف از برنامه وجود داشت. آقاي روحاني که روي کار آمد اين شعارها را داد اما در عمل به هيچکدام از سياستهاي اقتصادي آقاي هاشمي عمل نکرد. يارانه و... خلاف ايران در افق 1404 و نظرات آقاي هاشمي است. چراکه آقاي هاشمي ميگفت ما بايد ماهيگيري به مردم ياد بدهيم نه اينکه بهدستشان ماهي دهيم. مردم بايد خودشان اشتغال و عزت داشته باشند. روستايي در روستا و شهري در شهر کار کند و اينگونه نباشد بيش از 11ميليون نفر حاشيهنشين در شهرها داشته باشيم. اينها همه خلاف فکري است که آقاي هاشمي داشت. آقاي روحاني شعار را داد اما به سياستهاي آقاي هاشمي در افق 1404 عمل نکرد و البته دليل آن بحث ديگري است. اين در حالي است که برنامه آقاي هاشمي براي ايران 1404، همچنان مانده، هرچند در برخي موارد در امور علمي و اقتدار نظامي به انجام رسيده اما در مسائل اقتصادي، معيشتي، اجتماعي، فرهنگي، روابط خارجي و اينکه ايران الهام بخش کشورهاي منطقه باشد همچنان روي زمين مانده است و به هيچکدام از اينها عمل نشد. شکست قضيه از زمان آقاي احمدينژاد شروع شد و در ريل درستي نيفتاد و همچنان همان راه طي ميشود.
با توجه به مشکلات اقتصادي و معيشتي و نارضايتي مردم که نمود خود را در انتخابات 98 نشان داد شرايط انتخابات 1400 را چگونه پيشبيني ميکنيد؟
در انتخابات مجلس در بررسي صلاحيتها مسائلي وجود داشت که شائبه رفتار جناحي به وجود آمد. در بررسي صلاحيتها کساني تاييد يا رد شدند که مورد انتظار مردم نبود و انتخابات بدون رقابت، نميتواند خود را از برخي شائبهها دور کند. مردم نيز وقتي اين وضع را ديدند در انتخابات شرکت نکردند، چراکه مردم ايران به لحاظ سياسي توجه و تحليل دارند. وقتي که ديدند چنين وضعي است گفتند چه شرکت کنيم چه نکنيم نتيجه يکسان خواهد بود. انتخابات 1400 نيز به همين قضيه بازميگردد که صحنه انتخابات چگونه باشد. اگر صحنه به معناي واقعي کلمه رقابتي باشد و کانديداي مورد نظر مردم که وابستگي جناحي کمتري دارند و منافع گروه خاصي را دنبال نميکند به صحنه بيايد مردم شرکت خواهند کرد اما اگر بهنحوي باشد که مردم برسند به اين نتيجه که حضور يا عدم حضور ما تاثيري در نتيجه نخواهد داشت شرکت نخواهند کرد و همه چيز به صحنه انتخابات بستگي دارد.
سایر اخبار این روزنامه
شفافيت آراي نمايندگان آري يا خير؟
ايران به شكست ترامپ اميد نبندد
حذف معافیت پدر از مجازات اصلاح شود
اقدامات جدی شورای شهرتهران در مقابله با کرونا
عيسي شريفي بعد از طبري در آستانه مجازات
تفكر آیتا... هاشمی رونق اقتصادی بود؛ نه تجملگرايی
خانه فروغ، روشن؛ خانه مشكاتيان، بیصدا
سال ٢٠٢١؛ پايان ركود اقتصاد ايران
اقتصاد ايران بر مدار پسافتادگي رشد
جنگ داخلی در انتظار آمریکا
تاثیر اعتراضات در آمریکا بر انتخابات ۲۰۲۰
اصلاحطلبان و ملزومات سازوکار جدید
در نقد جانب انصاف را رعایت کنیم